Diferencia entre revisiones de «Diftongación debant de Yod»

De Biquipedia
Contenido eliminado Contenido añadido
Jpbot (descutir | contrebucions)
replaced: meyev → mediev (3)
Sin resumen de edición
Linia 1: Linia 1:
'''Yod''' ye un sonito palatal dito asinas por a pronunciación d'a letra ebreya "[[yod]]" y que influye en a evolución d'as palabras [[latín|latinas]] enta as [[luengas romances|lenguas romances]]. L'orichen d'este sonito ye variato.
'''Yod''' ye un soniu palatal dito asinas por a pronunciación d'a letra ebreya "[[yod]]" y que influye en a evolución d'as palabras [[latín|latinas]] enta as [[luengas romances|lenguas romances]]. L'orichen d'este sonito ye variau.


Os romances [[idioma aragonés|navarro-aragonés]] y [[asturleyonés]] diftongan as vocals curtas latinas ''O'' y ''E'' porque yeran más ubiertas, y tamién diftongan debant de Yod. O [[idioma mozarabe|mozarabe]] central y de bellas rechions como a [[val de l'Ebro]] tamién diftongaba debant de YOD.
Os romances [[idioma aragonés|navarro-aragonés]] y [[asturleyonés]] diftongan as vocals curtas latinas ''O'' y ''E'' porque yeran más ubiertas, y tamién diftongan debant de Yod. O [[idioma mozarabe|mozarabe]] central y de bellas rechions como a [[val d'Ebro]] tamién diftongaba debant de YOD.


O [[Idioma castellán|castellán]] y bel dialecto suritaliano no diftongan debant de Yod encara que diftonguen as vocals curtas latinas ''O'' y ''E'' en totz os atros casos.
O [[Idioma castellán|castellán]] y bell dialecto suritaliano no diftongan debant de Yod encara que diftonguen as vocals curtas latinas ''O'' y ''E'' en totz os atros casos.


O [[idioma francés|francés]] medieval diftongaba a vocal ''O'' debant de Yod, y saliban triftongos que en francés actual son reducitos a ''ui''. (''Nueit'' > ''nuit'').
O [[idioma francés|francés]] medieval diftongaba a vocal ''O'' debant de Yod, y saliban triftongos que en francés actual son reducitos a ''ui''. (''Nueit'' > ''nuit'').


Trobamos estas mesmas formas en [[Idioma catalán|catalán]] medieval: ''huit'', ''nuit'', ''hui''. Y existe a hipotesi seguntes a qual o [[Idioma catalán|catalán]] medieval diftongaba debant de yod, manimenos no ye documentato.
Trobamos estas mesmas formas en [[Idioma catalán|catalán]] medieval: ''huit'', ''nuit'', ''hui''. Y existe a hipotesi seguntes a qual o [[Idioma catalán|catalán]] medieval diftongaba debant de yod, manimenos no ye documentau.


== I derivata de DY, TY ==
== I derivada de DY, TY ==
*HODIE > HOYE > ''huei''
*HODIE > HOYE > ''huei''
*PODIUM > POYO > ''[[pueyo]]''
*PODIUM > POYO > ''[[pueyo]]''


== I deribata de K en o grupo latín -KT- ==
== I derivada de K en o grupo latín -KT- ==
* OCTU > ''ueito''
* OCTU > ''ueito''
* NOCTE > ''nueit'' > ''nuei''
* NOCTE > ''nueit'' > ''nuei''


== LL derivata d'os grupos -C'L-, -G'L-, -T'L-, -LY- latins ==
== LL derivada d'os grupos -C'L-, -G'L-, -T'L-, -LY- latins ==
*OCULU > OLLO > ''[[uello]]''
*OCULU > OLLO > ''[[uello]]''
*FOLIA > FOLLA > ''[[fuella]]''
*FOLIA > FOLLA > ''[[fuella]]''
Linia 28: Linia 28:


== Veyer tamién ==
== Veyer tamién ==
*[[Diftongación debant de Yod en l'aragonés]]
*[[Diftongación debant de Yod en aragonés]].


[[Categoría:Leis foneticas]]
[[Categoría:Leis foneticas]]

Versión d'o 10:25 7 feb 2021

Yod ye un soniu palatal dito asinas por a pronunciación d'a letra ebreya "yod" y que influye en a evolución d'as palabras latinas enta as lenguas romances. L'orichen d'este sonito ye variau.

Os romances navarro-aragonés y asturleyonés diftongan as vocals curtas latinas O y E porque yeran más ubiertas, y tamién diftongan debant de Yod. O mozarabe central y de bellas rechions como a val d'Ebro tamién diftongaba debant de YOD.

O castellán y bell dialecto suritaliano no diftongan debant de Yod encara que diftonguen as vocals curtas latinas O y E en totz os atros casos.

O francés medieval diftongaba a vocal O debant de Yod, y saliban triftongos que en francés actual son reducitos a ui. (Nueit > nuit).

Trobamos estas mesmas formas en catalán medieval: huit, nuit, hui. Y existe a hipotesi seguntes a qual o catalán medieval diftongaba debant de yod, manimenos no ye documentau.

I derivada de DY, TY

  • HODIE > HOYE > huei
  • PODIUM > POYO > pueyo

I derivada de K en o grupo latín -KT-

  • OCTU > ueito
  • NOCTE > nueit > nuei

LL derivada d'os grupos -C'L-, -G'L-, -T'L-, -LY- latins

N debant de I

  • TENIO > tiengo
  • VENIO > viengo

Veyer tamién