Himalaya

De Biquipedia
(Reendrezau dende Cordelera de l'Himalaya)
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Articlo d'os 1000
Himalaya
O Himalaya dende o espacio
Cheografía
Cordelera {{{cordelera}}}
Sector {{{sector}}}
{{{tpran}}} {{{ran}}}
Maxima altaria 8.848 m, Everest
Cimas importants
Largaria 2.400 km
Amplaria 400 km
Superficie
Vértiz cheodesico
Subsistemas {{{subsistemas}}}
Administración
Estau
País Bután
China
India
Nepal
Pakistán
{{{tpdibisión}}} {{{dibisión}}}
Cheolochía
Edat 70 millons d'anyos
Materials Rocas metamorficas, plutonicas y ofioliticas
Tipo {{{tipo}}}
Mapa

L'Himalaya ye una cordelera situata en o continent asiatico y s'estendilla por os países de Bután, China, Nepal, Tíbet, India y Pakistán, formando un arco d'ueste a este de 2.600 kilometros y de norte a sud de 350 kilometros. O suyo nombre procede d'o sanscrito y significa val de nieus.

Ye a cordelera mas alta d'a Tierra con 14 tucas de mas de 8.000 metros d'altaria, estando lo Everest con 8.844,43 metros d'altaria, anque seguntes beluns 8.846, 8.848 m y atros 8.850 m a montanya mas alta d'a tierra,[1][2] atros "ueitomil" como lo Chogo Ri renombrato como K2 (8.611 m) y Kanchenjunga (8.598 m), tamién i son en l'Himalaya.

L'Himalaya ye o lugar a on estan os naixederos de bels d'os mas grans ríos d'Asia y d'o mundo. Entre os ríos que tienen o suyo naixedero en l'Himalaya esta o Gangas, l'Indo, o Brahmaputra, o Yamuna y o Yangtzé, en os cuals cauces viven no menos de 1300 millons de personas.

A cordelera de l'Himalaya ha influito en a cultura popular y muitas d'as suyas montanyas y rios son sagratos ta os pueblos y as relichions d'Asia d'o Sud.

Tucas de mes de 8.000 m d'altaria[editar | modificar o codigo]

Anvista aeria de l'Himalaya, O Mont Everest puede alufrar-se amán d'o centro d'a imachen.

Istas 14 tucas ueitomils son as de mes altaria de l'Himalaya y tamién as 14 tucas de mes altaria d'o mundo.

  • Everest, (Sagarmatha en nepalés y Chomolangma en tibetán), 8.844,43 m, anque seguntes beluns 8.846, 8.848 m y atros 8.850 m.[2][3]
  • K2, con 8.611 m ye a segona tuca mes alta d'o mundo.
  • Kangchenjunga, (dito tamién Kanchajunga, Kanchajanga, Kinchijunga, Kangchenjunga, Kangchen Dzö-nga, Kanchendzonga o Kangchanfanga), 8.586 m.
  • Lhotse, con 8.516 m d'altaria.
  • Makalu, con 8.462 m d'altaria.
  • Cho Oyu, con 8.201 m d'altaria.
  • Dhaulagiricon 8.167 m d'altaria.
  • Manāslu, conoixito tamién como Kutang, con 8.156 m d'altaria.
  • Nanga Parbat, conoixito tamién como Diamir, con 8.126 m d'altaria.
  • Annapurna, con 8.091 m d'altaria.
  • Gasherbrum I, conoixito tamién como K5, con 8.080 m d'altaria.
  • Broad Peak con 8.047 m d'altaria.
  • Gasherbrum II, conoixito tamién como K4, con 8.035 m d'altaria.
  • Shisha Pangma, conoixito tamién como Xixiabangma y Gosaithan, con 8.013 m d'altaria.

En a cultura popular[editar | modificar o codigo]

As dimensions que tiene tanto en longaria como en altura ha limitau o intercambio cultural y a migración humana entre o norte y o sud. Estas dificultaz han permitiu que os contactos haigan estau poco numerosos y os conflictos s'haigan privau. As diferencias son significativas si se comparan as relichions, costumbres y lenguas de China y d'a India, anque antiparte tamién i hai semellanzas per o que fa a considerar muitos puestos d'a cordelera (ríos, montanyas, etc.) como puestos sagraus pa as distintas relichions y civilizacions que han habitau a cordelera u as suyas inmediaciones.

O himalaya tamién ha estau un puesto d'inspiración y escenario de liendas, documentals, cintas, libros y poesias.

O videochuego Far Cry en a suya cuarta edición de 2014 l'acción transcorre en Kyrat, un país ficticio situau en o Himalaya.

Cine[editar | modificar o codigo]

Como buen escenario natural s'han rodau muitos documentals y cintas d'entretenedera a vegadas localizadas en un puesto emblematico u destacau d'a cordelera como puede estar o Everest.

Galería d'imachens[editar | modificar o codigo]

Bibliografía[editar | modificar o codigo]

Referencias[editar | modificar o codigo]

Vinclos externos[editar | modificar o codigo]