Fumarro

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Fumarro.

Un fumarro[1][2][3] u fumarret ye un celindro estreito que contiene material psicoactivo, tipicament tabaco, que s'enrolla en paper fino pa fumar. Ye un d'os formatos mas populars pa o consumo de tabaco.

As taxas de tabaquismo en cheneral han disminuiu en o mundo desembolicau, pero continan augmentando en cualques nacions en desembolique. Fumar fumarros causa malotías y danya cuasi toz os organos d'o cuerpo. A nicotina tamién ye muit adictiva. Aproximadament a metat d'os fumadors de fumarros mueren de malotías relacionadas con o tabaco y pierden un promedio de 14 anyadas de vida. Cada anyo, os fumarros de tabaco matan a mas de 8 millons de personas en toz; 1,2 millons d'os cuals yeran no fumadors murioron como resultau d'a exposición a lo fumo de segunda man. O fumo de segunda man d'os fumarros causa muitos d'os mesmos problemas de salut que o tabaquismo, incluiu o cancer, o que ha dau puesto a una lechislación y una politica que prohibe fumar en muitos puestos de treballo y arias publicas.

O fumo d'o fumarro contiene mas de 7.000 compuestos quimicos, incluius arseni, formaldehído, cianuro de hidrocheno, plomo, nicotina, monoxido de carbonio, acroleína y atras substancias verenosas. Mas de 70 d'éls son cancerichenos. Tamién s'ha contrimostrau que o consumo de fumarros por parte de mullers embrazadas causa defectos conchenitos, como que baixo peso en naixer, anomalías fetals y parto prematuro.

Referencias[editar | modificar o codigo]

  1. (es) Fernando Romanos Hernando: Aragonés ribagorzano d'Estadilla dende a obra de Cleto Torrodellas y Pablo Recio, p.24
  2. (an) Francho Nagore Laín Chiqueta replega de bocabulario de Lanuza y Sallén (Bal de Tena), Consello d'a Fabla Aragonesa, Fuellas Nº. 58-59-60, 1987, p.12-14
  3. (es) José Carlos López Dieste: Vocabulario aragonés de Villanueva de Gállego (Bajo Gállego, Zaragoza), Xordica Editorial, 2010, ISBN 978-84-96457-62-1, p.55

Vincloss externos[editar | modificar o codigo]