Ir al contenido

Jim Thorpe

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Iste articlo ye sobre un atleta estausinidense d'orichen amerindio; ta atros usos, se veiga Jim Thorpe (desambigación).
Jim Thorpe
Jim Thorpe en os Chuegos Olimpicos de 1912.
Jim Thorpe en os Chuegos Olimpicos de 1912.
Información personal
Naixencia 27 de mayo de 1887
Prague, Oklahoma
Muerte Lomita, California
Esporte Atletismo, fútbol americano, béisbol y baloncesto.
Chuegos Olimpicos
Oro Estocolmo 1912 Pentatlón
Oro Estocolmo 1912 Decatlón

Wa-Tho-Huk (en Kikapú: "Sendero brillant"), baltizau como Jacobus Franciscus Thorpe y conoixiu popular y esportivament como Jim Thorpe. Naixiu supuestament o 28 de mayo de 1888 de Prague, en Oklahoma y muerto en Lomita, California o 28 de marzo de 1953, estió un polisportista estausunidense d'orichen amerindio d'a tribu d'os Fox & Sawk, y considerau un d'os esportistas mes polivalents d'a historia estando destacadas as suyas participacions en campionatos d'atletismo, baloncesto, béisbol, fútbol americano y atros esportes en a suya epoca universitaria. Antiparte, participó como actor en alto u baico 70 cintas en o cine estausunidense con papels d'amerindio u relativos a los esportes mientres os anyos 1930 y 1940 muitas sin figurar en os creditos.

En a suya honor, en 1953, dos anyos dimpués d'a suya muerte, a la ciudat de Mauch Chunk, en Pennsilvania, se li cambió o suyo nombre por Jim Thorpe. Apodada La Suiza d'America, a ciudat agora leva o suyo nombre y se convirtió en o suyo zaguer puesto de descanso an se construyió un puesto funerario en a plaza d'a villa con tierra traita d'a suya Oklahoma natal.

Su filla Grace Thorpe, fue una destacada activista por os dreitos d'os amerindios, y su nieta Dagmar Thorpe ye una escritora, intelectual y activista amerindia.

Controversia olimpica

[editar | modificar o codigo]

En l'anyo 1912 participó en os Chuegos d'Estocolmo de 1912 en as prebas de brinco de largaria, brinco d'altaria, pentatlón y decatlón a on en istas dos zagueras prebas ganó a medalla d'oro impresionando y emocionando a os espectadors dica tal punto que en entregar-le as dos medallas d'oro, o rei Gustau V de Suecia, le dició: Vusté sinyor, ye lo millor atleta d'o mundo. Tamién part

L'anyo siguent, li fuoron retiradas as medallas por participar d'antis d'os Chuegos en partius de béisbol de forma remunerada,[1] a suya filla Grace Thorpe, una destacada activista por os dreitos d'os amerindios, luitó por o retorno d'as medallas olimpicas arrebatadas a su pai de forma inchusta, y a inclusión d'as suyas marcas en as listas de records mundials. Dimpués de muitos anyos de luita en os Estaus Unius con l'AAU (Amateur Athletic Unioon) y o COE (Comité Olimpico Estatatounitense) li retornoron o estatus d'atleta amateur que teneba en 1913. Con iste nuevo estatus y a evidencia de que a suya descalificación se fació dimfuera d'o periodo d'a regla d'os treinta dias, o president d'o COI Juan Antonio Samaranch en una reunión d'o comité eixecutivo fació una propuesta pa retornar-li as medallas que fue aprovada por unanimidat. O 18 de chinero de 1983, 30 anyos dimpués d'a suya muerte, en una cerimonia celebrada en Los Angeles li fuoron entregadas unas medallas conmemorativas a dos fillos suyos pues as medallas orichinals fuoron robadas d'o museo a on yeran.[2]

Jim Thorpe recibindo una d'as suyas medallas d'o Rei Gustau V de Suecia.

Competicions internacionals

[editar | modificar o codigo]
Edición Competición Lugar Puesto Preba Marca
1912 Chuegos Olimpicos Estocolmo Pentlatón
1932 Decatlón
1932 Brinco d'altaria 1,87 metros
1932 Brinco de largaria 6,89 metros
Anyo Títol d'a cinta Papel Director Reparto Atros
1935 Code of the Mounted [4] Eagle Feather Sam Newfield James Oliver Curwood, George Wallace Sayre.
1936 Trailin' West [5] Black Eagle Noel Smith Dick Foran, Paula Stone.

Cintas sobre él

[editar | modificar o codigo]
Anyo Títol d'a cinta Papel Director Reparto Atros
1951 Jim Thorpe - All-American [4] Eagle Feather Michael Curtiz Burt Lancaster

Referencias

[editar | modificar o codigo]

Vinclos externos

[editar | modificar o codigo]