Bermeu

De Biquipedia
Bermeu
Bermeo
Municipio d'o País Basco
Bandera Escudo d'armas

Entidat
 • Estau
 • Comunidat
 • Comarca
Municipio
 Espanya
 País Basco
Busturialdea
Superficie 34,12 km²
Población
 • Total

16 878 hab. (2013)
Altaria
 • Meyana

11 m.
Distancia
 • 33 km

enta Bilbau
Alcalde Idurre Bideguren Gabantxo
Codigo postal 48370
Chentilicio bermeotar (en basco)
Coordenadas
Bermeu ubicada en País Basco
Bermeu
Bermeu
Bermeu en País Basco
Web oficial

Bermeu (Bermeo en basco y oficialment, Bermeo en castellano) ye un municipio d'a comunidat autonoma d'o País Basco, provincia de Bizcaya y ye o lugar mas important d'a comarca de Busturialdea.

A suya población ye de 17.144 habitants (2012).

Cheografía[editar | modificar o codigo]

A localidat de Bermeu ye situada a 11 metros d'altaria sobre lo livel d'a mar, a una distancia de 33 km d'a ciudat de Bilbau, a capital de Bizcaya.

Vicos[editar | modificar o codigo]

Os vicos de Bermeu son os siguients:

Medio Natural y clima[editar | modificar o codigo]

En Bermeu bi son buena parti d'os accidents cheograficos mas conoixius de Bizcaya, como as islas d'Izaro, Aketx y Gaztelugatxe y o Cabo Matxitxako. Tamién bi ha part d'o mont Sollube (686 m) dentro d'o termin municipal.

Mugas[editar | modificar o codigo]

Bermeu muga a lo norte con o Golfo de Bizcaya, a l'ueste con Bakio, a l'este con Mundaka, a o sudueste con Mungia y Meñaka, a lo sud con Busturia y Arrieta y a o sudeste con Busturia.

Golfo de Bizcaya
Bakio Llinars del Vallès Mundaka
Mungia y Meñaka Busturia y Arrieta Busturia

Historia[editar | modificar o codigo]

O documento mas antigo an se i cita a Bermeu ye un documento d'o sieglo XI, en que o primer sinyor de Bizcaya, Iñigo López "Ezkerra" y la suya muller Toda donoron uns terrenos de Bermeu y Bakio a lo monesterio de Sant Chuan d'a Penya:

“in loco qui dicitur Sancti Iohannis de Castiello, quod est in territorio de Baquio, eta alia parte de Bermeio (...) Hereditates in loco qui dicitur Vermeio, casas et terras et manzanares et pomares (...) Et alia parte damus in loco qui dicitur Ercoreca, totam illam hereditatem quam habemus ingenuam”

Unas anyadas dimpués, en o 1082, torna a apareixer o nombre de Bermeu; ista vegada en un documento d'o segundo sinyor de Bizcaya Lope Iñigez y a suya muller Tecla. En o documento se reculle a donación a lo monesterio de Sant Millan de la Cogolla d'a ilesia de "Sancti Michaelis Arcangeli in Portu de Vermelio". Istos documentos fablan de l'antigüidat d'o lugar de Bermeu, encara que poderba remontar-se a epocas anteriors.

Casa Torre d'Ercilla

Anque no se conoix l'anyada exacta, ya que en o documento no apareix a calendata, Lope Díaz d'Haro, sinyor de Bizcaya, atorga a Bermeu o Fuero de Logronyo y la nombra villa, fácil que en l'anyada 1236. O rei Alifonso X "O Sabio" cuan yera en o setio d'o castiello d'Untzueta en a val d'Orozko, confirmó dito Fuero o 12 d'agosto de 1277.

Dimpués, o 18 de marzo de 1285 Don Lope Diaz d'Haro, ueiteno sinyor de Bizcaya, enampló y amilloró os suyos termins. O sinyor Tello fació lo mesmo por privilechio expediu o 25 d'abril de 1366.

Cuantos sinyors de Bizcaya, y mesmo reis de Castiella, churoron os Fueros y os Privilechios d'a Villa en a ilesia de Santa Eufemia de Bermeu. D'entre istos, Ferrando o Catolico, qui o 31 de chulio de 1476 li confirmó con o títol de "cabeza de Bizcaya", títol que conservaría dica l'anyo 1602, cuan li fue arrebatau por Bilbau dimpués d'un luengo pleito interposau por os procers que gubernaban Bilbau y atras institucions d'o sinyoría.

Con tot i con ixó, a primacía que Bermeu continó mantenendo en relación con a resta de villas y elizates se veye reflectada en o feito que en as Chuntas Chenerals teneba o primer voto y posiento; y cuan fablaban os suyos procuradors a resta de chent que hi heba en a Chunta gosaba d'escubrir as suyas cabezas. Actualment, a cabeza d'o viello que amaneix en l'escudo d'a villa fa referencia a iste títol perdiu.

Isla de Gaztelugatxe

A importancia que tenió Bermeu se puet comprebar en os muitos privilechios y diezmos que recibió de sinyors y reis. Y anque os cuantos incendios que patió a villa destruyoron toz istos documentos, se conoix perfectament a suya enumeración y as suyas calendatas d'atorgamiento. Isto contrimostra o prestichio que mantenió a villa y o favor d'o que en tot inte gozó.

As luitas d'os banderizos bizcaínos marcoron a vida de Bermeu mientres o sieglo XV y de conchuntas con os incendios que hi heba patiu en os sieglos anteriors (concretament en os anyos 1297, 1347, 1360, 1422) fallitoron Bermeu y facioron que a suya población s'achiquise de contino.

Dimpués, nuevos incendios, un d'éls en l'anyada 1504, que afectó a tota la villa, fació periglar mesmo a suya pervivencia.

Sindembargo d'istos incidents, Bermeu mantenió lo suyo prestichio mientres o sieglo XVI, como se puet veyer, por eixemplo, en a homologación d'as Ordenanzas d'a Confrairía de Pescataires o 7 d'abril de 1527; a homologación por o rei Carlos I d'Aragón d'anteriors privilechios en o sentiu de que "ni os vecins de Bermeu, ni as suyas mercaderías, ni o forano que plegue a Bermeu con as suyas mercaderias, fuese preso sino por deuda mesma u por capleta", dau en Madrit o 10 de marzo de 1546; o Chubileu concedito a lo convento de Sant Francisco por o Papa Pavlo IV por bula datada l'anyo 1563, etc.

A puerta de Sant Chuan (Doniene atea en basco)

Manimenos, Bermeu ostenta mientres o sieglo XVI una dualidat "pesca-comercio" y mantién a mayor y millor flota pesquera d'a peninsula, a lo tiempo que os suyos barcos mercants continan a viella rivalidat secular con o puerto de Bilbau.

O sieglo XVII ye ta Bermeu una etapa de creiximiento, debiu esencialment a lo desembolique gradual de l'actividat pesquera, que dica allora compartiba importancia con o comercio. Retorna a la suya dedicación a la pesca y con ella s'escomencipia tamién un periodo d'important actividat constructiva en muelles, carreras, edificios, escolleras, etc., o que prevoca un apreciable desembolique urbano y un considerable augmento d'a suya población, asinas como una masiva establida de "tallers u oficinas de salinar pescau" y industrias auxiliars d'a pesca, como a construcción naval con os suyos fusteros de ribera y calafateyador.

Tres nuevas convulsions provocatas por a guerra d'o Francés y por as guerras carlistas secutioron Bermeu. Enta l'anyo 1872 experimenta Bermeu un extraordinario auche, con una floreixient situación economica motivada por as importants capturas de pesca. Isto permitió encetar importants obras d'infraestructura y de construcción d'edificios y servicios publicos, muitos d'os cuals han plegado dica hue. A reconstrucción d'a Casa d'a Villa, l'antigo matadero, u la ilesia de Santa María de Bermeu son d'ixas envueltas. Esdevién asinas, dimpués de Bilbau, en a localidat bizcaína mas poblata y en millor estau economico.

En o sieglo XX Bermeu uella decididament enta la mar; prenendo toz os adebantos tecnolochicos, que a fican en a vanguardia d'as flotas de pesca de baixura. Poseye tamién una important flota d'altaria y una estructuracion sobrebuena ta la industria pesquera.

Portu Zaharra u Puerto Viello de Bermeu

Economía[editar | modificar o codigo]

A suya economia ye basada en o sector d'a pesca, mas que mas en a industria conservera.

Demografía[editar | modificar o codigo]

Evolución demografica
1749 1787 1842 1857 1860 1877 1887 1897 1900
- - - - - - - - 9.636

1910 1920 1930 1940 1950 1960 1970 1981 1991
- - - - - 13.556 17.384 18.312 17.923

1992 1994 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002
- - 17.176 - - - - 16.938 -

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
- 16.901 - - 17.429 17.069 - 17.026 -

2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020
17.144 - - - - - - - -

2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 -
- 16.755 - - - - - - -

 1749-1981: población de feito; 1990- : población de dreito.
Fuent: Intercensal en l'INE, Series de población en l'INE y Relación d'unidaz poblacionals en l'INE.

Administración[editar | modificar o codigo]

Alcaldes[editar | modificar o codigo]

Lista d'alcaldes
Lechislatura Nombre Partiu politico
19791983 Luis Bilbao Madariaga Euzko Alderdi Jeltzalea
19831987 Jabier Zabala Alboniga
Ramon Bilbao Uriarte
19871991 Jose Maria Ormaetxea Larandagoitia
19911995 Juan Karlos Goienetxea Beitia Eusko Alkartasuna
19951996 Juan Karlos Goienetxea Beitia Eusko Alkartasuna
19961999 Juan Karlos Goienetxea Beitia Eusko Alkartasuna
19992003 Juan Karlos Goienetxea Beitia Eusko Alkartasuna
20032007 Juan Karlos Goienetxea Beitia Eusko Alkartasuna
20072011 Xabier Lagarreta Gabilondo Euzko Alderdi Jeltzalea
20112015 Idurre Bideguren Gabantxo Bildu
20152019
20192023
20232027 Asier Larrauri (dica 18 de chulio de 2023)[1][2] Bildu
Plaza Sabino Arana y l'edificio d'a Casa d'a Villa de Bermeu (Udaletxea).

Imáchens[editar | modificar o codigo]

Referencias[editar | modificar o codigo]

  1. Esleyiu alcalde o sabado 17 de chunio, dimitió o domingo 18 de chunio en tener un accident con o suyo auto en a maitinada d'o domingo, en conducindo superando la taxa d'alcohol.
  2. (es) El nuevo alcalde de Bermeo, de Bildu, dimite tras tener un accidente bajo los efectos del alcohol, en El País, 18 de chunio de 2023.

Vinclos externos[editar | modificar o codigo]