Fotografía

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Articlo d'os 1000
Una camara fotografica.

A fotografía ye a tecnica de gravar imachens fixas sobre una superficie de material sensible a la luz basando-se en o prencipio d'a cambra escura. En a cambra escura se consigue prochectar una imachen captata por un lente u un conchuntos de lentes sobre una superficie, de forma que a imachen queda redueita de grandaria y puet veyerse correctament. Ta almadacenar ista imachen as maquinas fotograficas emplegaban dica fa bels anyos as peliculas sensibles, mientres que en l'actualidat s'emplega tamién sensors dichitals.

A fotografía puede estar clasificata baixo amás ampla denominación de tractamiento de imáchens, y por isto, ha embelecato a cientificos y artistas dende os suyos empecipiallos. Os cientificos, sobretot, han aprofeitato a suya capacidat ta plasmar con precisión toda mena de cercunstancias y estudios, como los estudios sobre locomoción humana y animal d'Eadweard Muybridge (1887). Os artistas tamién han estato sedueitos por istos aspectos pero han tractau siempre d'ir por mas variatos camíns que a simpla representación foto-mecanica d'a realidat.

Etimolochía[editar | modificar o codigo]

A palabra fotografía procede d'o griego y significa "debuixar con a luz" (de photos = luz, y graphis = debuixo).

Tecnolochía y tecnica en a fotografía[editar | modificar o codigo]

Aplicacions cientificas d'a fotografía[editar | modificar o codigo]

Una astrofotografía de Saturno.

A fotografía ha establito dende os suyos empecipiallos un medio de gran utilidat en a investigación cientifica. Gracias a lo suyo emplego a ran cientifico se tien a posibilidat de rechistrar fenomenos que no pueden ser alufratos dreitament, como por eixemplo aquels que se desembolican en tiempos muit breus (fotografía ultrarrapeda) u mui pandos (fotografía de baixa velocidat), aquels que escayecen a escala microscopica, aquels que afectan a rechions muit grans d'a Tierra u d'o espacio (fotografía aeria, orbital, astronomica), aquels atrabatas a radiacions no visibles a lo uello humán, ecetra.

Entre as mas importants aplicacions d'a fotografía en o campo cientifico destacan a fotografía ultrarrapeda y estroboscopica, a fotografía estereoscopica, a fotografía infrarroya y ultravioleta, a fotografía aeria y orbital u a fotografía astronomica.

Fotografía como arte[editar | modificar o codigo]

Cuan os conoiximientos en optica estieron pro enantaus, os pintors escubrioron a maniera de prochectar una imachen sobre una binza de papel con aceite. Lo que lis premitiba prener notas a escape con a ventalla d'una inversión d'a imachen y una reducción de grandaria.

Isto consona con a fuga d'o realismo en a pintura.

Mas tardi s'escubrioron tecnicas emplegando clara de uego que feban fesable lograr que a imachen por si mesma se quedara gravada en o papel. Ista tecnica se fue perfeccionando gracias a la replega d'o fenomeno quimico embrecato y a una contina prebatina con materials alternativos. Luego estió fesable tener una caixa con un papel fotosensible zaboyato d'a luz, un canyon con o que enfocar-la, y un tancador ta fer pasar a luz o tiempo pro ta que percutiese a la binza.

A fotografía como arte, ciencia y experencia humana fuoron evolucionando en paralelo mientres iste tiempo. En cuanto estió fesable fer d'a cambra un dispositivo móvil fácil de manullar apareixió a posibilidat d'influir en o espectador por meyo d'a posición d'a cambra y a suya enfiladura, lo que premitíba tresladar a subchectividat d'o fotografo a la fotografía, antimás d'ir construindo un luengache artistico.

O luengache artistico fotografico empecipió con l'herencio d'a pintura, sindembargo enampló a escape o suyo lexico gracias a la facilidat de fer enfiladuras estrimeras (picatos, contrapicatos,...) a captura d'o movimiento con largos tiempos de tancador, y a decisión de l'inte. A presión sobre o fotografo ta sinyalar a suya subchectividat en a fotografía forchó un luengache plen de sotilezas pero que s'entiende perfectament, mui dreito ta cualsiquier observador.

Hue en día la fotografía ye practicata por millons de personas en tot o mundo armatos con buenas maquinas fotograficas. Preferindo-se actualment as maquinas con una buena optica y muitas opcions que adhiban flexibilidat, fren a las maquinas enfiladas a lo gastador, a on a optica y o tancador ye manullada por a electronica restando a lo feito de fer una foto gran parti d'a suya imprebisibilidat. L'aparición d'as maquinas dichitals, maquinas mistas con vidio, y a fotografía en comarcas de realidat virtual complican, enriqueixendo, o esdevenidero d'iste arte.

Historia d'a Fotografía[editar | modificar o codigo]

O primer resultato d'una fotografía de Joseph Nicéphore Niépce en 1826.

En as pachinas adedicatas a la historia d'a Fotografía se realiza una estudio detallato que albarca dende os suyos empecipiallos dica o mesmo sieglo XXI y que incluye o estudio d'os diferents eventos, personaches y cheneros fotograficos que han influito en o desembolique d'istos dos sieglos d'a historia d'a fotografía.

Dreitos d'Autor[editar | modificar o codigo]

O Dreito de Autor considera a las imáchens fotograficas a los fins de tutelar as imáchens de personas u d'aspectos, fundamentos u feitos d'a vida natural u social obtenitas por meyo de l'emplego d'un procedimiento fotografico u enanto analogo.

Corresponde a lo fotografo, excepto en bellas cuestions relativas a los retratos fotograficos, o dreito exclusivo de reproducción, espardidura y venda. Sindembargo, si a obra ha estato obtenita en a bastida d'achuste de logamento de servicios u de treballo, tal dreito exclusivo corresponde a lo responsable d'o mandalexo actual. A duración d'os dreitos sobre a fotografía viene determinato por a normativa legal d'aplicación.

O Dreito tamién proteche a privacidat d'o subchecto fotografico. De feito, ye premitida a espardidura de fotografías sin o premiso d'o subchecto nomás en os casos de personaches publicos. En a resta d'os suposatos, o fotografo tetular d'a obra debe obtener o premiso d'o subchecto a la publicación y exposición publica.

Cheneros fotograficos[editar | modificar o codigo]

Una cambra fotografica antiga.

A Fotografía por países[editar | modificar o codigo]

Veyer tamién[editar | modificar o codigo]

Vinclos externos[editar | modificar o codigo]