María Trastamara

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

María Trastamara
Reina consort d'Aragón
Reina consort d'Aragón
2 d'abril de 1416 - 27 de chunio de 1458
Predecesor	Alionor d'Alburquerque
Succesor	Chuana Henríquez
Naixencia	1 septiembre 1401 Segovia, Reino de Castiella
Muerte	4 d'octubre de 1458
Enterreco	Valencia, Corona d'Aragón
Conchuche/s	Alifonso V d'Aragón
Pai	Henrique III de Castiella
Mai	Catarina de Lancaster

María Trastamara u de Castiella (Segovia, 1 de setiembre de 1401 - Valencia, 4 d'octubre de 1458). Infanta de Castiella, Princesa d'Asturias (1402-1405) y reina d'Aragón (1416-1458). Primera filla d'Henrique III de Castiella y de Catarina de Lancaster y chermana de Chuan II de Castiella.

Biografía

Primers anyos

Naixida de la ciudat de Valencia, María fue la mayor d'os fillos d'o rei Henrique III y la reina Catarina de Lancaster. O suyo padre la fizo churar hereua presunta d'a reina en as Corz de Toledo de 6 de chinero de 1402. De vez, yera compromesa con o suyo primo chermano Alifonso, fillo de su tío paterno Ferrando, ta renforzar o suyos dreitos succesorios. A naixencia d'o suyo chermano Chuan II de Castiella (futuro rei) en 1405 l'aibó d'a succesión de Castiella.

Matrimonio

O compromís entre María y Alifonso no fue formalizau dica que ella cumplió los siet anyos de edat. O matrimonio entre María y Alifonso se celebra en la catedral de Valencia o 12 d'octubre de 1415, ceremonia oficiada por Benedet XIII d'Avinyón. Un anyo dispués, en 1416, o suyo mariu fue feito rei d'Aragón, como Alifonso V d'Aragón.

Las disputas familiars yeran constants gracias a las politicas d'os suyos suegros, os reis d'Aragón Ferrando y Alionor Urraca. Os Infants d'Aragón, os suyos cunyaus Henrique, Pero d'Aragón, conte d'Alburquerque y especialment l'intrigant Chuan II d'Aragón fueron a saber-lo de problematicos e impertinents durant la rechencia de María.

No huvo fillos. A suya unión fue simplament politica. La relación entre María y Alifonso s'empiyora dende 1423, cuan retorna Alifonso V de Naples s'entera de que l'amant italiana d'o suyo mariu, Giraldona Carlino, le heba dau un fillo, Ferrando I de Naples.

En os anyos 1420 y 1423 por as largas ausencias d'Alifonso V, estió lugartenient cheneral d'Aragón, y d'o prencipau de Catalunya entre os anyos 1432 y 1458.

Dimpués d'a derrota de Ponza (1435) en que Alifonso V fue preso por os chenoveses aligaus a o soberano napolitano, Renato d'Anchú; María convocó corz en Monzón ta pagar por a liberación d'o suyo mariu.

En 1453 dixó Catalunya y se tresladó ta Castiella, an intervino como mediadora en as luitas castellano-aragonesas y aconsiguió que se pautase la tregua de Valladolit.