Wikipedia:Biquiprochecto:Grafía

Êste projeuto preva de dar forma á una propuesta ortografica alternativa d'as presents, que alacetada enna Grafia d'a SLA (a qual ye, innegablement, a mêllor feta dica l'inte pör mans d'una ênstitucion) en tot que pertoca d'as normas consonanticas, apreciacions d'as V/B, H e G-J/Ch, acentuacion grafica (convencional) e un bièn liërgo etcetera, apuesta pör proposar una acentuacion adicional pör a via d'a ênclusion de nuëvos sêmbols ent'a escritura com'á dïeresis (¨) e acentos ciêrcumflexos (^), que mire d'unificar enna transcripcion grafica ras diferents prönunciacions posibles de certeras vocals d'a luenga aragonesa, que de regular se son representando ennas grafias autuals alternativament con un ó altro grafema d'alcuerdo con a representacion que për ös critérios habituals d'un castellanofablant se feriva, ös quals á veyer de bels fablants naturals puèden no rêpresentar de tot a reyalidat d'a diversidat vocalica de l'aragonés pör alto d'o castellano (o famoso paradigma d'as 5 vocals vasconas, que ye posiblement valido ta ös charrars occidentals mas que no en ye mica ta ës orientals e centrals). Asinas, anque ra ideya rêspeta e prene a mës gran partê d'a suya sustáncia d'a propuësta grafica d'a Sociedat Lingüistica Aragonesa, pretien acompletar bel·las traças que no se fan prou concreteras, fendo de l'espêrito constructivo ro vaixel que mos permita de conseguir una propuësta grafica que desligue ras mans d'a diversidat dialeutal d'a nuëstra fabla, dêixando mesmo intacta e revigoriçada ra unidat fautica d'a luenga.

O projeuto s'irá dêsenvolicando poquet á poquet, e acontempla ra posibilidat de transcorrer en diferents fasês, d'entre ras cuals mutas son encara pör definir-se, pero que segurament plegará á un d'ös suyos momentos mës importants á ra fasê d'ênclusion de gravacions d'áudio (formato .ogg) ta ilustrar a prönunciacion d'as parolas enn'un futuro.

Important: Pos que ra fabla aragonesa tien, á mës d'una diversidat enna prönúncia de bel·las parolas, una gran diversidat lexica regional, de nommes diferents ta mesmos sênnificants, o projeuto nunca no se metêrá á fer criticas de tipo lexico. Cal repetir que l'espêrito d'o projeuto ye d'estandariçacion d'a fabla escrita, mes que nunca no homogeniçacion reductiva d'a riqueça mës gran que ös aragoneses tenemos, a diversidat d'ös nuëstros dialeutos, e que êsta ve d'êstar siëmpre rêspeutada e encara prou caultivada, pos zaga de toz ös estudêos, l'articulacion d'ös diferents dialeutos aintrö d'una ortografia comun valida e no-dêscrêmintativa ta tot o sistema lingüistico altaragonés ye l'objeutivo prêncipal d'êste projeuto.

Pör a naturaleça d'o projeuto, cobraran especial importáncia ras representacions que se faigan d'ös diferents dialeutos constitutivos d'a fabla enna grafia propuësta. Asinas s'ha mirato de fer dica l'inte autual, e s'han fetos diversos articlos á on que representativament s'ha puësto en escena a grafia en grau encara experimental.

S'ha de parar cuënta que en tot momento ra ortografia aceptada en Biquipedia ye ra una con mës uso enna representacion de l'aragonés, e que êsta, dica l'inte, ye ra Grafia de Uesca ó talment enno suyo mancar, a grafia consensuata que no ye sê que una version de l'anterior. Toz ös articlos redautatos enna nuëstra version propuësta no sêran si que dôplicatos d'ös cuals siëmpre existirá una version prêncipal en grafia de Uesca/Consensuata. Ös nuëvos articlos se feran baixo têtulo de formato "Nuëvo articlo/Grafia B" e afejaran á l'alto d'a página una d'as plantillas que pueden-se trobar á baixo d'êsta mesma fuella, ta fer siëmpre clatero que l'articlo en cuestion no ye sê que una version con ortografia alternativa d'un articlo enna forma regular de Biquipedia. Mesmo ta ös articlos en grafia general, que tendran una plantilla enna cabeçanna avisando d'a existéncia d'un articlo en grafia alternativa ta que ös leutors interesatos en pueden saber mës cosa.

Partizipants

• Willtron
• Lascorz
• Nil Blau

Articlos

Aintrö d'o siguient alpartato bi son mesos toz ös dôplicatos d'articlos en a grafia propuesta.

Animals

• Equidae
  • Zebras (Hippotigris)
    • Zebra d'as planas
      • Quagga
    • Zebra de montanya
    • Zebra de Grevy
    • Enzebra ó Encebra
  • Somero salvage africano
  • Onagre
  • Guaran
  • Mula
  • Cavallo
• Suidae
  • Sus
    • Sus scrofa
      • Tocin
      • Jabalin

Geografia

• Basa d'a Mora (gistavin)

Monêcípios e Lugars

• Broto
  • Asin de Broto
  • Basaran
  • Buesa
  • Escartin
  • Otal
  • Oto
  • Saruiset
• Torla
  • Fraixent
  • Linars de Broto
  • Viô de Linars

Ainas e recipients

• Aladrö
• Capaço

Materials

• Vimbre

Instrumentos musicals

• Vriolin

Atras grafías

• Grafía SLA

Articlos con grafía SLA

• Aragon
• Vueitre

Plantillas

Atras grafías

Muitas d'as solucions graficas usatas en ista pachina son diferents á las aconsellatas per as Normas de l'Academia de l'Aragonés, més comunas á Biquipedia.