Ir al contenido

Corz de Tarazona (1592)

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Corz de Tarazona
1592
Casa d'a ciudat y loncha de Tarazona
Información cheneral
Puesto Casa d'a Ciudat de Tarazona
Ciudat Tarazona
Monarca Felipe I d'Aragón
Preside Andrés de Cabrera y Bobadilla
Principals temas
- Alteracions de 1591
- O prencipe Felipe chura os fueros
Corz d'o Reino d'Aragón
Anteriors Posteriors
Monzón 1585 Balbastro-Calatayú 1626
Mapa
Situación en Aragón
Pachina primera d'os Fueros y Actos d'as Corz d'o Reino d'Aragón, reunidas en Tarazona en 1592

As Corz de Tarazona de 1592 estioron Corz d'o Reino d'Aragón convocadas por Felipe II, estando as primeras corz aragonesas celebradas dimpués d'a dentrada en o reino de l'exercito reyal pa safocar as Alteracions de 1591. As corz prencipioron o 15 de chunio de 1592 y se clausuroron o 2 d'aviento siguient.

Antecedents

[editar | modificar o codigo]

Istas corz se celebroron dimpués d'os enfrontinamientos en Zaragoza entre os partidarios de Antonio Pérez d'un costau, y as institucions aragonesas y o Santo Oficio de l'atro, que desembocoron en l'asasinato d'o representant reyal en o pleito d'o virrei forano, o marqués d'Almenara, a fuyida d'Antonio Pérez, y a decisión d'o rei de dentrar con un exercito en Aragón pa restablir l'orden. A Deputación y o Chusticia d'Aragón decidioron resistir a l'exercito reyal, pero a manca d'emparo difuera de Zaragoza pa iste afer fació desistir a os sublevaus y l'exercito reyal dentró en Aragón y en Zaragoza sin trobar garra resistencia. O rei mandó executar a o Chusticia Chuan V de Lanuza y a atros liders d'o devantamiento y engarcholó a atros que heban emparau a os amotinaus, como a o Marqués de Villafermosa y a o Conte d'Aranda. L'exercito reyal remanió acantonau en diversas localidaz d'Aragón entre a celebración d'istas corz.

Devantadera

[editar | modificar o codigo]

As corz estioron convocadas por cedula emitida en Madrit o 6 d'abril de 1592 pa que prencipiasen o 9 de mayo en Tarazona, a ciudat aragonesa mas amanada a la muga con Castiella. O rei pidió que, a causa d'as suyas atras responsabilidatz y o suyo estau de salut, se permitise que as corz estasen engueradas y presididas por l'arcebispe de Zaragoza, Andrés de Cabrera y Bobadilla, prometendo atender a suya clausura.[1] Dimpués de negociar-se con os brazos, s'acceptó la propuesta y as corz podioron estar feitas a devantadera o 15 de chunio, con o bispe de Uesca fendo la respuesta a la proposición reyal, en cuenta d'o arzobispo de Zaragoza como yera o costumbre.[2] L'important papel de Chusticia, vacant dende a execución de Chuan de Lanuza y Urrea, fue desempenyau por o rechent de l'oficio de Chusticia, Martín Batista de Lanuza, que dimpués sería nombrau por o rei president d'o Consello Supremo d'a Corona d'Aragón y por o suyo succesor Chusticia d'Aragón. L'arcebispe de Zaragoza feneixió o 25 d'agosto, dimpués de que o rechent d'o Consello Supremo d'Aragón fue habilitau pa celebrar o solio d'aprebación d'o fuero autorizando a prener decisions por mayoría d'os brazos.

Alcuerdos prencipals

[editar | modificar o codigo]

As decisions prencipals presas por istas corz estioron:

  • Formalizar que, con bellas excepcions, as decisions d'as Corz se podesen aprebar por mayoría de cada brazo, sin que calese unanimidat, como ya s'heba feito en previas Corz.[3] Entre as excepcions que requeriban unanimidat yeran a prohibición d'a tortura d'aforaus y la imposición de nuevos tributos.[4] Ista norma fue formalment aprebada por medio d'un solio deseparau en primeras d'as Corz pa permitir que a resta d'as decisions se podesen prener por mayoría.[5]
  • Permitir que o rei podese nombrar virrei a qui ell querese dica a celebración d'as proximas Corz,[6] rematando con o pleito d'o virrei forano.
  • Fer explicito o poder d'o rei de destituyir a o Chusticia, rematando con o suyo supuesto caracter vitalicio.[7]
  • Permitir que os oficials reyals podesen dentrar en tierras de sinyoría pa aturar y capturar criminals.[8]
  • Traspasar as atribucions de conservación de l'orden publico d'a Deputación a l'Audiencia Reyal.[9]
  • Imposar a obligación d'obtener una licencia antes d'imprentar libros u atras publicacions.[10]

Os brazos tamién demandoron a o rei que retirase a o suyo exercito d'Aragón y le concedioron un servicio de 700.000 libras chaquesas.

Clausura

[editar | modificar o codigo]
O palacio episcopal de Tarazona, residencia d'o rei entre a suya estancia en a ciudat.

O rei arribó ta Tarazona o 30 de noviembre, dimpués que hesen estau executaus os prencipals culpables d'as alteracions y que morisen en prisión o conde d'Aranda y o marqués Villafermosa. A suya primera disposición estió nombrar Chusticia d'Aragón a Juan Campi, que yera o rechente d'o Consello Supremo d'Aragón y que feneixería a os pocos días, nombrando o rei dimpués a Urbano Jiménez de Aragues. Tamién concedió un perdón cheneral a toz os que alavez yeran presos u encausaus en Aragón por as alteracions, con a excepción d'os lugartenients d'o Chusticia y letraus que emparoron a resistencia a l'exercito reyal, que estioron desterraus, y dos condenaus mas.[11] O 2 d'aviento lo prencipe Felipe churó os fueros como prencipe hereu d'Aragón y o rei sancionó os fueros aprebaus, clausurando as corz.[12]

L'exercito reyal, fueras de por os guarnimientos d'a ciudadela de Chaca y de l'Alchafaría de Zaragoza, salió d'Aragón l'anyo siguient, dimpués que estasen desarmaus os moriscos, con unas unidaz pasando ta Italia, atras ta o Rosellón y atras tornando ta Castiella.[13]

Referencias

[editar | modificar o codigo]
  1. ↑ (es) Pidal T. III, pp. 164-165
  2. ↑ (es) Pidal T. III, p. 177
  3. ↑ (es) González Antón, 1978, p. 172-173
  4. ↑ (es) de Robles, 1593, p. 2
  5. ↑ (es) Pidal 1863, T. III
  6. ↑ (es) de Robles, 1593, p. 26
  7. ↑ (es) González Antón, 1978, p. 173
  8. ↑ (es) de Robles, 1593, pp. 12-13
  9. ↑ (es) de Robles, 1593, pp. 20-21
  10. ↑ (es) de Robles, 1593, pp. 24-25
  11. ↑ (es) Argensola, 1604, pp=185-186
  12. ↑ (es) Pidal, T. III, pp. 192-193
  13. ↑ (es) Pidal, T. III, pp. 229-249

Bibliografía

[editar | modificar o codigo]

Predecesor:
Corz de Monzón (1585) 		Corz d'o Reino d'Aragón
Corz de Monzón (1585) 		Succesor:
Corz de Balbastro-Calatayú (1626)


Obteniu de "https://an.wikipedia.org/w/index.php?title=Corz_de_Tarazona_(1592)&oldid=2192341"