Relichión maorí

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Ilesia maorí cristiana en Akaroa. O cristianismo fue adoptau por maorís en toda Nueva Zelanda mientres o sieglo XIX.

A relichión maorí reune as diferents creyencias y practicas d'os maorís, o pueblo indichena polinesio de Nueva Zelanda.

Relichión tradicional maorí[editar | modificar o codigo]

Ta más detalles, veyer l'articlo mitolochía maoríveyer os articlos [[{{{2}}}]] y [[{{{3}}}]]veyer os articlos [[{{{4}}}]], [[{{{5}}}]] y [[{{{6}}}]]veyer os articlos [[{{{7}}}]], [[{{{8}}}]], [[{{{9}}}]] y [[{{{10}}}]].

A relichión tradicional maorí, isto ye, o sistema de creyencias pre-europeu d'o pueblo maorí, ye una mica diferent d'aquel provenient d'a suya Polinesia Oriental nativa (Hawaiki Nui), tenendo una concepción de tot, incluyindo-ie os elementos naturals y todas as cosas vivas, como connectau por una descendencia común a traviés d'o whakapapa u chenealochía. D'alcuerdo con isto, se creye que todas as cosas poseyen una fuerza vital u mauri. Ilustrando iste concepto de connectividat a traviés d'a chenealochía se troban as personificacions d'os tiempos pre-contacto: Tangaroa yera a personificación de l'ocián y l'ancestro u orichen de toz os peixes; Tāne yera a personificación d'a selva y l'orichen de todas as aus y Rongo yera a personificación d'as actividaz pacificas y l'agricultura y l'ancestro de todas as plantas cautivadas. (Seguntes beluns, a personificación suprema d'os maorís yera Io; encara que ista ideya ye controvertida.)

Cristianismo[editar | modificar o codigo]

En primerías d'o sieglo XIX, muitos maorís se convirtioron a o cristianismo.[1] Un gran numero de conversos s'unioron a la Ilesia d'Anglaterra y a la Ilesia Catolica, estando as dos encara muit importants en a sociedat maorí. A participación d'os maorís en a Ilesia d'Anglaterra en Nueva Zelanda ha estau prou reconoixida con a ordenación de cuantos mosens maorís como Bispes d'Aotearoa. Un famoso y a vegadas controvertiu poseyedor d'iste títol estió l'antigo mosen Whakahuihui Vercoe, qui ye remerau por o suyo discurso franco debant d'a Reina Isabel II mientres a ceremonia de celebración d'o Waitangi Day. A Ilesia Catolica Romana tamién ha ordenau maorís en posicions relevants. Atras ilesias tamién tenioron localment exito en zaguerías d'o sieglo XIX, incluyindo, entre atras, a Ilesia Presbiteriana. A Ilesia de Chesucristo d'os Santos d'os Zaguers Días tamién tenió exito en a faina de ganar conversos maorís dende a decada de 1880 y asinas en l'anyo 1901 bi heba alto u baixo 4.000 miembros maorís en 79 brancas.[2][3]

Actualment, a oración cristiana (karakia) se fa servir ta prencipiar y rematar muitos actos publicos maorís. Tamién se fan oracions en encetar muitos nuevos prochectos, asinas como viaches y retos personals.

Relichions sincreticas[editar | modificar o codigo]

Ilesia Rātana amán de Raetihi

En o sieglo XIX y primerías d'o sieglo XX, amaneixioron cuantas nuevas relichions sincreticas que combinaban diferents aspectos d'o cristianismo con filosofías maorís traditionals y no traditionals. Entre istas s'incluyen:

En 2006 o censo de Nueva Zelanda[6] amostraba que 16.419 personas teneban como relichión o Ringatū y 50.565 o Ratana. A Ilesia Ratana tien tamién una considerable fuerza politica.[7]

Islam[editar | modificar o codigo]

A proporción de maorí seguidors d'o islam ye baixa. Encara que o numero de maorís musulmans creixió ascape en zaguerías d'o sieglo XX plegando dica os 1074 en o censo de 2006,[6] o numero total de neozelandeses identificaus como maorís yera de 565.329.[8] Asinas, o numero total de personas que s'identificaban como maorís musulmans yera de nomás un 0,19% d'a población maorí.

Se veiga tamién[editar | modificar o codigo]

Referencias[editar | modificar o codigo]

  1. Ivan Lorin George Sutherland, "The Maori Situation", Harry H. Tombs, Wellington, 1935
  2. (en) R. Lanier Britsch, "Maori Traditions and the Mormon Church", New Era, June 1981.
  3. (en) A Maori View of the Book of Mormon - Maxwell Institute JBMS
  4. (en) "PEACE STATUE", Masterton District Library & Wairarapa Archive
  5. "Patete, Haimona", Te Ara
  6. 6,0 6,1 "Religious affiliation", Table Builder, Statistics New Zealand
  7. (en)Enduring attraction of Ratana. Stokes, Jon. 21 de chinero de 2006. The New Zealand Herald
  8. Statistics New Zealand. (2007). QuickStats about Māori. Retrieved from [1]