Ubaldo Hualde
Ubaldo Hualde | |
---|---|
![]() Antonia Anaut, de casa Katalin-Garde, y Ubaldo Uhalde, de casa Esandi, os zaguers fablants d'o Uskara en Isaba. | |
Información personal | |
Calendata de naixencia | ???? |
Puesto de naixencia | ![]() (Euskal Herria) |
Calendata de muerte | 1967 (96 años) |
Puesto de muerte | ![]() (Euskal Herria) |
Ubaldo Hualde Martín (????, Isaba - 1967, Isaba, Navarra) estió o zaguer hombre que charraba y escribiba en o dialecto roncalés d'o idioma vasco como idioma marterno en a localidat d'Isaba y en a val de Roncal. Yera naixito de casa Esandi d'ista localidad. En Isaba yera conoixito con a embotada de el tío Ubaldo ("o tío Ubaldo").
Ubaldo Hualde no nomás sabeba charrar y escribir o uskara roncalés, sino que tamién mientres a suya vida se preocupó por conoixer-ne as suyas variants en Uztárroz, en Bidángoz, en Garde...
Hualde yera un autentico archivo vivient, una base de datos d'a quala lingüístas como José y Bernardo Estornés (totz dos d'Isaba), Koldo Mitxelena, u Juan San Martín, por eixemplo, prebaban d'obtener a mayor cantidat posible d'información. L'obchectivo que totz teneban, que tamién yera l'obchectivo d'Ubaldo Hualde, yera de dixar constancia d'una luenga que, quasi amortata, encara yera viva a o mesmo tiempo que s'anunciaba a suya inminent desaparición.
Escritos[editar | editar código]
Dixó escritos os textos de bellas cantas roncalesas, y amás recullía en os suyos escritos as diferents variants d'una mesma canta, seguntes as parlas de cada localidat roncalesa.
Anecdota[editar | editar código]
- O 2 d'octubre de 1932, mientres una chornada d'exaltación nacionalista organizata por o Izaba Buru Batzar (delegación d'o Partido Nacionalista Vasco d'Isaba) organizó en Isaba,[1] en o restaurant en que yeran minchando qui en 1936 sería o futuro Lehendakari Agirre con os dirichents nacionalistas y bellos estudiosos d'o folklore vasco, demandoron a presencia d'Ubaldo Hualde. Quereban que lis charrase en uskara roncalés, y asinas lo fació, con o suyo vestito roncalés de chaqueta, faixa y calzón.
- A la suya casa veniban sinyors ta charrar-ie, que con unos grans magnetofonos grababan tot o que ell lis deciba. Mesmo una vegada o periodista vasco-navarro Miguel de la Cuadra Salcedo venió a la suya casa con un equipe de Televisión Española,[2] y li facioron una entrevista en a cocina de casa Esandi.
Muerte[editar | editar código]
Morió en 1967, quan teneba 96 anyadas. No se puet decir que con ell morió o uskara roncalés, pos encara bi heban en a val de Roncal bellas presonas, pocas, que encara lo podeban charrar (encluyendo-ie Antonia Anaut y Fidela Bernat); sindembargo, sí que podemos decir que a lengua roncalesa perdió a uno d'os suyos millors conoixedors, y tamién a la zaguera presona que sabeba escribir-la.