Vidal de Canellas

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Vidal de Canellas
Bispe de Uesca-Chaca


1238-1252
Predecesor García de Gúdal
Succesor Domingo de Sola

Naixencia 1190?
Canyelles, Catalunya
Muerte 1252
Uesca, Aragón
Enterreco ?

Vidal de Canellas (1190?, Canyelles, Barcelona - 1252, Uesca, Aragón) estió bispe de Uesca y Chaca y compilador d'os distintos Fueros d'Aragón en a obra churidica conoixida como Vidal Mayor (1247), primera codificación cheneral de leis que rechirán en o Reino d'Aragón, efectuada en o reinau de Chaime I.

En os anyos 1220 estudio Dreito romano y canonico en a Universidat de Bolonya, a on conoixió a Ramon de Penyafort. En 1234 ocupó o cargo de canonche de Barcelona. En 1237 ye nombrau bispe de Uesca y Chaca, cargo que ocuparía dende 1238. Asistió ixe mesmo anyo a o setio de Valencia, como conciliador entre nobles aragoneses, por lo que obtenió o reconoiximiento d'o rei. Estió present asinas mesmo en os concilios de Tarragona y León d'o Roine (1245).

D'istos anyos data o encargo rechio de reunir en un unico codigo legal os fueros d'as villas aragonesas partindo d'o Fuero extenso de Chaca, que yera o más amplo y desembolicau dica a calendata y que teneba o suyo orichen en o primer fuero atorgau a una ciudat, l'antigo Fuero de Chaca.

Vidal de Canellas recibió o encargo en 1247 dimpués d'as deliberacions consensuadas en as Corz de Uesca d'ixe anyo, de redactar iste Fuero Cheneral.

Ont nos, don Vidal de Canelas, por la gracia de Dius obispo de Huesqua, por mandamiento del glorioso seynor rey devantdito, ordenamos los Fueros segunt dius, con bona et dreiturera et sana conscientia, catando-nos muit bien que nos no hy pusiessemos ningun juditio que se podiesse estender, et pena corporal nin que sangre fuesse en ren.
Actas d'as Corz de Uesca de 1247[1]

A suya primera versión en latín, ye conoixida como Compilatio minor. Una reelaboración enamplada posterior en aragonés (a unica que s'ha conservau), conoixida por o suyo epigrafe In excelsis Dei Thesauris supondría a culminación d'a obra churidica que fixa definitivament o fuero ta o reino d'Aragón y divulgada con o nombre de Vidal Mayor. O dotze d'octubre de 1252 sinya o suyo testamento, lo que leva a pensar que moriría no guaire tiempo dimpués.

L'alcanz d'o Vidal Mayor supera a o d'una simpla colección de fueros, ye que incluye precisions tecnicas dirichidas a os foristas, que yeran os profesionals d'o Dreito que s'encargaban de redactar fueros, y a letraus expertos en l'administración de chusticia.

No s'ha dilucidau si o Vidal Mayor fue sancionau y promulgau por o rei Chaime I. Pareixe estió voluntat d'o rei promulgar-lo, pero contó con a oposición d'a nobleza d'o reino d'Aragón, apegada a o devantdito fuero chaqués. Por tot ixo, ya dentrau o sieglo XIV, nomás a Compilatio minor yera considerada como lei aragonesa, y o Liber in Excelsis Dei u Vidal Mayor, como o suyo más prestichioso comentario. Manimenos, la ordinación y sistematización d'a Compilatio minor, que estió la d'uso "oficial", ye parellana a la d'a Compilatio Maior y fue reyalizada tamién por Vidal de Canellas.

Se veiga tamién[editar | modificar o codigo]

Referencias[editar | modificar o codigo]

Vinclos externos[editar | modificar o codigo]


Predecesor:
García de Gúdal
Bispe de Uesca-Chaca
1238-1252
Succesor:
Domingo de Sola