Ir al contenido

Iliada

De Biquipedia
(Reendrezau dende Ilíada)
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Articlo d'os 1000
Iliada

Primers versos d'a Iliada
Información cheneral
Autor Homero
Chenero literario Epica
Subchenero Poesía epica
Versión orichinal en griego antigo
Títol orichinal Ἰλιάς: Iliás
País Antiga Grecia

A Iliada (en griego antigo Ἰλιάς: Iliás; en griego moderno Ιλιάδα: Iliáda) ye un poema epico griego atribuito a Homero (sieglo VIII aC) composato en hexametros ta ser recitato oralment por os rapsodas. A obra, dividita en 24 cantos, narra una parti d'a Guerra de Troya, concretament 51 días d'o setio a la ciudat de Troya (Ílion) por parti d'as tropas aqueas (ye decir, griegas) comandatas por Agamenón ta buscar a Helena, a muller d'o suyo chirmán Menalau raptata por Paris, fillo de Príamo, o rei de Troya.

Tanto a Iliada como a Odisea fuoron consideratas por os griegos d'a epoca clasica, como por as cheneracions posteriors, como as composicions mas importants en a literatura de l'Antiga Grecia estando emplegatas como bases d'a pedagochía griega. As dos obras fan parti d'una serie mas ampla de poemas epicos, de diferents autors y extensions, dito Ciclo Epico; manimenos d'a resta de poemas nomás s'han conservato diversos fragmentos.

En o "Libro d'el Trasoro" parlan un poquet d'os personaches d'a Iliada:

Aquest Priamo, rey de Troya, fue padre del buen Etor e de Paris. E aquest Paris aduxo a Elena de Grecia, que era muller del rey Menalau de Grecia, por vengança de lo queyo vos he departido: por que Troya fue destroyda finalment...
Aquiles plora por a muerte de Patrocol
Canta, oh musa, a ira d'o pelida Aquiles; ira funesta que causó infinitos mals a os aqueus y precipitó a o Hades muitas almas valerosas d'herois, a qui fació presa de cans y pasto d'aus; se cumpliba a voluntat de Zeus dende que se deseparoron disputando Atrida, rei d'hombres, y o divino Aquiles

O poema narra a ira d'Aquiles, fillo d'o rei Peleu y d'a nereida Tetis, a suya causa, a suya larga duración, as suyas consecuencias y o suyo posterior cambeo d'actitut. A ira d'Aquiles remata cuan lo fa o poema, cuan se reconcilia con Príamo, pai d'o suyo enemigo Hector, momento en que se celebran os funerals d'iste.

A narración ye lenta y ampla. O narrador ye omniscient, y relata os escayecimientos de traza obchetiva. Sobre tot se revela clarament en a invocación y cuan, de forma ocasional, fabla a l'audiencia, a vegadas anunciando o curso d'acción, a vegadas remerando feitos pasaus. Isto permite alcorces considerables en a construcción d'a trama, ta privar a relación aburrida d'os feitos relacionatos con os eventos presentatos.

Caracteristico d'o estilo d'a obra ye l'uso repetito en o texto de formulas complexas que indican o prencipio u a fin d'as conversacions d'os personaches, ya que cadagún ye presentato por un epiteto - por eixemplo "dició Aquiles, de piez rapidos". Formulas parellanas son emplegatas, d'atra man, no nomás ta marcar o prencipio u a fin d'o discurso, sino tamién ta a descripción de cualques situacions fixas y comuns - as minchadas, os sacrificios, as borinas, encetar y rematar a luita, u fenomenos naturals.

Referencias a la Iliada

[editar | modificar o codigo]

En a Biblioteca d'Apolodoro, se narra a historia contada en a Iliada. Ista historia la divide en cuantas partes:

  • A colera d'Aquiles. Combate entre Menalau y Aleixandre.
  • Diomedes. Combate entre Hector y Ayax.
  • Propuesta d'os griegos a Aquiles. Muerte de Dolón y de Reso.
  • Muerte de Patroclo y d'Hector.

Se veiga tamién

[editar | modificar o codigo]