Bermeu

Iste articlo ye escrito con as normas graficas EFA. Si quiers, puez aduyar cambiando a la grafía oficial de Biquipedia y sacando dimpués ista plantilla.

Bermeu Bermeo
Municipio d'o País Basco
Entidat  • Estau  • Comunidat  • Comarca	Municipio  Espanya  País Basco Busturialdea
Superficie	34,12 km²
Población  • Total	16 755 hab. (2013)
Altaria  • Meyana	11 m.
Distancia  • 33 km	enta Bilbau
Alcalde	Idurre Bideguren Gabantxo
Codigo postal	48370
Chentilicio	bermeotar (en basco)
Coordenadas	43°25’14’’N 2°43’17’’U
Bermeu Bermeu en País Basco
Web oficial

Bermeu (Bermeo en basco y oficialment, Bermeo en castellano) ye un municipio d'o País Basco, provincia de Bizcaya y ye o lugar mas important d'a comarca de Busturialdea. A suya población ye de 17.144 habitants (2012).

A suya economia ye basata en o sector d'a pesca, mas que mas en a industria conservera.

Cheografía

A localidat de Bermeu ye situata a 11 metros d'altaria sobre o ran d'a mar, a una distancia de 33 km d'a ciudat de Bilbau, a capital de Bizcaya.

Vicos

Os vicos de Bermeu son os siguients:

• Arana.
• Artika.
• Agirre.
• Ander Deuna.
• Almika.
• Arronategi.
• San Migel.
• Demiku.
• Mañu.
• San Pelaio.

Medio Natural y clima

En Bermeu bi son buena parti d'os accidents cheograficos mas conoixitos de Bizcaya, como as islas d'Izaro, Aketx y Gaztelugatxe y o Cabo Matxitxako. Tamién bi ha part d'o mont Sollube (686 m) dentro d'o termin municipal.

Mugas

Bermeu muga a o norte con o Golfo de Bizcaya, a l'ueste con Bakio, a l'este con Mundaka, a o sudueste con Mungia y Meñaka, a o sud con Busturia y Arrieta y a o sudeste con Busturia.

	Golfo de Bizcaya
Bakio		Mundaka
Mungia y Meñaka	Busturia y Arrieta	Busturia

Historia

O documento mas antigo an se i cita a Bermeu ye un documento d'o sieglo XI, en que o primer sinyor de Bizcaya Iñigo Lopez "Ezkerra" y a suya muller Toda donoron uns terrenos de Bermeu y Bakio a lo Monesterio de Sant Chuan d'a Penya:

“in loco qui dicitur Sancti Iohannis de Castiello, quod est in territorio de Baquio, eta alia parte de Bermeio (...) Hereditates in loco qui dicitur Vermeio, casas et terras et manzanares et pomares (...) Et alia parte damus in loco qui dicitur Ercoreca, totam illam hereditatem quam habemus ingenuam”

Unas anyadas dimpués, en o 1082, torna a apareixer o nombre de Bermeu; ista vegada en un documento d'o segundo sinyor de Bizcaya Lope Iñigez y a suya muller Tecla. En o documento se reculle a donación a lo Monesterio de Sant Millan de la Cogolla d'a ilesia de "Sancti Michaelis Arcangeli in Portu de Vermelio". Istos documentos fablan d'a antigüidat d'o lugar de Bermeu, encara que poderba remontar-se a epocas anteriors.

Casa Torre d'Ercilla

An que no se conoix l'anyada exacta, ya que en o documento no apareix a calendata, Lope Díaz d'Haro, sinyor de Bizcaya, atorga a Bermeu o Fuero de Logroño y a nombra villa, fácil que en l'anyada 1236. O rei Alifonso X "O Sabio" quan yera en o setio d'o castiello d'Untzueta en a val d'Orozko, confirmó dito Fuero o 12 d'agosto de 1277.

Dimpués, o 18 de marzo de 1285 Don Lope Diaz d'Haro, ueiteno sinyor de Bizcaya, enampló y amilloró os suyos termins. O sinyor Tello fació o mesmo por privilechio espediato o 25 d'abril de 1366.

Quantos sinyors de Bizcaya, y mesmo reis de Castiella, churoron os Fueros y os Privilechios d'a Villa en a ilesia de Santa Eufemia de Bermeu. D'entre istos, Ferrando o Catolico, qui o 31 de chulio de 1476 li confirmó con o tetulo de "cabeza de Bizcaya". Tetulo que conservaría dica l'anyo 1602, quan li fue arrebatato por Bilbau dimpués d'un luengo pleito interposato por os procers que gubernaban Bilbau y atras institucions d'o Senyorío.

Con tot i con ixó, a primacía que Bermeu continó mantenendo en relación con a resta de villas y elizates se veye reflectata en o feito que en as Chuntas Chenerals teneba o primer voto y posiento; y quan fablaban os suyos procuradors a resta de chent que hi heba en a Chunta gosaba d'escubrir as suyas cabezas. Actualment, a cabeza d'o viello que amaneix en l'escudo d'a villa fa referencia a iste tetulo perdito.

Isla de Gaztelugatxe

A importancia que tenió Bermeu se puet comprebar en os muitos privilechios y desimiduras que recibió de sinyors y reis. Y anque os quantos incendios que patió a villa destruyoron totz istos documentos, se conoix perfectament a suya enumeración y as suyas calendatas d'atorgamiento. Isto contrimostra o prestichio que mantenió a villa y o favor d'o que en tot inte gozó.

As luitas d'os banderizos bizcaínos narcoron a vida de Bermeu mientres o sieglo XV y de conchuntas con os incendios que hi heba patito en os sieglos anteriors (concretament en os anyos 1297, 1347, 1360, 1422) fallitoron Bermeu y facioron que a suya población s'achiquise de contino.

Dimpués, nuevos incendios, un d'ells en l'anyada 1504, que afectó a tota a villa, fació periglar mesmo a suya pervivencia.

Sindembargo d'istos incidents, Bermeu mantenió o suyo prestichio mientres o sieglo XVI, como se puet veyer, por eixemplo, en a homologación d'as Ordenanzas d'a Confraría de Pescataires o 7 d'abril de 1527; a hemologación por o rei Carlos I d'Aragón d'anteriors privilechios en o sentito de que "ni os vecins de Bermeu, ni as suyas mercaderías, ni o forano que plegue a Bermeu con as suyas mercaderias, fuese preso sino por deuda mesma u por capleta", dato en Madrit o 10 de marzo de 1546; o Chubileu concedito a lo convento de Sant Francisco por o Papa Pavlo IV por bula datata l'anyo 1563, etc.

A puerta de Sant Chuan (Doniene atea en basco)

Manimenos, Bermeu ostenta mientres o sieglo XVI una dualidat "pesca-comercio" y mantién a mayor y millor flota pesquera d'a peninsula, a lo tiempo que os suyos vaixiellos mercants continan a viella rivalidat secular con o puerto de Bilbau.

O sieglo XVII ye ta Bermeu una etapa de creiximiento, debito alazetalment a lo desembolique gradual de l'actividat pesquera, que dica allora compartiba importancia con o comercio. Retorna a la suya dedicación a la pesca y con ella s'escomencipia tamién un periodo d'important actividat constructiva en muelles, carreras, edificios, escolleras, etc., o que prevoca un apreciable desembolique urbano y un considerable aumento d'a suya población, asinas como una masiva establida de "tallers u oficinas de salinar pescau" y industrias auxiliars d'a pesca, como a construcción naval con os suyos fusteros de ribera y calafateyador.

Tres nuevas convulsions provocatas por a Guerra d'o Francés y por as guerras carlistas secutioron Bermeu. Enta l'anyo 1872 experimenta Bermeu un extraordinario auche, con una florecient situación economica motivata por as importants capturas de pesca. Isto permitió encetar importants obras d'infraestructura y de construcción d'edificios y servicios publicos, muitos d'os quales han plegado dica hue. A reconstrucción d'a Casa d'a Villa, l'antigo matadero, a ilesia de Santa María de Bermeu son d'ixas envueltas. Esdevién asinas, dimpués de Bilbau, en a localidat bizcaína mas poblata y en millor estato economico.

En o sieglo XX Bermeu uella decididament enta la mar; prenendo totz os adevantos tecnolochicos, que a fican en a vanguardia d'as flotas de pesca de baixura. Poseye tamién una important flota d'altaria y una estructuracion sobrebuena t'a industria pesquera.

Portu Zaharra u Puerto Viello de Bermeu

Demografía y población

Población o Bermeu 1704 - 2011.

Anyo	1704	1784	1850	1900	1925	1960	1965	1970	1975	1981	1986	1991	1996
Habitants	1.408	3.711	5.377	9.636	11.525	13.556	15.846	17.384	17.485	18.312	18.333	17.923	17.176

Anyo	2001	2004	2007	2008	2010	2012
Habitants	16.938	16.901	17.429	17.069	17.026	17.144

Administración

Alcaldes

Lista d'alcaldes

Lechislatura	Nombre	Partito politico
1979–1983	Luis Bilbao Madariaga	Euzko Alderdi Jeltzalea
1983–1987	Jabier Zabala Alboniga Ramon Bilbao Uriarte
1987–1991	Jose Maria Ormaetxea Larandagoitia
1991–1995	Juan Karlos Goienetxea Beitia	Eusko Alkartasuna
1995–1996	Juan Karlos Goienetxea Beitia	Eusko Alkartasuna
1996–1999	Juan Karlos Goienetxea Beitia	Eusko Alkartasuna
1999–2003	Juan Karlos Goienetxea Beitia	Eusko Alkartasuna
2003–2007	Juan Karlos Goienetxea Beitia	Eusko Alkartasuna
2007–2011	Xabier Lagarreta Gabilondo	Euzko Alderdi Jeltzalea
2011–2015	Idurre Bideguren Gabantxo	Bildu

Plaza Sabino Arana y l'edificio d'a Casa d'a Villa de Bermeu (Udaletxea).

Imáchens

• 
• 
• 
• 

  Gaztelugatxe

• 

  Gaztelugatxe

• 

  Isla d'Aketz

• 

  Isla d'Izaro

• 
• 

  "Olatu"

• 

  Xixili

• 

  "Badatoz" (tornan)

• 

  Ilesia de Santa Eufemia

• 

  Torre Ercilla

• 

  Casa d'a Villa

• 

  Hespital de Bermeu

• 

  Puerta de Sant Chuan

• 
• 

  Playa Aritzatxu

Vinclos externos

• Se veigan as imáchens de Commons sobre Bermeu.
• Pachina web oficial municipal de Bermeu.
• (es) Bermeu en a Enciclopedia Auñamendi.
• Museu d'o pescataire.