Diferencia entre revisiones de «Mitolochía griega»

De Biquipedia
Contenido eliminado Contenido añadido
Ulixes (descutir | contrebucions)
Ulixes (descutir | contrebucions)
Linia 42: Linia 42:


Os sucesos monumentals de [[Heracles]] se consideran o comienzo d'a edat d'os héroes. Tamién s'adscriben a ella tres grans sucesos: a expedición [[Argonautas|argonáutica]] y as guerras de [[Ciclo tebano|Tebas]] y [[Guerra de Troya|Troya]].
Os sucesos monumentals de [[Heracles]] se consideran o comienzo d'a edat d'os héroes. Tamién s'adscriben a ella tres grans sucesos: a expedición [[Argonautas|argonáutica]] y as guerras de [[Ciclo tebano|Tebas]] y [[Guerra de Troya|Troya]].

==== Heracles y os Heraclidas ====
Qualques investigadors creyen que dimpués d'a complicada mitolochía de [[Heracles]] probablement i habió un hombre real, talment un cacique-vasallo d'o reino de [[Argos (Grecia)|Argos]]. Atros suchieren que a historia d'Heracles ye una alegoría d'o paso anual d'o sol por as dotze constelacions d'o [[zodiaco]]. Y atros sinyalan mitos anteriors d'atras culturas, amostrando a historia d'Heracles como una adaptación local de mitos heroicos ya bien asentaus. Tradicionalment Heracles yera o fillo de Zeus y [[Alcmena]], nieta de [[Perseu]]. As suyas fantesticas accions en solitario, con os suyos muitos temas [[folclore|folcloricos]], proporcionoron muito material a las leyendas populars. Ye mencionau como fundador d'os altars mientres o suyo lamentable final proporcionó muito material t'as trachedias: ''[[Heracles (Eurípides)|Heracles]]'' ye considerada por Thalia Papadopoulou «una obra de gran importancia ta l'examen d'atros dramas euripideos». En l'arte y a literatura Heracles yera representau como un hombre enormement fuerte d'altura moderada, estando a suya arma caracteristica o arco pero tamién freqüentment a [[clava]].

Heracles tamién dentró en a mitolochía y o culto etruscos y romans, y a exclamación ''mehercule'' se fació tant familiar a os romans como ''Herakleis'' lo fuo t'os griegos.

Heracles aconsiguió o mas alto prestichio social por meyo d'o suyo puesto de debantpasato oficial d'os reis [[dorios]]. Isto sirvió probablement como lechitimación t'as migracions dorias a o [[Peloponeso]]. [[Filo (mitolochía)|Filo]], o héroe eponimo d'una [[Tribu (Antiga Grecia)|tribu]] doria, se convirtió en un [[Heráclida]], nombre que recibiban os numerosos descendients d'Heracles, entre los quals se contaban [[Macaria]], [[Lamos]], [[Manto (mitolochía)|Manto]], [[Bianor (mitolochía)|Bianor]], [[Tlepólemo]] y [[Télefo]]. Istes Heráclidas conquirioron os reinos de [[Micenas]], [[Esparta]] y Argos, reclamando seguntes a leyenda o dreito a gubernar-los a causa d'a suya ascendencia. O suyo ascenso a lo poder se denomina freqüentment «[[invasión doria]]». Os reis lidios y mas tarde os macedonios, como gobernantes d'o mesmo rango, tamién pasoron a estar Heráclidas.

Atros miembros d'a primera cheneración de héroes, como Perseu, [[Deucalión]], [[Teseu]] y [[Belerofonte]], tienen muitos rasgos en común con Heracles. Como ell, as suyas accions son en solitario, fantesticas y marguinando o [[conto de fadas]], pus matoron monstruos como a [[Quimera (mitolochía)|Quimera]] y a [[Medusa (mitolochía)|Medusa]]. Ninviar a un héroe a una muerte segura ye tamién un tema freqüent en ista primera tradición heroica, como en os casos de Perseu y Belerofonte.

==== Os argonautas ====
A sola épica helenistica conservada, as ''Argonáuticas'' d'Apolonio de Rodas (poeta épico, investigador y director d'a [[Biblioteca d'Alexandría]]) narra o mito d'o viache de [[Chasón]] y os Argonautas ta recuperar o [[vellocino d'oro]] d'a mitica tierra de [[Cólquida]]. En as ''Argonáuticas'' Chasón ye empentau a la suya busca por o rei [[Pelias]], qui recibe una profecía sobre un hombre con una sandalia que sería a suya [[némesis]]. Chasón pierde una sandalia en un río, plegando a la corte de Pelias y encetando asinas a épica. Quasi totz os miembros d'a siguient cheneración d'héroes, amás d'Heracles, fuoron con Chasón en o ''[[Argo]]'' ta buscar o vellocino d'oro. Ista cheneración tamién incluiba a [[Teseu]], que fuo a [[Creta]] a matar a o [[Minotauro]], a la heroína [[Atalanta]] y a [[Meleagro (mitolochía)|Meleagro]], que una vez tenió un ciclo épico propio. Píndaro, Apolonio y Apolodoro s'esforzoron en dar listas completas d'os Argonautas.

Encara que Apolonio escribió o suyo poema en o [[sieglo III a. C.]], a composición d'a historia d'os Argonautas ye anterior a la ''Odisea'', que amuestra familiaridat con as accions de Chasón (as aventuras d'Odiseo pueden haber estau parcialment basadas en ellas). En epocas antigas a expedición se consideraba un feito historico, un incident en a obridura d'o [[mar Negro]] a o comercio y a colonización griegas. Tamién fuo extremadament popular, constituindo un ciclo a o que s'adchuntoron muitas leyendas locals. En particular, a historia de Medea cautivó a imachinación d'os poetas trachicos.

==== A casa de Atreu y o ciclo tebano ====
Entre o ''Argo'' y a Guerra de Troya i habió una cheneración conoixida prencipalment por os suyos crimens. Istes incluyen os feitos de [[Atreu]] y [[Tiestes]] en Argos. Dimpués d'o mito d'a casa de Atreu (una de todas dos prencipals dinastías heroicas de conchunta con a casa de [[Lábdaco]]) ye o problema d'a devolución de poder y a forma de ascensión a o trono. Os chemelos Atreu y Tiestes con os suyos descendients chugoron o papel protagonista en a trachedia d'a devolución de poder en Micenas.

O ciclo tebano tracta d'os sucesos relacionaus especialment con [[Cadmo]], o fundador d'a ciudat, y posteriorment con os feitos de [[Layo]] y [[Edipo]] en Tebas, una serie d'historias que levoron a o saqueo final d'a ciudat a mans de ''Os siet contra Tebas'' y os [[Epígonos]]. (No se sabe si figuraban en a épica orichinal.) Referent a Edipo, os relatos épicos antigos pareixen deixar-le seguir gubernando en Tebas dimpués d'a revelación que [[Yocasta]] yera a suya mai, y casandose dimpués a una segunda esposa que se convirtió en mai d'os suyos fillos, la qual cosa resulta muit diferent a la historia que conoixemos por as trachedias (por eixemplo, o ''[[Edipo rei]]'' de Sófocles) y os relatos mitolochicos posteriors.









==== a Guerra de Troya y as suyas seqüelas ====
A mitolochía griega culmina en a Guerra de Troya, la luita entre os griegos y os [[troya]]nos, incluindo os suyos causas y conseqüencias. En as obras d'Homero as prencipals historias ya han tomau forma y substancia, y los temas individuals estioron elaboraus mas tarde, especialment en os dramas griegos. A Guerra de Troya atrayó tamién gran intrés en a [[Cultura de l'Antiga Roma|cultura romana]] a causa d'a historia d'o héroe troyano [[Eneas]], que o suyo viache dende Troya levó a la fundación d'a ciudat que un día se convertiría en Roma, replegada por Virgilio en a ''[[Eneida]]'' (el Libro II contiene o relato mas conoixiu d'o saqueo de Troya).

O [[Ciclo troyano|ciclo d'a Guerra de Troya]], una colección de [*Épica|poemas épicos]], prencipia con os sucesos que desencadenoron a guerra: [[Eris]] y a [[mazana dorada]] "t'a mas bella" (''kallisti''), o [[chudicio de Paris]], o rapto de [[Helena de Troya|Helena]] y o sacrificio d[[Ifichenia]] en [[Áulide]]. Ta rescatar a Helena, os griegos organizoron una gran expedición baixo o mando d'o chirmán de [[Menalau]], Agamenón, rei d'Argos u Micenas, pero os troyanos se negoron a liberar-la. A ''Ilíada'', que se desembolica en o deceno anyo d'a guerra, cuenta la disputa d'Agamenón con Aquiles, que yera o millor guerrero griego, y as consiguients muertes en batalla de l'amigo d'Aquiles, [[Patroclo]], y d'o fillo mayor de [[Príamo]], [[Héctor]]. Dimpués d'a muerte d'iste s'unioron a os troyanos dos exoticos aliatos: [[Pentesilea]], reina d'as [[Amazona (mitolochía)|Amazonas]], y [[Memnón]], rei d'os [[etiopes]] y fillo d'a diosa d'a aurora [[Eos]]. Aquiles mató a totz dos, pero Paris aconsiguió alavez matar-le con una flecha en o calcanyo, a sola parte d'o suyo cuerpo vulnerable a las armas humanas. Antes que podesen tomar Troya, os griegos habioron de rapar d'a ciudat a imachen de madera de Palas Atenea (o [[Paladio (mitolochía)|Paladio]]). Finalment, con la aduya d'Atenea construyoron o [[caballo de Troya]]. Manimenos as alvertencias d'a filla de Príamo, [[Casandra]], os troyanos estioron convencius por [[Sinón]], ta levar o caballo dentro d'as murallas de Troya como ofrenda ta Atenea. O sacerdote [[Laocoonte]], que intentó destruir o caballo, estió muerto por serpients marinas. En a boca de nueit la flota griega tornó y os guerrers d'o caballo ubrioron as puertas d'a ciudat. En o completo saqueo que siguió, Príamo y os suyos fillos restants estioron asasinaus, pasando as mullers troyanas a estar esclavas en quantas ciudatz de Grecia. Os viaches de torno d'os liders griegos estioron narraus en dos épicas, os ''[[Regresos]]'' (''Nostoi'', hue perdida) y a ''Odisea'' d'Homero. O ciclo troyano tamién incluye as aventuras d'os fillos d'a cheneración troyana (por eixemplo [[Orestes]] y [[Telémaco]]).

O ciclo troyano proporcionó una variedat de temas y se convirtió en una fuent prencipal d'inspiración t'os antigos artistas griegos (por eixemplo, as [[metopa]]s d'o [[Partenón]] representando o saqueo de Troya). Ista preferencia artistica por los temas procedents d'o ciclo troyano indica a suya importancia ta l'antiga civilización griega. O mesmo ciclo mitolochico tamién inspiró una serie d'obras literarias europeas posteriors. Por eixemplo, os escritors europeus meyevals troyanos, desconocedors d'a obra d'Homero, troboron en a leyenda de Troya una rica fuent d'historias heroicas y romanticas y un marco adequau en o qual encaixar os suyos propios ideyals caballerescos. Autors d'o [[sieglo XII]], como [[Benoît de Sainte-Maure]] (''[[Poema de Troya]]'', 1154-60) y [[José Iscano]] (''[[De bello troiano]]'', 1183) describen a guerra mientres reescriben a versión estandar que troboron en Dictis y Dares, seguindo asinas o consello de [[Horacio]] y l'eixemplo de Virgilio: reescribir un poema de Troya en cuenta de contar bella cosa completament nuevo.


== Teorías sobre os suyos orichens ==
== Teorías sobre os suyos orichens ==

Versión d'o 08:27 23 chi 2012

Ista pachina ha menester d'una revisión por un corrector ta amillorar a suya ortografía, a suya gramatica u o suyo vocabulario.

A mitolochía griega ye o conchunto de mitos y leyendas perteneixients a os antigos griegos que tractan d'os suyos dioses y héroes, a naturaleza d'o mundo y os orichens y significau d'os suyos propios cultos y practicas rituals. Formaban parte d'a relichión de l'Antiga Grecia.

A mitolochía griega amaneixe explicitament en una extensa colección de relatos y implicitament en artes figurativas, como ceramica pintada. Os mitos griegos intentan explicar os orichens d'o mundo y charran d'as vidas y aventuras d'una amplia variedat de dioses, héroes y atras creyaturas mitolochicas. Istes relatos estioron orichinalment difundius en una tradición poetica oral, si bien actualment os mitos se conoixen prencipalment gracias a la literatura griega.

As fuents literarias mas antigas conoixidas, os poemas épicos d'a Ilíada y a Odisea, se centran en os sucesos arredol d'a Guerra de Troya. Dos poemas d'o quasi contemporanio d'Homero, Hesíodo, a Teogonía y Os Treballos y os Días, contienen relatos sobre a chenesi d'o mundo, a sucesión de gobernants divinos y epocas humanas y l'orichen d'as trachedias humanas. Tamién se conservoron mitos en os himnos homericos, en fragmentos de poesía épica d'o ciclo troyano, en poemas liricos, en as obras d'os dramaturgos d'o sieglo V a. C., en escritos d'os investigadors y poetas d'o periodo helenistico y en textos d'a epoca de l'Imperio Román d'autors como Plutarco y Pausanias.

Historia mitolochica d'o mundo

A historia mitolochica d'o mundo puede dividirse en tres u quatro grans periodos:

  • Os mitos d'orichen u edat d'os dioses: mitos sobre os orichens d'o mundo, os dioses y a raza humana.
  • A edat en a qual hombres y dioses se mezclaban librement: historias d'as primeras interaccions entre dioses, semidioses y mortals.
  • A edat d'os héroes (edat heroica), an l'actividat divina yera mas limitada: As zagueras y mayors leyendas heroicas son as d'a Guerra de Troya y as suyas conseqüencias (consideradas por qualques investigadors como un quatreno periodo separau).

Visión cheneral d'a historia mitica

A edat d'os dioses

Cosmogonía y cosmolochía

Os «mitos d'orichen» u «mitos de creyación» represientan un intento por fer comprensible o universo en termins humans y explicar l'orichen d'o mundo. A versión mas ampliament acceptada en a epoca, si bien un relato filosofico d'o comienzo d'as cosetas, ye a replegada por Hesíodo en a suya Teogonía. Empecipia con o Caos, un profundo vacío. D'iste surchió Gea (a Tierra) y belatros seres divinos primordials: Eros (Amor), o Érebo... Sin aduya masculina, Gea dio a luz a Urano (o Ciel), que alavez a fertilizó. D'ista unión naixioron primero os Titans: Océano, Ceo, Crío, Hiperión, Jápeto, Tea, Rea, Temis, Mnemósine, Febe, Tetis y Crono. Dimpués d'iste, Gea y Urano dicioron que no naixerían mas Titans, de traza que siguioron os Cíclopes d'un solament uello y os Hecatónquiros u Centimanos. Crono («o mas choven, o mas terrible d'os fillos [de Gea]») se convirtió en o gobernante d'os dioses con a suya chirmana y esposa Rea como consorte y os atros Titans como a suya corte.

O tema de conflicto pai-fillo se repitió quan Crono s'enfrentó con o suyo fillo, Zeus. Dimpués d'haber traicionau a o suyo pai, Crono temeba que a suya descendencia fese lo mesmo, por la qual cosa cada vez que Rea daba a luz un fillo, ell lo trusquiba. Rea l'odiaba y le enganyó amagando a Zeus y embolicando una piedra en pañals, que Crono se trusquió. Quan Zeus creixió, dio a o suyo pai una droga que le obligó a vomecar a os suyos chirmans y a la piedra, que heban remaniu en o estomaco de Crono tot o tiempo. Zeus luitó alavez contra ell por o trono d'os dioses. A la fin, con la aduya d'os Cíclopes (a qui liberó d'o Tártaro), Zeus y os suyos chirmans aconsiguioron a victoria, condenando a Crono y os Titanes a prisión en o Tártaro.

Zeus sufrió a mesma preocupación y, dimpués que estase profetizau que a suya primera esposa Metis daría a luz un dios «mas gran que ell», se la trusquió. Manimenos Metis ya yera embarazata de Atena y isto le entristió dica que ista brotó d'a suya cabeza, adulta y vestida t'a guerra. Iste «renaiximiento» d'Atena estió usau como sincusa ta explicar por qué no estió derrocau por a siguient cheneración de dioses, a o mesmo tiempo que explica a suya presencia. Ye probable que os cambeos culturals ya en progreso absorbesen o culto local d'Atena en Atenas dentro d'o panteón olimpico sin conflicto porque no podeba estar derrocau.

O panteón griego

Seguntes a mitolochía clasica, dimpués d'o derrocamiento d'os Titans o nuevo panteón de dioses y diosas estió confirmau. Entre os prencipals dioses griegos yeran os olimpicos, residents d'o Olimpo baixo a mirada de Zeus. (A limitación d'o suyo numero a dotze pareixe haber estau una ideya comparativament moderna.) Antiparte d'istes, os griegos adoraban a diversos dioses rupestres, a o semidiós rustico Pan, as ninfas -náyades que moraban en as fuents, dríades en os arbols y nereidas en o mar-, dioses-río, y atros. Amás, i heba poders oscuros d'o inframundo, como as Erinias (u Furias), que se diciba que acazaban a os culpables de crimens contra os parients Ta honrar a l'antigo panteón griego, os poetas componioron os himnos homericos (un conchunto de 33 cantas). Gregory Nagy considera a «os mas extensos himnos homericos como simples preludios (comparaus con a Teogonía), cadagún d'os quals invoca a un dios».

En l'amplia variedat de mitos y leyendas que forman a mitolochía griega, as deidatz que yeran nativas d'os lugars griegos se describiban como esencialment humanas pero con cuerpos ideyals. Seguntes Walter Burkert a caracteristica definitoria d'o antropomorfismo griego ye que «os dioses griegos son personas, no abstraccions, ideyas u conceptos». Con independencia d'as suyas formas esencials, os antigos dioses griegos tienen muitas habilidatz fantesticas, estando a mas important estar immunes a las malotías y poder resultar ferius solament baixo circumstancias altament inusuals. Os griegos consideraban a immortalidat como caracteristica distintiva d'os dioses; immortalidat que, igual que a suya eterna choventut, yera asegurada por meyo d'o constant uso de néctar y ambrosía, que renovaba a sangre divina en as suyas venas.

A mayoría d'os dioses yeran relacionaus con aspectos especificos d'a vida. Por eixemplo, Afrodita yera a diosa de l'amor y a belleza, mientres Ares yera o dios d'a guerra, Hades o d'os muertos y Atenea a diosa d'a sabiduría y a valor. Qualques deidatz como Apolo y Dioniso revelaban personalidatz complexas y *mezcolanza de funcions, entre que atros como Hestia (literalment "fogar") y Helios (literalment "sol") yeran poco mas que *personificaciones. Os templos mas impresionants tendeban a estar dedicaus a un numero limitau de dioses, que fuoron o centro de grans cultos panhelénicos. Yera manimenos común que muitas rechions y poblacions dedicasen os suyos propios cultos a dioses menors. Muitas ciudatz tamién honraban a os dioses mas conoixius con ritos locals caracteristicos y les asociaban extranyos mitos desconoixius en os de demás puestos. Entre la yera heroica, o culto a os héroes (u semidioses) complementó a la d'os dioses.

A edat d'os dioses y os mortals

Unindo a edat en a qual os dioses viviban solos y a edat en a qual a interferencia divina en os afers humans yera limitada i heba una edat de transición en a qual os dioses y os mortals se mezclaban librement. Estioron istes os primers días d'o mundo, quan os grupos se mezclaban mas librement d'o que lo ferían dimpués. A mayoría d'istas historias estioron dimpués narradas por Ovidio en As metamorfosis y se dividen a ormino en dos grupos tematicos: historias d'amor y historias de castigo.

As historias d'amor gosaban incluir o incesto u a seducción u violación d'una muller mortal por parte d'un dios, resultando en una descendencia heroica. Istas historias suchieren cheneralment que as relacions entre dioses y mortals son bella cosa a privar, mesmo as relacions consentidas rarament tienen finals felices. En uns pocos casos, una divinidat femenina se une con un hombre mortal, como en o Himno homerico a Afrodita, an a diosa chace con Anquises concebindo a Eneas.

O segundo tipo d'historias (as de castigo) tracta d'a creyación de bell obcheto cultural important, como quan Prometeo rapa o fuego a os dioses, quan iste u Licaón inventa o sacrificio, quan Deméter amuestra l'agricultura y os Misterios a Triptolemo.

A edat heroica

A epoca en a qual vivioron os héroes se conoixe como edat heroica. A poesía épica creyó ciclos d'historias agrupadas arredol de héroes y establió as relacions familiars entre os héroes d'as diferents historias, organizando asinas as historias en seqüencia.

Dimpués de l'aparición d'o culto heroico, os dioses y os héroes constituyen a esfera sagrada y son invocaus chuntos en os churamentos. En contraste con a edat d'os dioses, entre a heroica a relación de héroes no tiene forma fixa y definitiva; ya no naixen grans dioses, pero siempre pueden surtir nuevos dioses de l'exercito d'os muertos. Unatra important diferencia entre o culto a os héroes y a os dioses ye que o héroe se convierte en o centro d'a identidat d'o grupo local.

Os sucesos monumentals de Heracles se consideran o comienzo d'a edat d'os héroes. Tamién s'adscriben a ella tres grans sucesos: a expedición argonáutica y as guerras de Tebas y Troya.

Heracles y os Heraclidas

Qualques investigadors creyen que dimpués d'a complicada mitolochía de Heracles probablement i habió un hombre real, talment un cacique-vasallo d'o reino de Argos. Atros suchieren que a historia d'Heracles ye una alegoría d'o paso anual d'o sol por as dotze constelacions d'o zodiaco. Y atros sinyalan mitos anteriors d'atras culturas, amostrando a historia d'Heracles como una adaptación local de mitos heroicos ya bien asentaus. Tradicionalment Heracles yera o fillo de Zeus y Alcmena, nieta de Perseu. As suyas fantesticas accions en solitario, con os suyos muitos temas folcloricos, proporcionoron muito material a las leyendas populars. Ye mencionau como fundador d'os altars mientres o suyo lamentable final proporcionó muito material t'as trachedias: Heracles ye considerada por Thalia Papadopoulou «una obra de gran importancia ta l'examen d'atros dramas euripideos». En l'arte y a literatura Heracles yera representau como un hombre enormement fuerte d'altura moderada, estando a suya arma caracteristica o arco pero tamién freqüentment a clava.

Heracles tamién dentró en a mitolochía y o culto etruscos y romans, y a exclamación mehercule se fació tant familiar a os romans como Herakleis lo fuo t'os griegos.

Heracles aconsiguió o mas alto prestichio social por meyo d'o suyo puesto de debantpasato oficial d'os reis dorios. Isto sirvió probablement como lechitimación t'as migracions dorias a o Peloponeso. Filo, o héroe eponimo d'una tribu doria, se convirtió en un Heráclida, nombre que recibiban os numerosos descendients d'Heracles, entre los quals se contaban Macaria, Lamos, Manto, Bianor, Tlepólemo y Télefo. Istes Heráclidas conquirioron os reinos de Micenas, Esparta y Argos, reclamando seguntes a leyenda o dreito a gubernar-los a causa d'a suya ascendencia. O suyo ascenso a lo poder se denomina freqüentment «invasión doria». Os reis lidios y mas tarde os macedonios, como gobernantes d'o mesmo rango, tamién pasoron a estar Heráclidas.

Atros miembros d'a primera cheneración de héroes, como Perseu, Deucalión, Teseu y Belerofonte, tienen muitos rasgos en común con Heracles. Como ell, as suyas accions son en solitario, fantesticas y marguinando o conto de fadas, pus matoron monstruos como a Quimera y a Medusa. Ninviar a un héroe a una muerte segura ye tamién un tema freqüent en ista primera tradición heroica, como en os casos de Perseu y Belerofonte.

Os argonautas

A sola épica helenistica conservada, as Argonáuticas d'Apolonio de Rodas (poeta épico, investigador y director d'a Biblioteca d'Alexandría) narra o mito d'o viache de Chasón y os Argonautas ta recuperar o vellocino d'oro d'a mitica tierra de Cólquida. En as Argonáuticas Chasón ye empentau a la suya busca por o rei Pelias, qui recibe una profecía sobre un hombre con una sandalia que sería a suya némesis. Chasón pierde una sandalia en un río, plegando a la corte de Pelias y encetando asinas a épica. Quasi totz os miembros d'a siguient cheneración d'héroes, amás d'Heracles, fuoron con Chasón en o Argo ta buscar o vellocino d'oro. Ista cheneración tamién incluiba a Teseu, que fuo a Creta a matar a o Minotauro, a la heroína Atalanta y a Meleagro, que una vez tenió un ciclo épico propio. Píndaro, Apolonio y Apolodoro s'esforzoron en dar listas completas d'os Argonautas.

Encara que Apolonio escribió o suyo poema en o sieglo III a. C., a composición d'a historia d'os Argonautas ye anterior a la Odisea, que amuestra familiaridat con as accions de Chasón (as aventuras d'Odiseo pueden haber estau parcialment basadas en ellas). En epocas antigas a expedición se consideraba un feito historico, un incident en a obridura d'o mar Negro a o comercio y a colonización griegas. Tamién fuo extremadament popular, constituindo un ciclo a o que s'adchuntoron muitas leyendas locals. En particular, a historia de Medea cautivó a imachinación d'os poetas trachicos.

A casa de Atreu y o ciclo tebano

Entre o Argo y a Guerra de Troya i habió una cheneración conoixida prencipalment por os suyos crimens. Istes incluyen os feitos de Atreu y Tiestes en Argos. Dimpués d'o mito d'a casa de Atreu (una de todas dos prencipals dinastías heroicas de conchunta con a casa de Lábdaco) ye o problema d'a devolución de poder y a forma de ascensión a o trono. Os chemelos Atreu y Tiestes con os suyos descendients chugoron o papel protagonista en a trachedia d'a devolución de poder en Micenas.

O ciclo tebano tracta d'os sucesos relacionaus especialment con Cadmo, o fundador d'a ciudat, y posteriorment con os feitos de Layo y Edipo en Tebas, una serie d'historias que levoron a o saqueo final d'a ciudat a mans de Os siet contra Tebas y os Epígonos. (No se sabe si figuraban en a épica orichinal.) Referent a Edipo, os relatos épicos antigos pareixen deixar-le seguir gubernando en Tebas dimpués d'a revelación que Yocasta yera a suya mai, y casandose dimpués a una segunda esposa que se convirtió en mai d'os suyos fillos, la qual cosa resulta muit diferent a la historia que conoixemos por as trachedias (por eixemplo, o Edipo rei de Sófocles) y os relatos mitolochicos posteriors.





a Guerra de Troya y as suyas seqüelas

A mitolochía griega culmina en a Guerra de Troya, la luita entre os griegos y os troyanos, incluindo os suyos causas y conseqüencias. En as obras d'Homero as prencipals historias ya han tomau forma y substancia, y los temas individuals estioron elaboraus mas tarde, especialment en os dramas griegos. A Guerra de Troya atrayó tamién gran intrés en a cultura romana a causa d'a historia d'o héroe troyano Eneas, que o suyo viache dende Troya levó a la fundación d'a ciudat que un día se convertiría en Roma, replegada por Virgilio en a Eneida (el Libro II contiene o relato mas conoixiu d'o saqueo de Troya).

O ciclo d'a Guerra de Troya, una colección de [*Épica|poemas épicos]], prencipia con os sucesos que desencadenoron a guerra: Eris y a mazana dorada "t'a mas bella" (kallisti), o chudicio de Paris, o rapto de Helena y o sacrificio dIfichenia en Áulide. Ta rescatar a Helena, os griegos organizoron una gran expedición baixo o mando d'o chirmán de Menalau, Agamenón, rei d'Argos u Micenas, pero os troyanos se negoron a liberar-la. A Ilíada, que se desembolica en o deceno anyo d'a guerra, cuenta la disputa d'Agamenón con Aquiles, que yera o millor guerrero griego, y as consiguients muertes en batalla de l'amigo d'Aquiles, Patroclo, y d'o fillo mayor de Príamo, Héctor. Dimpués d'a muerte d'iste s'unioron a os troyanos dos exoticos aliatos: Pentesilea, reina d'as Amazonas, y Memnón, rei d'os etiopes y fillo d'a diosa d'a aurora Eos. Aquiles mató a totz dos, pero Paris aconsiguió alavez matar-le con una flecha en o calcanyo, a sola parte d'o suyo cuerpo vulnerable a las armas humanas. Antes que podesen tomar Troya, os griegos habioron de rapar d'a ciudat a imachen de madera de Palas Atenea (o Paladio). Finalment, con la aduya d'Atenea construyoron o caballo de Troya. Manimenos as alvertencias d'a filla de Príamo, Casandra, os troyanos estioron convencius por Sinón, ta levar o caballo dentro d'as murallas de Troya como ofrenda ta Atenea. O sacerdote Laocoonte, que intentó destruir o caballo, estió muerto por serpients marinas. En a boca de nueit la flota griega tornó y os guerrers d'o caballo ubrioron as puertas d'a ciudat. En o completo saqueo que siguió, Príamo y os suyos fillos restants estioron asasinaus, pasando as mullers troyanas a estar esclavas en quantas ciudatz de Grecia. Os viaches de torno d'os liders griegos estioron narraus en dos épicas, os Regresos (Nostoi, hue perdida) y a Odisea d'Homero. O ciclo troyano tamién incluye as aventuras d'os fillos d'a cheneración troyana (por eixemplo Orestes y Telémaco).

O ciclo troyano proporcionó una variedat de temas y se convirtió en una fuent prencipal d'inspiración t'os antigos artistas griegos (por eixemplo, as metopas d'o Partenón representando o saqueo de Troya). Ista preferencia artistica por los temas procedents d'o ciclo troyano indica a suya importancia ta l'antiga civilización griega. O mesmo ciclo mitolochico tamién inspiró una serie d'obras literarias europeas posteriors. Por eixemplo, os escritors europeus meyevals troyanos, desconocedors d'a obra d'Homero, troboron en a leyenda de Troya una rica fuent d'historias heroicas y romanticas y un marco adequau en o qual encaixar os suyos propios ideyals caballerescos. Autors d'o sieglo XII, como Benoît de Sainte-Maure (Poema de Troya, 1154-60) y José Iscano (De bello troiano, 1183) describen a guerra mientres reescriben a versión estandar que troboron en Dictis y Dares, seguindo asinas o consello de Horacio y l'eixemplo de Virgilio: reescribir un poema de Troya en cuenta de contar bella cosa completament nuevo.

Teorías sobre os suyos orichens

I hai quantas teorías modernas sobre os orichens d'a mitolochía griega. Seguntes a teoría escriptural, todas as leyendas mitolochicas proceden de relatos d'os textos sagraus, encara que os feitos reals han estau alteraus. Seguntes a teoría historica todas as personas mencionadas en a mitolochía estioron una vez seres humans reals y as leyendas sobre ellas son meras adicions d'epocas posteriors. Asinas, se suposa que a historia d'Eolo surtió d'o feito que iste yera o gobernant de qualques islas d'o mar Tirreno. A teoría alegorica suposa que totz os mitos antigos yeran alegoricos y simbolicos. Mientres, a teoría fisica creye que os elementos d'aire, fuego y augua estioron orichinalment obchectos d'adoración relichiosa, por la qual cosa as prencipals deidatz yeran personificacions d'istes poders d'a naturaleza. Max Müller intentó comprender una forma relichiosa protoindoeuropea determinando a suya manifestación «orichinal». En 1891, afirmó que «o escubrimiento mas important que s'ha feito en o sieglo XIX respective a la historia antiga d'a humanidat [...] estió ista simpla equación: Dyeus-pitar en sánscrito, Zeus en griego, Chupiter latín y Tyr en nordico». En atros casos, os cercanos paralelismos en o caracter y a función suchieren un herencio común, encara que l'ausencia d'evidencia lingüistica faiga dificil probar-la, como en a comparanza entre Urano y o Varuna sánscrito u as Moiras y as Nornas.

Por unatra parte, l'arqueolochía y a mitografía han revelau que os griegos estioron inspiraus por qualques civilizacions d'Asia Menor y Orient Proximo. Adonis pareixe estar l'equivalent griego -mas clarament en os cultos que en os mitos d'un «dios moribundo» d'Orient Proximo. Cibeles tiene as suyas radices en a cultura d'Anatolia mientres gran parte d'a iconografía d'Afrodita surte d'as diosas semíticas. I hai tamién posibles paralelismos entre as cheneracions divinas mas antigas (Caos y os suyos fillos) y Tiamat en o Enûma Elish. Seguntes Meyer Reinhold, «os conceptos teogonicos d'Orient Proximo, incluindo a sucesión divina por meyo d'a violencia y os conflictos cheneracionals por o poder, troboron o suyo camín [...] a la mitolochía griega». Amás d'os orichens indoeuropeus y d'Orient Proximo, qualques investigadors han especulau sobre as deudas d'a mitolochía griega con as sociedatz prehelenicas: Creta, Micenas, Pilos, Tebas y Orcómeno. Os historiadors d'a relichión yeran fascinaus por quantas configuracions de mitos aparentment antigas relacionadas con Creta.

Plantilla:Destacato Plantilla:Destacato Plantilla:Destacato Plantilla:Destacato