Fitero

De Biquipedia
(Reendrezau dende Fitero (paisache))
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Este articlo trata sobre os fiteros que son zonas claras en a baixant d'una montanya. Ta o municipio d'a Ribera Navarra, en a comarca de Tudela, se veiga Fitero.
Un hombre albira lo paisache dende un fitero en o mont.

Un fiter u fitero (de «fita»[1]) ye una malla sin de selva en a baixant d'un mont que, en paisaches de selva mas u menos preta, se fa vistero de luent gracias a que ye espullada. Os fiters gosan estar formacions naturals, no pas feitas por l'hombre, a ormino porque son puestos de lastra u prau en de a selva no puede desarrollar-se por manca de suelo, anque a suya orichen tamién puede estar en as litadas que rancan a vechetación.

En ganadería de montanya, os fiters feitos en puestos estratechicament alteros s'emplegan ta cosirar os ganaus dende luent, perque permiten de columbrar os animals que se paixentan en as estivas sin que calga puyar t'allá en do son. Os animals de pastura tamién os emplegan ta chacer-bi cuan fan a murria, sobretot cuan l'orache ye de fresca, porque i troban sol cuan en as estivas ya empecipia a fer frido.[2] Os fiteros que os ganaus emplegan ta asoleyar-se se dicen amorriadors.

Se veiga tamién[editar | modificar o codigo]

Referencias[editar | modificar o codigo]

  1. (an) CASAUS PARRILLA, Chesús et MIGUEL BALLESTÍN, Pascual, Dizionario Aragonés de Terminos Cheograficos; Gara d'Edizions. Zaragoza, 2008. ISBN 978-84-8094-059-7
  2. (es) ALLUÉ NAVARRO, Mª Isabel et FUERTES CASAUS, Mª Pilar. Nombres para un paisaje (toponimia del Valle de Broto). Ed. Comarca de Sobrarbe + Diputación de Huesca; Zaragoza, 2006. ISBN 84-611-1141-9