Sorabos
Sorabos Serbja / Serby | |||
---|---|---|---|
![]() | |||
| |||
| |||
Sorabo | |||
Luterana | |||
Pueblos eslavos |
Os sorabos son habitants de dos rechions deseparatas de Lusacia: os alto sorabos en a redolata de Bautzen-Budysin y os baixo sorabos a redolata de Cottbus-Chosebuz). O numero de sorabos s'estima en 100.000-120.000, a metat d'ellos charran o sorabo, una luenga eslava occidental. A gran mayoría son cristians luterans[1].
Luenga[editar | editar código]
Bi ha dos dialectos principals, alto sorabo, baixo sorabo, y un dialecto ixemenato por a redolata de Muskau. L'alto sorabo ye a base d'a luenga escrita y ye parexito a lo checo. O baixo sorabo ye pareixito a lo polaco. Bi ha evidencias que os dos dialectos principals encomenzoron a deseparar-sen ya en o sieglo XIII. As primeras muestras de sorabo escrito son d'o sieglo XV. En o sieglo XIX muitos ampres de l'alemán fuoron sustituitos por parabras checas u por neolochismos basatos en radices sorabas. En a Universidat de Leipzig bi ha una catedra de luenga soraba.
A literatura soraba se desembolicó en tiempos d'a Reforma. No totz os sorabos charran actualment a luenga etnica. O etnonimo d'os sorabos s'ha quiesto relacionar con o etnonimo d'os serbios, fendo-los proceder de Lusacia, rechión d'a on poderba provenir d'a parabra eslava pa dicir "prato".
Relichión[editar | editar código]
Os sorabos son protestants pero entre os alto sorabos bi ha una minoría catolica. O protestantismo aduyó a la supervivencia d'a luenga soraba, por a obligación de fer servir a luenga vernacla en os oficios relichiosos y sermons. En o sieglo XVI fuoron fundatas escuelas y seminarios a on admitiban alumnos lusacians.[2]
Historia[editar | editar código]
Entre os sieglos VIII y IX existió una confederación tribal eslava formata por os sorabos, os glomaches, os coledichans y os milchans. En o "Cronicón de Moissac" de l'anyo 806 fan mención de nombres de principes y reis d'esta confederación.[2]
En a "Cronica de los Conquiridors" nombran a los sorabos en o capítol CXCVII:
Fuoron sozmesos por os alemans en l'anyo 928. En 1002 o suyo territorio fue ocupato por Polonia. En 1368 pasó a fer part d'as posesions d'a corona de Bohemia. Como totz os pueblos eslavos d'a zona fuoron afectatos por a expansión alemana ta l'este u Ostsiedlung. En o sieglo XIV a mayoría d'os eslavos de l'Elba u vendos ya s'heban chermanizato, de fueras d'os polabos d'a redolata de Hannover (que encara existiban en o sieglo XVIII), y d'os sorabos. En a Edat Meya os sinyors feudals alemans no deixaban a los siervos sorabos que deixasen as suyas aldeyas y emigrasen t'as ciudatz.[2] En 1635 Lusacia fue cedita a Saxonia, y dimpués d'as guerras napolionicas pasó a fer part de Prusia.
Mientres a ocupación prusiana os sorabos yeran sozmesos a una campanya de chermanización dende 1871, sobretot en l'este, y como reacción amaneixió un movimiento nacionalista, con organizacions como Macica Serbska (1847) y Domowina (1912).
En 1919 se planteyó que Lusacia fese part de Checoslovaquia, pero quedó en Alemanya. Dende 1933 o nacionalsocialismo reprimió as manifestacions d'identidat soraba, y en 1937 o movimiento Domowina fue obligato a disolver-se. Dende 1945 i habió una recuperación d'o movimiento cultural sorabo y a RDA lis concedió amplos dreitos como minoría.
Referencias[editar | editar código]
- ↑ (es) Felipe Fernández-Armesto: Los hijos de Zeus. Pueblos, etnias y culturas de Europa. Grijalbo, 1996, pp 371-373.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Gabriela Makowiecka, Estanislao Macowiecki La Cultura Eslava Editora Nacional
Bibliografía[editar | editar código]
- (es) Felipe Fernández-Armesto: Los hijos de Zeus. Pueblos, etnias y culturas de Europa. Grijalbo 1996.