Guerras muridas

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Guerras muridas
[[]]

Información cheneral
Calendata: 18171864
Puesto: Caucas
Resultau: Victoria rusa
En conflicto
Imperio Ruso Caucasians musulmans

As guerras muridas se producioron en o sieglo XIX entre l'Imperio Ruso y os pueblos musulmans d'o Caucas oriental.

Antecedents[editar | modificar o codigo]

A fins d'o sieglo XVIII amaneixió en Azerbaichán una forma de sufismo, o muridismo, que s'estendilló tamién por Daguestán en a decada de 1820. En a luita contra o colonialismo ruso se produció un proceso que Marvin Harris denomina "reviscolamiento relichioso" que condució a que o muridismo prenese un caracter resistent y militar. Dende 1830 i habió 3 imams, o tercero d'ellos, Xamil encomenzó una fura resistencia. Fillo de nobles avaros, teneba dotes de lider, una autoridat natural y un talento organizador. Yera rodeyato por nais, (tropas d'elite y a mes chudeces y policía secreta), y teneba un estenso rete d'información. Eliminó a gran parte d'a nobleza daguestaní, establió un rechimen autoritario y la xaría.

As guerras[editar | modificar o codigo]

O que pa os rusos yera una guerra colonial, pa os daguestanís partidarios de Xamil yera una Alchihad. Xamil prebó d'atrayer a los circasians a la suya causa con resultaus no satisfactorios. En 1837 refusó pactar con os rusos y se retiró a Ajulgo, una posición fortificata a lo norte d'o territorio avaro.

Dos anyatas mes tarde os rusos asitiaban Ajulgo, y Xamil fuyió ta Chechenia, on reclutó a muita chent y establió un nuevo cuartel cheneral, o Gran Aul. En 1840 Xamil tornó a prener o poder en Daghestán. Encara que en 1845 os rusos prenesen o Gran Aul por un tiempo, no podioron ensopinar a Xamil. En ixe tiempo Xamil yera refirmato por os avaros, os chechens y os sajuros, y yera en o suyo apocheu.

En 1851 os rusos ninvioron a Alexandre Bariantinski, qui fació servir nuevos metodos: prohibir as represalias, ubrir carreteras, recostrucción d'edificios escachatos. D'esta traza reducioron china chana o espacio controlato por Xamil.

O 25 d'agosto de 1859 Xamil se rindió. Uns pocos chechens y avaros se refuchioron en l'Imperio Otomán. Xamil fue condenato a arresto domiciliario en una finca a lo sud de Moscú y churó leyaltat a lo zar en 1866. Lo autorizoron de poder pelegrinar a la Meca y morió en 1871. En Daguestán encara i habió una revuelta entre 1877 y 1878.

Bibliografía[editar | modificar o codigo]