Descusión:Entibo

Contenido de la página no disponible en otros idiomas.
De Biquipedia

Bueno, esta ye una d'ixas parolas que s'han descontestualizato tamién, jeje. Un entibo propiamente ye una basa ta regar. En l'Alto Aragón en cheneral i dezimos «embalse» u «pantano», como en castellano, perque tampoco no ye una cosa que esistise enantes e per ixo no tiene garra parola patrimonial ta dezir-ne. --Lascorz (Quiers cosa?) 23:46 11 chun 2009 (UTC)[responder]

En iste caso, creigo que no ye descontestualizada. O berbo entibar, y a suya familia semantica si que ye relazionada con o feito de "represar un río" (siga ta regar u no, pero ye diferent d'o conzeuto de basa, que s'en empliría con l'augua de plebia). Mesmo se puet trobar en o RAE con a marca d'Aragón... entibarentibo. Romanos & Blas dize: entibo: represa, retención de agua, y entibar:represar. Un embalse sería un "gran entibo", y por ixo creigo que sí que ye enzertada ista adaptazión. Encara que ye normal, por a situazión de diglosia, que en os lugars que sigan amán d'un entibo se digan como en castellano(os "pantanos" y "embalses" los feban chen forana que no charraba aragonés, saliban en os papels, cartels, ezt con o nombre en castellano...). --Juan Pablo 08:06 12 chun 2009 (UTC)[responder]
Aquí creo que nuevamente tenemos un tema dificil como en laco-lacuna. A diferencia de laco no es el caso de un término que fosiliza en un significado microgeográfico como los lacos en relación a la elaboración del vino, o cadiera fosilizando en "banco de madera". Aquí el término tradicional designa a algo pequeño y no había palabra para designar a algo grande porque no existía tradicionalmente, (salvo excepciones como lo de Almonezir de la Cuba). Hay idiomas donde no hay palabras para términos generales y si hay palabras para significados concretos de cosas con las que hay contacto. Repasaré el libro de Marvin Harris de antropología para explicarme mejor.--EBRO 09:47 12 chun 2009 (UTC)[responder]
Pero ixa caracteristica ye común á todas as luengas naturals (nomás se da nombre á lo que se conoix y lo que se conoix ye ixo con que i hai contacto). A primera aparizión d'"embalse en o RAE" ye en 1737 [1] y diz: "Lugar o sitio baxo donde se recoge y detiene el agua, formando charco cenagoso". Ixa definizión tampoco ye acorde con os entibos grans "Pantano de Yesa", pero manimenos, l'adaptazión no ye brenca aforzada. En o caso d'o entibo, encara la beigo más natural, pos o que se fa ye "entibar l'augua" pero á una escala más gran. Embalse remite á embalsar, y ye similara a entibo y entibar.
En iste sentiu o castellano no ye guaire diferent. As parlas locals nomás nombran o que conoixen. O que i ha son dos diferenzias fundamentals: 1) A mayor espardidura cheografica, fa que o conchunto de "fenomenos, conzeutos y cosas" con os que os parladors d'a luenga en conchunto tienen contacto siga mayor, e ixo fa más fázil trobar termins ta o estándar". Manimenos, en as parlas locals d'a luenga castellana d'as zonas sin "lagos grans" seguro que no teneban tampoco una palabra espezifica ta els. Pero en atras zonas an que si que n'i eba, los clamón d'ixa traza. Cuan ye un conzeuto nuebo de tot, se mira d'adaptar una parola patrimonial ta cualcosa parellana (pantano--> embalse artificial). 2) a luenga ye estandarizada y difundida por os meyos. Asinas se difumina a diferenzia entre as parolas d'a parla local y as parolas d'a luenga estándar, y toz damos por feito que ixos terminos, que sentimos a ormino, son os que cal fer serbir". No sé si m'abre esplicau guaire bien. --Juan Pablo 10:17 12 chun 2009 (UTC)[responder]
Completamente de acuerdo, Juan Pablo. "Entibar" por lo demás aparece también en castellano con el sentido de "sostener, aguantar", como en el caso de la minería, en el que se "entiba" los techos con maderas y vigas para hacer que no se hundan. En el caso del castellano se optó por "pantano", que ha generado palabras y modismos como "estar empantanado" para referirse a "estar estancado". En el caso del aragonés parece que la práctica ha consagrado para referirse a los grandes volúmenes embalsados de agua "entibo". --Manuel Trujillo Berges 10:41 12 chun 2009 (UTC)[responder]
He feito l'articlo á partir d'o "Dizionario de terminos cheograficos" á on que aparixe entibo: Puesto á on as auguas corrients son aturadas, d'una traza natural u artifizial. Tamién i aparixen entibar: aturar as auguas de un río, canal, zeica... entibadera: paret que se fa en l'entibadero, t'aturar as auguas y entibarlas e entibadero: puesto á on que se fa una entibadera. Como sinonimo aparixe tamién pantano e en o "Martinez Ruiz" tamién embalse, pero estoi que no son que castellanismos ya que tampoco no esistiba ista parola en aragonés...u se prene d'o castellan u se fa una adaptazión d'una parola que sí esiste en aragonés, creigo que o senificato orichinal puet estar que siga "badina que se fa en os ríos y, anque l'augua se queda, se fan rodadors"...á la fin un "embalse" ye o mesmo, pero más gran e de traza artifizial --Willtron (?) 11:01 12 chun 2009 (UTC)[responder]