Ir al contenido

Diferencia entre revisiones de «Francho Nagore»

De Biquipedia
Contenido eliminado Contenido añadido
mSin resumen de edición
Desfeita a edición 1547360 de Fitoschido (desc.)
Linia 22: Linia 22:
En [[1977]] realizó una tesina sobre o [[pandicuto]] (dialecto d'a [[Idioma aragonés|luenga aragonesa]] propio d'a [[val de Tena]] - [[Pandicosa]]), concluyindo que existe una luenga esferenciata d'o castellano en l'[[Alto Aragón]], con granizas semellanzas gramaticals entre os suyos dialectos que quedan esparditos en o territorio altoaragonés. Ista luenga recibe o nombre d'[[idioma aragonés|aragonés]], como continación que ye d'a luenga aragonesa medieval.
En [[1977]] realizó una tesina sobre o [[pandicuto]] (dialecto d'a [[Idioma aragonés|luenga aragonesa]] propio d'a [[val de Tena]] - [[Pandicosa]]), concluyindo que existe una luenga esferenciata d'o castellano en l'[[Alto Aragón]], con granizas semellanzas gramaticals entre os suyos dialectos que quedan esparditos en o territorio altoaragonés. Ista luenga recibe o nombre d'[[idioma aragonés|aragonés]], como continación que ye d'a luenga aragonesa medieval.


A suya [[tesi doctoral]] versó sobre a «Crónica de San Juan de la Peña» (''Cronica de Sant Chuan d'a Penya''), publicato dimpués como «El aragonés del siglo XIV según el texto de la Crónica de San Juan de la Peña» ([[2003]]).
A suya [[tesi doctoral]] versó sobre a "Crónica de San Juan de la Peña" ("''Cronica de Sant Chuan d'a Penya''"), publicato dimpués como "El aragonés del siglo XIV según el texto de la Crónica de San Juan de la Peña" ([[2003]]).


Ya en [[1977]] Nagore publicará a suya «Gramática de la lengua aragonesa», y dimpués os estudios «A bida, a obra y a fabla de Cleto Torrodellas» ([[1981]]), «El aragonés de Panticosa: Gramática» ([[1986]]), «Replega de textos en aragonés dialeutal d'o sieglo XX» ([[1987]]), «Fuens lesicograficas de l'Aragonés. Catálogo de repertorios lesicograficos aragoneses dende o sieglo XVII dica 1998» ([[1998]]), «Os territorios lingüísticos en Aragón» ([[2001]]), «El aragonés del siglo XIV» ([[2003]]), entre atros, amás de bellas obras literarias, más que más de poesía, en aragonés con as que logró os premios «Veremundo Méndez» de poesía, en 1970 e 1973 u l'«Altoaragón» de narración en [[1970]]. Editor de autors populars en aragonés, como [[Chusé Gracia]] u [[Cleto Torrodellas]].
Ya en [[1977]] Nagore publicará a suya "Gramática de la lengua aragonesa", y dimpués os estudios "A bida, a obra y a fabla de Cleto Torrodellas" ([[1981]]), "El aragonés de Panticosa: Gramática" ([[1986]]), "Replega de textos en aragonés dialeutal d'o sieglo XX" ([[1987]]), "Fuens lesicograficas de l'Aragonés. Catálogo de repertorios lesicograficos aragoneses dende o sieglo XVII dica 1998" ([[1998]]), "Os territorios lingüísticos en Aragón" ([[2001]]), "El aragonés del siglo XIV" ([[2003]]), entre atros, amás de bellas obras literarias, más que más de poesía, en aragonés con as que logró os premios «Veremundo Méndez» de poesía, en 1970 e 1973 u l'«Altoaragón» de narración en [[1970]]. Editor de autors populars en aragonés, como [[Chusé Gracia]] u [[Cleto Torrodellas]].


Ye autor d'una cinquantena d'articlos scientificos publicatos arredol de l'aragonés (gramatica, dialectolochía, sociolingüistica, aragonés medieval, etc.).
Ye autor d'una cinquantena d'articlos scientificos publicatos arredol de l'aragonés (gramatica, dialectolochía, sociolingüistica, aragonés medieval etc.).


Como poeta cal citar os libros de poemas ''Sospiros de l'aire'' ([[1971]]), ''Cutiano agüerro'' ([[1977]]) (o poema ''Isto ye por o que luitamos'' ye mosicato por o grupo [[Prau (grupo)]]), ''Purnas en a zenisa'' ([[1984]]) y ''Baxo a molsa'' ([[1999]]).
Como poeta cal citar os libros de poemas ''Sospiros de l'aire'' ([[1971]]), ''Cutiano agüerro'' ([[1977]]) (o poema ''Isto ye por o que luitamos'' ye mosicato por o grupo [[Prau (grupo)]]), ''Purnas en a zenisa'' ([[1984]]) y ''Baxo a molsa'' ([[1999]]).


Estió un d'os fundadors d'o [[Consello d'a Fabla Aragonesa]], asociación de caracter cultural, d'a quala ye estato o president dende [[1978]] dica l'anyo [[2004]]. Tamién presidió o [[I Congreso ta ra normalizazión de l'aragonés]], organizato por o [[Consello d'a Fabla Aragonesa|Consello d'a Fabla]] y atras asociacions en [[1987]], en o que se consensuoron e aproboron unas normas ortograficas d'uso en totas as variedatz de l'aragonés, antimás de en a koiné. Ye o president d'o [[Consello Asesor de l'Aragonés]] d'o [[Consello d'a Fabla Aragonesa]] y l'enfilador d'a revista scientifica [[Luenga e fablas|''Luenga e fablas'']]. Ye tamién Vicedirector d'o [[Instituto de Estudios Altoaragoneses]] y vicepresident d'a A.I.D.L.C.M.(''l'Association Internationale pour la Défense des Langues et des Cultures Menacées''). En l'anyada 2005 recibió a [[medalla d'oro de Santa Isabel de Portugal|medalla d'oro]] de [[Santa Isabel de Portugal]] d'a [[Deputación Provincial de Zaragoza]] como reconoixedura d'o suyo treballo por [[Aragón]].
Estió un d'os fundadors d'o [[Consello d'a Fabla Aragonesa]], asociación de caracter cultural, d'a quala ye estato o president dende [[1978]] dica l'anyo [[2004]]. Tamién presidió o [[I Congreso ta ra normalizazión de l'aragonés]], organizato por o [[Consello d'a Fabla Aragonesa|Consello d'a Fabla]] y atras asociacions en [[1987]], en o que se consensuoron e aproboron unas normas ortograficas d'uso en totas as variedatz de l'aragonés, antimás de en a koiné. Ye o president d'o [[Consello Asesor de l'Aragonés]] d'o [[Consello d'a Fabla Aragonesa]] y l'enfilador d'a revista scientifica "[[Luenga e fablas]]". Ye tamién Vicedirector d'o [[Instituto de Estudios Altoaragoneses]] y vicepresident d'a A.I.D.L.C.M.(''l'Association Internationale pour la Défense des Langues et des Cultures Menacées''). En l'anyada 2005 recibió a [[medalla d'oro de Santa Isabel de Portugal|medalla d'oro]] de [[Santa Isabel de Portugal]] d'a [[Deputación Provincial de Zaragoza]] como reconoixedura d'o suyo treballo por [[Aragón]].


== Libros ==
== Libros ==

Versión d'o 08:14 20 chul 2014

Plantilla:Infobox famosos

Francho Chabier Nagore Laín (Zaragoza, 1951), doctor en Filolochía Romanica, ye un filologo aragonés y profesor titular de Luenga Espanyola en a Universidat de Zaragoza, en o suyo campus de Uesca, a ciudat a on ye fincato. Ye uno d'os responsables d'o renaiximiento y reconoiximiento actual de l'aragonés y uno d'os primers escritors en fer creyación literaria en un aragonés común. Ye miembro, dende a suya creación en octubre de 2011 y a propuesta d'a Universidat de Zaragoza d'o Consello Superior d'as Luengas d'Aragón.[1]

En 1977 realizó una tesina sobre o pandicuto (dialecto d'a luenga aragonesa propio d'a val de Tena - Pandicosa), concluyindo que existe una luenga esferenciata d'o castellano en l'Alto Aragón, con granizas semellanzas gramaticals entre os suyos dialectos que quedan esparditos en o territorio altoaragonés. Ista luenga recibe o nombre d'aragonés, como continación que ye d'a luenga aragonesa medieval.

A suya tesi doctoral versó sobre a "Crónica de San Juan de la Peña" ("Cronica de Sant Chuan d'a Penya"), publicato dimpués como "El aragonés del siglo XIV según el texto de la Crónica de San Juan de la Peña" (2003).

Ya en 1977 Nagore publicará a suya "Gramática de la lengua aragonesa", y dimpués os estudios "A bida, a obra y a fabla de Cleto Torrodellas" (1981), "El aragonés de Panticosa: Gramática" (1986), "Replega de textos en aragonés dialeutal d'o sieglo XX" (1987), "Fuens lesicograficas de l'Aragonés. Catálogo de repertorios lesicograficos aragoneses dende o sieglo XVII dica 1998" (1998), "Os territorios lingüísticos en Aragón" (2001), "El aragonés del siglo XIV" (2003), entre atros, amás de bellas obras literarias, más que más de poesía, en aragonés con as que logró os premios «Veremundo Méndez» de poesía, en 1970 e 1973 u l'«Altoaragón» de narración en 1970. Editor de autors populars en aragonés, como Chusé Gracia u Cleto Torrodellas.

Ye autor d'una cinquantena d'articlos scientificos publicatos arredol de l'aragonés (gramatica, dialectolochía, sociolingüistica, aragonés medieval etc.).

Como poeta cal citar os libros de poemas Sospiros de l'aire (1971), Cutiano agüerro (1977) (o poema Isto ye por o que luitamos ye mosicato por o grupo Prau (grupo)), Purnas en a zenisa (1984) y Baxo a molsa (1999).

Estió un d'os fundadors d'o Consello d'a Fabla Aragonesa, asociación de caracter cultural, d'a quala ye estato o president dende 1978 dica l'anyo 2004. Tamién presidió o I Congreso ta ra normalizazión de l'aragonés, organizato por o Consello d'a Fabla y atras asociacions en 1987, en o que se consensuoron e aproboron unas normas ortograficas d'uso en totas as variedatz de l'aragonés, antimás de en a koiné. Ye o president d'o Consello Asesor de l'Aragonés d'o Consello d'a Fabla Aragonesa y l'enfilador d'a revista scientifica "Luenga e fablas". Ye tamién Vicedirector d'o Instituto de Estudios Altoaragoneses y vicepresident d'a A.I.D.L.C.M.(l'Association Internationale pour la Défense des Langues et des Cultures Menacées). En l'anyada 2005 recibió a medalla d'oro de Santa Isabel de Portugal d'a Deputación Provincial de Zaragoza como reconoixedura d'o suyo treballo por Aragón.

Libros

Imachen:Francho Nagore 2.jpg
Francho Nagore recibindo o Premio 'Aragón' 2009 d'a Fundación aragonesista 29 de junio
  • Gramática de la lengua aragonesa. Zaragoza, Librería General. (1977), [5ª edición, (1989)]
  • El aragonés de Panticosa. Gramática. Huesca, Instituto de Estudios Altoaragoneses. (1986)
  • Replega de textos en aragonés dialeutal de o sieglo XX. Zaragoza, DGA. (1987)
  • El aragonés hoy. Informe sobre la situación actual de la lengua aragonesa. Huesca, Publicazions d’o Consello d’a Fabla Aragonesa, (1989) [en colaboración con Chesús Gimeno Vallés]
  • Fuens lesicograficas de l'Aragonés. Catálogo de repertorios lesicograficos aragoneses dende o sieglo XVII dica 1998.Huesca, Instituto de Estudios Altoaragoneses. (1998)
  • Bibliografía sobre aragonés y catalán, lenguas minoritarias de Aragón. Zaragoza, Consejo de la Juventud de Aragón. (1999)
  • Endize de bocables de l'aragonés, seguntes os repertorios lésicos de lugars y redoladas de l'Alto Aragón. (dir.) Huesca, Instituto de Estudios Altoaragoneses. (1999)
  • Os territorios lingüísticos en Aragón. Zaragoza, Rolde de Estudios Aragoneses. (2001)
  • El aragonés del siglo XIV. Según el texto de la Crónica de San Juan de la Peña. Huesca, Instituto de Estudios Altoaragoneses. (2003)
  • Foratata. Antolochía de textos en aragonés de l'Alto Galligo (Ó. Latas & F. Nagore, editors). Huesca, Consello d'a Fabla Aragonesa. (2007)
  • 200 escritors en aragonés en 200 fuellas (1978-2010) (Ed.). Huesca, Consello d'a Fabla Aragonesa. (2011)

Articlos

  • 1987: «Informe sobre la situación actual del aragonés». Lletres Asturianes, 25, 135-147.
  • 1988: «Dos aspeutos d'intrés en a onomastica d'Ibieca: os sufixos achiquidors y os resultatos de Vallem». Alazet, 0, 141-152.
  • 1988: «Los sufijos "-ario, -dor, -ería, -ero, -ista" y "-orio" en los términos artísticos». Alazet, 0, 73-116.
  • 1993: «Mil (y pico) añadas de fabla aragonesa (arrebol de as "Glosas Emilianenses")». Fuellas, 16/93, 16-19.
  • 1994: «Los occitanismos en aragonés». Alazet, 6, 119-173.
  • 1995: «Arredol de bel tipo chenuino de condizional aragonés». Alazet, 7, 97-104.
  • 1996: «Más sobre o condizional aragonés». Alazet, 8, 141-147.
  • 2001: «La conjugación verbal compuesta en aragonés medieval». Alazet, 13, 65-88.
  • 2002: «Notas para una caracterización lingüística del aragonés». Caplletra, 32, 13-34.
  • 2002: «Bellas areas lesicals orichinals en Aragón». Rolde, 100, 165-176.
  • 2005: «Índices onomásticos de la "Crónica de San Juan de la Peña" (versión aragonesa, siglo XIV)». Alazet, 15, 297-342.
  • 2007: «A formula interrogatiba"¿Qué cosa (que...)?" en aragonés: gramatica e pragmalingüistica». Alazet, 19, 117-125.
  • 2010: «Algunos paralelismos entre las comedias de Antón de la Braña en asturiano y de Luciano Puyuelo en aragonés». Lletres asturianes, Tomu II, 885-914.

Vinclos externos

Referencias