Guerra polaco-sovietica

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Guerra polaco-sovietica
[[]]

Fuerzas polacas en Miłosna, amán de Varsovia, agosto de 1920.
Información cheneral
Calendata: 19191921
Puesto: Europa Central y de l'Este
Resultau: Paz de Riga
En conflicto
Polonia
Republica Nacional Ucrainesa
RSFS de Rusia
RSS d'Ucraína
Comandants
Józef Piłsudski
Edward Rydz-Śmigły
Mijaíl Tujachevsky
Semyon Budyonny
Iósif Stalin
Soldaus
360.000 combatients
738.000 reservas
950.000 combatients
5.000.000 reservas
Baixas
~60.000 muertos ~100.000 - 150.000 muertos

A Guerra Polaco-Sovietica estió un conflicto armato posterior a la Primera Guerra Mundial y la Revolución Rusa entre o nuevo estato polaco independient, que quereba recuperar as mugas anteriors a los repartos de Polonia, y los bolcheviques d'a Unión Sovietica que quereban controlar tot l'antigL'Imperio Ruso y lo maximo de territorio imposando o sistema de gubierno comunista.

Antecedents[editar | modificar o codigo]

O gubierno bolchevique yera en disposición de recuperar os territorios perditos por Rusia a mesura que se retirasen as tropas alemanas. A retirata d'os alemans yera una imposición de l'armisticio de l'11 de noviembre de 1918. L'11 de febrero de 1919 o exerzito polaco se troba debant de l'Exercito Royo en Brest-Litovsk, y lo refusa ta l'este. Pinsk y Grodno son ocupatos, y o 20 d'abril de 1919 Józef Piłsudski dentra en Vilna. En agosto os polacos son ya a l'este de Minsk y han conquiesto a Galitzia Oriental a los ucraineses.

O secretario d'Estato d'o Foreign Office britanico en ixe tiempo, Lord Curzon, recibio o encargo de trazar a muga oriental de Polonia incluindo os territorios historicos de mayoría polaca y indiscutiblement polacos. Fació o suyo treballo en aviento de 1919 (Linia Curzon), pero os suyos resultaus no fuoron acceptatos por os nacionalistas polacos, que reclamaban Galitzia Oriental y Volinia, habitatas por ucraineses y atros territorios habitatos por belarrusos, amanando-se a las mugas de 1772.

Desembolique d'a guerra[editar | modificar o codigo]

En abril de 1920 lanzan una ofensiva con a colaboración de l'ucrainés Petliura y prenen Kiev o 6 de mayo. O Exercito Royo reacciona a l'inte y Mijaíl Tujachevsky abanza por Belarrusia y Iegorov y a caballería de Semyon Budyonny abanza en dirección ta Galitzia. Os polacos retaculan en toz os frents. Os royos deixoron que os lituanos ocupasen Vilna. En l'inte que o Exercito Royo ye en a muga de Prusia oriental se celebra o plebiscito d'os districtos de Marienwerder y Allenstein, o 17 de chulio de 1920, a mayoría prefiere depender d'Alemanya. Tamién se produce o reparto d'o territorio de Teschen entre Polonia y Checoslovaquia y o retoque d'a muga en Zakopane por decisión d'os Aliaus, y encara que os polacos lo acceptan, Checoslovaquia no permite o trasporte d'armas ta Polonia cuan o 9 d'agosto o Exercito Royo s'amana ta Torún.

Os polacos lanzan una contraofensiva o 12 d'agosto con refirme de Francia y con gran exito, (o "miraglo d'a Vistula"). O Exercito Royo se bate en retirata. O 9 d'octubre de 1920 o cheneral Lucjan Żeligowski ocupó Vilna. O 12 d'octubre se firman os alcuerdes previos de paz que conducen a lo Tratato de Riga d'o 18 de marzo de 1921. A nueva muga ruso-polaca ye muit a l'este da Linia Curzon, y ye un poquet mes buena pa os polacos que a d'o reparto de 1793. A metat d'os territorios habitatos por belarrusos son baixo sobiranía polaca y l'atra metat baixo sobiranía sovietica. En chinero de 1922 Vilna queda anexionata a Polonia y os Aliaus lo reconoixen en marzo de 1923.

Vinclos externos[editar | modificar o codigo]