Ir al contenido

Esquisto

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Muestra de esquisto.

O esquisto (pronunciato /esˈkisto/) ye una roca metamorfica, a mes abundant d'o metamorfismo rechional. Bi ha un predominio d'os minerals plans como os filosilicatos, y en especial as mica. A diferencia d'a loseta a mida d'os cristals de mica ye apreciable a simple vista u a escala macroscopica, y s'aprecian grans escuros y claros de minerals individuals. Os esquistos presentan una estructura caracteristica dita esquistosidat.

Os esquistos se forman a partir d'o metamorfismo d'as lutitas, habendo pasato enantes por una etapa de formación de losetas, representando unas condicions de metamorfismo d'intensidat mes gran que a filita pero mes chicota que os gneises.

Os esquistos dan nombre a dos facies metamorficas: os "esquistos verdes" y os "esquistos azuls".

Etimolochía

[editar | modificar o codigo]

O termin esquisto provién d'o griego σχίζειν, a traviés d'o latín clasico SCHISTOS. Esta roca ya la nombran autors clasicos como Dioscorides (LAPIS SCHISTOS en a versión latina d'a suya obra), y Plinio lo Viello. En o latín d'os cientificos de fa pocos sieglos s'escribiba SCHISTUS. Atras voces como cisma, escindir, escisión provienen d'a mesma radiz griega pasata a traviés d'o latín.

Dica meyatos d'o sieglo XVIII os termins slate, shale y schist no se diferenciaban clarament entre os cientificos anglosaxons (que contribuyoron muito a la naixetura d'a cheolochía), y en o mundo d'a menería d'o carbón o esquisto se referiba en realidat a las losetas dica bien entrato o sieglo XX. En alemán encara se fa servir a palabra shiefer tanto pa losetas como pa esquistos, d'astí que bi haiga un problema terminolochico a l'hora de fer traduccions dende obras anglesas viellas u obras alemanas actuals.

Caracteristicas

[editar | modificar o codigo]

A farcha ye pareixita a la d'a loseta, pero se'n diferencia facilment en que ye formata por finas lamas apilatas de minerals bien visibles, totas paralelas. A diferencia d'as lamas d'a loseta, que son finetas y tienen una superficie lisa y on macroscopicament no se veyen cristals minerals, as lamas d'o esquisto son gruesas y no tienen una superficie tan fina y lisa como a loseta.

Atra caracteristica que permite diferenciar a los esquistos d'as losetas ye que si as losetas tienen una color uniforme, en os esquistos a sobén alternan lamas de minerals claros con lamas de minerals mes escuros, dando un bandeyato tipico (esquistosidat).

Os esquistos on bi ha bandas ricas en mica se dicen esquistos micacios[1] u micascistos.

Referencias

[editar | modificar o codigo]
  1. Walter Maresh, Olaf Mendenbach "Las Rocas" Guías de Naturaleza Blume. 1990.

Bibliografía

[editar | modificar o codigo]