Luengas na-dene

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Distribución d'as luengas na-dene (en royo).

As luengas na-dene u na-dené son una d'as familias lingüisticas d'os pueblos nativos d'America, que abraca las luengas atapascas, l'eyak y o tlingit, charratas en chunto per bellas 200.000 personas.

Distribución

A familia ye espardita per o nordueste d'America d'o Norte (Alaska y l'ueste de Canadá), y per bellas rechions d'o sud y d'a costa occidental d'Estaus Unius.

Clasificación

• Luenga tlingit: 700 charradors (M. Krauss, 1995).
• Atapascano-Eyak.
  • Luenga eyak: (extinguito).
  • Luengas atapascas.
    • Septentrionals.
    • D'o litoral Pacifico.
    • Meridionals.

O navajo ye con diferencia l'idioma na-dene mas parlato; se charra prencipalment en Arizona, Nuevo Mexico y altras rechions d'o Sudueste d'Estaus Unius.

Filiación lingüistica

A luenga haida, con solo que unas 15 personas que lo charran fluidament (M. Krauss, 1995), se consideraba parti d'a familia na-dene, pero a mayoría de lingüistas no creyen que n'i haiga prou evidencia lingüistica y s'estiman mas de clasificar-la como una luenga aislata.

Seguntes a controvertita clasificación lingüistica de Joseph Greenberg, a familia ye un d'os tres grupos prencipals d'idiomas d'os nativos americanos, y representa una migración destintiva d'Asia enta America. Os altros dos son as luengas esquimalaleutianas, fablatas en Alaska e l'Artico canadense, y as luengas amerindias, una d'as clasificacions de Greenberg mas descutitas, que abraca totas as luengas d'os nativos americanos que no son na-dene u esquimalaleutianas. D'entre os que actualment refirman a teoría de Greenberg sobre a migración na-dene, bi ye o lingüista Merrit Ruhlen, ta qui a migración habría ocurrito fa bels seis u ueito mil anyos, alto u baixo cuatre mil anyos dimpués d'o poblamiento inicial d'as Americas per parti d'os amerindios. Seguntes Ruhlen, habrían arribato en barcas, establindo-sen en primeras cerca d'as Islas d'a Reina Carlota, uei en a Columbia Britanica, Canadá.

Seguntes a teoría lingüistica de Sergei Starostin, as luengas na-dene fan parti de superfamilia dene-caucasica, chunto con as luengas norcaucasicas y as sinotibetanas.

Se veiga tamién

• Luengas atapascas.

Vinclos externos

• Ethnologue.com: Familias lingüisticas: Na-Dene (en anglés).
• Zentro de Luengas Nativas d'Alaska (en anglés).

• Datos: Q26986