Scisto
O scisto (pronunciato /esˈkisto/) ye una roca metamorfica, a més abundant d'o metamorfismo rechional. Bi ha un predominio d'os minerals plans como os filosilicatos, y en especial as mica. A diferencia d'a loseta a mida d'os cristals de mica ye apreciable a simple vista u a escala macroscopica, y s'aprecian grans escuros y claros de minerals individuals. Os scistos presentan una estructura caracteristica dita scistosidat.
Os scistos se forman a partir d'o metamorfismo d'as lutitas, habendo pasato enantes por una etapa de formación de losetas, representando unas condicions de metamorfismo d'intensidat més gran que a filita pero més chicota que os gneises.
Os scistos dan nombre a dos facies metamorficas: os "scistos verdes" y os "scistos azuls".
Etimolochía[editar | modificar o codigo]
O termin scisto provién d'o griego σχίζειν, a traviés d'o latín clasico SCHISTOS. Esta roca ya la nombran autors clasicos como Dioscorides (LAPIS SCHISTOS en a versión latina d'a suya obra), y Plinio lo Viello. En o latín d'os scientificos de fa pocos sieglos s'escribiba SCHISTUS. En aragonés s'escribe scisto por coderencia paradigmatica con scisma, scindir, scisión, que provienen d'a mesma radiz griega pasata a traviés d'o latín.
Dica meyatos d'o sieglo XVIII os termins slate, shale y schist no se diferenciaban clarament entre os scientificos anglosaxons (que contribuyoron muito a la naixetura d'a cheolochía), y en o mundo d'a menería d'o carbón o scisto se referiba en realidat a las losetas dica bien entrato o sieglo XX. En alemán encara se fa servir a palabra shiefer tanto pa losetas como pa scistos, d'astí que bi haiga un problema terminolochico a l'hora de fer traduccions dende obras anglesas viellas u obras alemanas actuals.
Caracteristicas[editar | modificar o codigo]
A farcha ye pareixita a la d'a loseta, pero se'n diferencia facilment en que ye formata por finas lamas apilatas de minerals bien visibles, totas paralelas. A diferencia d'as lamas d'a loseta, que son finetas y tienen una superficie lisa y on macroscopicament no se veyen cristals minerals, as lamas d'o scisto son gruesas y no tienen una superficie tan fina y lisa como a loseta.
Atra caracteristica que permite diferenciar a los scistos d'as losetas ye que si as losetas tienen una color uniforme, en os scistos a sobén alternan lamas de minerals claros con lamas de minerals més escuros, dando un bandeyato tipico (scistosidat).
Variedatz[editar | modificar o codigo]
Os scistos on bi ha bandas ricas en mica se dicen scistos micacios[1] u micascistos.
Referencias[editar | modificar o codigo]
- ↑ Walter Maresh, Olaf Mendenbach "Las Rocas" Guías de Naturaleza Blume. 1990.
Bibliografía[editar | modificar o codigo]
- Bermudo Meléndez Geología. Paraninfo 1998.