Jim Thorpe
|
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
- Iste articlo ye sobre un atleta estausinidense d'orichen amerindio; t'atros usos, se veiga Jim Thorpe (desambigación).
Jim Thorpe 
| ||
|---|---|---|
 Jim Thorpe en os Chuegos Olimpicos de 1912. | ||
| Información personal | ||
| Naixencia | 27 de mayo de 1887 Prague, Oklahoma
| |
| Muerte | Lomita, California
| |
| Esporte | Atletismo, fútbol americano, béisbol y baloncesto. | |
| Chuegos Olimpicos | ||
| Oro | Estocolmo 1912 | Pentatlón |
| Oro | Estocolmo 1912 | Decatlón |
Wa-Tho-Huk (en Kikapú: "Sendero brillant"), baltizau como Jacobus Franciscus Thorpe y conoixiu popular y esportivament como Jim Thorpe. Naixiu supuestament o 28 de mayo de 1888 y muerto o 28 de marzo de 1953, estió un polisportista estausunidense d'orichen amerindio d'a tribu d'os Fox & Sawk, y considerau un d'os esportistas mes polivalents d'a historia estando destacadas as suyas participacions en campionatos d'atletismo, baloncesto, béisbol, fútbol americano y atros esportes en a suya epoca universitaria. Antiparte, participó como actor en alto u baico 70 cintas en o cine estausunidense con papels d'amerindio u relativos a los esportes mientres os anyos 1930 y 1940 muitas sin figurar en os creditos.
En a suya honor, en 1953, dos anyos dimpués d'a suya muerte, a la ciudat de Mauch Chunk, en Pennsilvania, se li cambió o suyo nombre por Jim Thorpe. Apodada La Suiza d'America, a ciudat agora leva o suyo nombre y se convirtió en o suyo zaguer puesto de descanso an se construyió un puesto funerario en a plaza d'a villa con tierra traita d'a suya Oklahoma natal.
Su filla Grace Thorpe, fue una destacada activista por os dreitos d'os amerindios, y su nieta Dagmar Thorpe ye una escritora, intelectual y activista amerindia.
Controversia olimpica[editar | modificar o codigo]
En l'anyo 1912 participó en os Chuegos d'Estocolmo de 1912 en as prebas de brinco de largaria, brinco d'altaria, pentatlón y decatlón a on en istas dos zagueras prebas ganó a medalla d'oro impresionando y emocionando a os espectadors dica tal punto que en entregar-le as dos medallas d'oro, o rei Gustau V de Suecia, le dició: Vusté sinyor, ye lo millor atleta d'o mundo. Tamién part
L'anyo siguent, li fuoron retiradas as medallas por participar d'antis d'os Chuegos en partius de béisbol de forma remunerada,[1] a suya filla Grace Thorpe, una destacada activista por os dreitos d'os amerindios, luitó por o retorno d'as medallas olimpicas arrebatadas a su pai de forma inchusta, y a inclusión d'as suyas marcas en as listas de records mundials. Dimpués de muitos anyos de luita en os Estaus Unius con l'AAU (Amateur Athletic Unioon) y o COE (Comité Olimpico Estatatounitense) li retornoron o estatus d'atleta amateur que teneba en 1913. Con iste nuevo estatus y a evidencia de que a suya descalificación se fació dimfuera d'o periodo d'a regla d'os treinta dias, o president d'o COI Juan Antonio Samaranch en una reunión d'o comité eixecutivo fació una propuesta pa retornar-li as medallas que fue aprovada por unanimidat. O 18 de chinero de 1983, 30 anyos dimpués d'a suya muerte, en una cerimonia celebrada en Los Angeles li fuoron entregadas unas medallas conmemorativas a dos fillos suyos pues as medallas orichinals fuoron robadas d'o museo a on yeran.[2]
Competicions internacionals[editar | modificar o codigo]
Atletismo[editar | modificar o codigo]
| Edición | Competición | Lugar | Puesto | Preba | Marca |
|---|---|---|---|---|---|
| 1912 | Chuegos Olimpicos | Estocolmo | 1º | Pentlatón | |
| 1932 | 1º | Decatlón | |||
| 1932 | 4º | Brinco d'altaria | 1,87 metros | ||
| 1932 | 7º | Brinco de largaria | 6,89 metros |
Filmografía[3][editar | modificar o codigo]
Como actor[editar | modificar o codigo]
| Anyo | Títol d'a cinta | Papel | Director | Reparto | Atros |
|---|---|---|---|---|---|
| 1935 | Code of the Mounted [4] | Eagle Feather | Sam Newfield | James Oliver Curwood, George Wallace Sayre. | |
| 1936 | Trailin' West [5] | Black Eagle | Noel Smith | Dick Foran, Paula Stone. |
Cintas sobre ell[editar | modificar o codigo]
| Anyo | Títol d'a cinta | Papel | Director | Reparto | Atros |
|---|---|---|---|---|---|
| 1951 | Jim Thorpe - All-American [6] | Eagle Feather | Michael Curtiz | Burt Lancaster |
Referencias[editar | modificar o codigo]
- ↑ (en) Neyer, Rob. Rob Neyer's Big Book of Baseball Lineups. Simon and Schuster, 2003, p. 269. ISBN 0743241746.
- ↑ Jim Thorpe's Family Feud.
- ↑ (en) Jim Thorpe en Internet Movie Database.
- ↑ (en) Code of the Mounted en IMDb.
- ↑ (en) Trailin' West en IMDb.
- ↑ (en) Code of the Mounted en IMDb.
Vinclos externos[editar | modificar o codigo]
Se veigan as imáchens de Commons sobre Jim Thorpe.- (en) Biografía de Jim Thorpe seguntes o COI.
- Actors d'Estaus Unius
- Amerindios
- Atletas d'Estaus Unius
- Atletas d'Estaus Unius en os Chuegos Olimpicos de 1912
- Brincadors d'Estaus Unius
- Decatletas d'Estaus Unius
- Chugadors de béisbol d'Estaus Unius
- Chugadors de fútbol americano d'Estaus Unius
- Miembros d'o Salón d'a Fama de Fútbol Americano Profesional
- Miembros d'o Salón d'a Fama de Fútbol Americano Universitario
- Medalla d'oro en os Chuegos Olimpicos
- Muertos en California
- Naixius d'Oklahoma
- 1888 (naixencias)
- 1953 (muertes)