Idioma copto

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Copto met rem en kēmɪ
Atras denominacions:	Luenga d'o pueblo echipciano
Parlau en:	Echipto
Rechión:	{{{territorios}}}
Etnia:	{{{pueblo}}}
Parladors:	Amortata
Posición:	[1] (Ethnologue 1996)
Filiación chenetica:	Afroasiaticas Echipcia Copto
Estatus oficial
Oficial en:	Luenga oficial d'a Ilesia ortodoxa copta.
Luenga propia de:	{{{propia}}}
Reconoixiu en:	{{{reconoixiu}}}
Regulau por:	Sin de regulación
Codigos
ISO 639-1	dengún
ISO 639-2	cop
ISO 639-3	{{{iso3}}}
SIL	cop
Escritura copta

O copto estió una luenga afroasiatica fablada arredol d'o sieglo III en l'antigo Echipto. Emplegaba l'alfabeto copto y una versión de l'alfabeto griego con licheras modificacions d'o demotico pa representar sonidos intelichibles en l'alfabeto griego. Tenió o suyo millor tiempo entre os sieglos III y VI. En l'actualidat ye a luenga liturchica d'os cristianos coptos.

Historia

O copto prenió gran numero d'amprens d'o griego, a luenga oficial imposata por os Ptolomeus. En o sieglo V yera a luenga usata en a literatura en l'Alto Echipto.

Pa os arabes, que conqueroron Echipto en o sieglo VII, as palabras "echipcio" y "cristiano" yeran sinonimas y d'allí amaneixió lo nombre Quibti, a transcripción d'o chentilicio echipcio a l'arabe. En o sieglo XII, o copto nomás yera una luenga liturchica en a Ilesia Monosofista Copta separata d'a Ilesia Ortodoxa Griega en o sieglo V.

Os escritos mas antigos en copto son as cartas de Sant Antón (251-356), l'anacoreta d'o disierto. En os sieglos III y IV muitos clerigos escribioron en copto, entre os cuals i yera Pacomio, que establió una regla monastica que encara s'emplega en a Ilesia Copta.

Chuan de Mandevilla enumera as letras de l'alfabeto copto en o suyo "Libro d'as Marabillas d'o Mundo", tradueito dende l'anglo-normando a l'aragonés medieval:

En egipto eillos han assi diu(er)ssos lengoages & diu(er)sas l(et)ras & dotra man(er)a que eillos no han dotra p(ar)t / Si vos las deuisare talles quoales son & los nombres como eillos las clama(n) Affin q(ue) vos sepades la differencia de aqueillas / & delas otras

athornus, bimch, thimoth, ynann, enim, fyn, gomon, heket, Jamin, kartha, lusa, min, miche, narin, oldath, pylon, qn, yron, siche, tela, vy, xnon, yhh, zaru, thou

Bibliografía

(de) Wolfgang Kosack: Der koptische Heiligenkalender. Deutsch - Koptisch - Arabisch nach den besten Quellen neu bearbeitet und vollständig herausgegeben mit Index Sanctorum koptischer Heiliger, Index der Namen auf Koptisch, Koptische Patriarchenliste, Geografische Liste. Christoph Brunner, Berlin 2012, ISBN 978-3-9524018-4-2.
(de) Wolfgang Kosack: Lehrbuch des Koptischen.Teil I:Koptische Grammatik.Teil II:Koptische Lesestücke, Graz 1974.
(de) Wolfgang Kosack: Koptisches Handlexikon des Bohairischen. Koptisch - Deutsch - Arabisch. Verlag Christoph Brunner, Basel 2013, ISBN 978-3-9524018-9-7.
(de) Wolfgang Kosack: Schenute von Atripe De judicio finale. Papyruskodex 63000.IV im Museo Egizio di Torino. Einleitung, Textbearbeitung und Übersetzung herausgegeben von Wolfgang Kosack. Christoph Brunner, Berlin 2013, ISBN 978-3-9524018-5-9.

Datos: Q36155
Multimedia: Coptic language / Q36155