Esquí
|
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
El esquí (galicismo de ski) ye un esporte de montanya en que os esportistas s'eslizan por a nieu emplegando dos tablas suchetas a la suela d'as botas por meyo de fixacions mecanicas. Iste deporte no ye exclusivo d'hibierno, ya que existen partis d'o mundo con cheleras que permiten practicar iste esporte tot l'anyo.
O esquí se puet agrupar en dos categorías chenerals. O esquí nordico, amás antiga d'as dos disciplinas, orichinario d'Escandinavia y que fa servir unas fixacions que permiten devantar o piet deixando libre a soleta. Os diferents tipos d'esquí nordico incluyen o esquí de fundo, os brincos d'esquí y o telemark. O esquí alpín tien o suyo orichen en os Alpes y emplega fixacions que unen tot o piet a la tabla, por lo que no permiten movilidat d'a soleta.
A competencia ta regular a normativa sobre iste esporte (y sobre o snowboard) li correspón a la Federación Internacional d'Esquí y de Snowboard (Fédération internationale de ski et de snowboard en francés) u FIS.
Esquí en Aragón
A practica d'o esquí en Aragón data de primerías d'o sieglo XX, cuan un grupo de pioners, prencipalment zaragozanos prencipian a esquiar arredol d'o refuchio de montanya de Santa Cristina en Candanchú. En istos primers anyos d'esquí en Aragón l'actividat yera muit ligata a la asociación de Montanyers d'Aragón.
Asinas pues, cuasi dica os anyos 1960 a practica d'o esquí en o país se centra mas que mas en a estación de Candanchú en o municipio altoaragonés d'Aísa. Por ixas envueltas no bi heba nian remuntes mecanicos, manimenos la estación la prencipiaba a fer-se famosa, tenendo a vesita d'o rei de Siam ya en os anyos 1920. Mas tardi prencipioron a construir-se as instalacions hoteleras, feito que fació que Candanchú prencipiase a creixer. Amás contrebuyó a lo conoiximiento d'a estación a Escuela Militar de Montanya, con seu en Chaca, cuan prencipió a emplegar las instalacions en os suyos cursos d'esquí.
Ya entre as decadas de 1970 y 1960 prencipian a amaneixer a resta d'estacions aragonesas. As pistas d'Astún, Candanchú, Fornigal y Pandicosa fuoron amás seu en dos ocasions, 1981 y 1995, d'os Chuegos Olimpicos Universitarios.
Actualment son siet as estacions d'esquí alpín en Aragón, dos en o Sistema Iberico terolano: Valdelinars y Chabalambre; y cinco en os Pireneus uescanos: Astún, Candanchú, Fornigal, Pandicosa y Sarllé y diez as estacions d'esquí de nordico, nueu en os Pireneus: A Partacua, Balniario de Pandicosa, Candanchú-Le Somport, Fanlo, Gabardito, Linza, Lizara, Pineta y Plans de l'Hespital y unatra en a Sierra d'Albarracín: Griegos
Se veiga tamién
Vinclos externos
Se veigan as imáchens de Commons sobre Esquí.- (en)/(de)/(fr)International Ski Federation Federación Intenacional d'Esquí
- (en) Asociación d'Historia de l'esquí.
- (es) Reyal Federación Espanyola d'Esportes d'Hivierno.
- (es) Federación Aragonesa d'Esportes d'Hivierno.
