Bermeu
![]() |
Iste articlo ye escrito con as normas graficas EFA. Si quiers, puez aduyar cambiando a la grafía oficial de Biquipedia y sacando dimpués ista plantilla. |
Bermeu Bermeo | |||
Municipio d'o País Basco | |||
| |||
Entidat • Estau • Comunidat • Comarca |
Municipio![]() ![]() Busturialdea | ||
Superficie | 34,12 km² | ||
Población • Total |
16 755 hab. (2013) | ||
Altaria • Meyana |
11 m. | ||
Distancia • 33 km |
enta Bilbau | ||
Alcalde | Idurre Bideguren Gabantxo | ||
Codigo postal | 48370 | ||
Chentilicio | bermeotar (en basco) | ||
Coordenadas | |||
Web oficial |
Bermeu (Bermeo en basco y oficialment, Bermeo en castellano) ye un municipio d'o País Basco, provincia de Bizcaya y ye o lugar mas important d'a comarca de Busturialdea. A suya población ye de 17.144 habitants (2012).
A suya economia ye basata en o sector d'a pesca, mas que mas en a industria conservera.
Cheografía[editar | modificar o codigo]
A localidat de Bermeu ye situata a 11 metros d'altaria sobre o ran d'a mar, a una distancia de 33 km d'a ciudat de Bilbau, a capital de Bizcaya.
Vicos[editar | modificar o codigo]
Os vicos de Bermeu son os siguients:
- Arana.
- Artika.
- Agirre.
- Ander Deuna.
- Almika.
- Arronategi.
- San Migel.
- Demiku.
- Mañu.
- San Pelaio.
Medio Natural y clima[editar | modificar o codigo]
En Bermeu bi son buena parti d'os accidents cheograficos mas conoixitos de Bizcaya, como as islas d'Izaro, Aketx y Gaztelugatxe y o Cabo Matxitxako. Tamién bi ha part d'o mont Sollube (686 m) dentro d'o termin municipal.
Mugas[editar | modificar o codigo]
Bermeu muga a o norte con o Golfo de Bizcaya, a l'ueste con Bakio, a l'este con Mundaka, a o sudueste con Mungia y Meñaka, a o sud con Busturia y Arrieta y a o sudeste con Busturia.
Golfo de Bizcaya | ||
Bakio | ![]() |
Mundaka |
Mungia y Meñaka | Busturia y Arrieta | Busturia |
Historia[editar | modificar o codigo]
O documento mas antigo an se i cita a Bermeu ye un documento d'o sieglo XI, en que o primer sinyor de Bizcaya Iñigo Lopez "Ezkerra" y a suya muller Toda donoron uns terrenos de Bermeu y Bakio a lo Monesterio de Sant Chuan d'a Penya:
Unas anyadas dimpués, en o 1082, torna a apareixer o nombre de Bermeu; ista vegada en un documento d'o segundo sinyor de Bizcaya Lope Iñigez y a suya muller Tecla. En o documento se reculle a donación a lo Monesterio de Sant Millan de la Cogolla d'a ilesia de "Sancti Michaelis Arcangeli in Portu de Vermelio". Istos documentos fablan d'a antigüidat d'o lugar de Bermeu, encara que poderba remontar-se a epocas anteriors.
An que no se conoix l'anyada exacta, ya que en o documento no apareix a calendata, Lope Díaz d'Haro, sinyor de Bizcaya, atorga a Bermeu o Fuero de Logroño y a nombra villa, fácil que en l'anyada 1236. O rei Alifonso X "O Sabio" quan yera en o setio d'o castiello d'Untzueta en a val d'Orozko, confirmó dito Fuero o 12 d'agosto de 1277.
Dimpués, o 18 de marzo de 1285 Don Lope Diaz d'Haro, ueiteno sinyor de Bizcaya, enampló y amilloró os suyos termins. O sinyor Tello fació o mesmo por privilechio espediato o 25 d'abril de 1366.
Quantos sinyors de Bizcaya, y mesmo reis de Castiella, churoron os Fueros y os Privilechios d'a Villa en a ilesia de Santa Eufemia de Bermeu. D'entre istos, Ferrando o Catolico, qui o 31 de chulio de 1476 li confirmó con o tetulo de "cabeza de Bizcaya". Tetulo que conservaría dica l'anyo 1602, quan li fue arrebatato por Bilbau dimpués d'un luengo pleito interposato por os procers que gubernaban Bilbau y atras institucions d'o Senyorío.
Con tot i con ixó, a primacía que Bermeu continó mantenendo en relación con a resta de villas y elizates se veye reflectata en o feito que en as Chuntas Chenerals teneba o primer voto y posiento; y quan fablaban os suyos procuradors a resta de chent que hi heba en a Chunta gosaba d'escubrir as suyas cabezas. Actualment, a cabeza d'o viello que amaneix en l'escudo d'a villa fa referencia a iste tetulo perdito.
A importancia que tenió Bermeu se puet comprebar en os muitos privilechios y desimiduras que recibió de sinyors y reis. Y anque os quantos incendios que patió a villa destruyoron totz istos documentos, se conoix perfectament a suya enumeración y as suyas calendatas d'atorgamiento. Isto contrimostra o prestichio que mantenió a villa y o favor d'o que en tot inte gozó.
As luitas d'os banderizos bizcaínos narcoron a vida de Bermeu mientres o sieglo XV y de conchuntas con os incendios que hi heba patito en os sieglos anteriors (concretament en os anyos 1297, 1347, 1360, 1422) fallitoron Bermeu y facioron que a suya población s'achiquise de contino.
Dimpués, nuevos incendios, un d'ells en l'anyada 1504, que afectó a tota a villa, fació periglar mesmo a suya pervivencia.
Sindembargo d'istos incidents, Bermeu mantenió o suyo prestichio mientres o sieglo XVI, como se puet veyer, por eixemplo, en a homologación d'as Ordenanzas d'a Confraría de Pescataires o 7 d'abril de 1527; a hemologación por o rei Carlos I d'Aragón d'anteriors privilechios en o sentito de que "ni os vecins de Bermeu, ni as suyas mercaderías, ni o forano que plegue a Bermeu con as suyas mercaderias, fuese preso sino por deuda mesma u por capleta", dato en Madrit o 10 de marzo de 1546; o Chubileu concedito a lo convento de Sant Francisco por o Papa Pavlo IV por bula datata l'anyo 1563, etc.

Manimenos, Bermeu ostenta mientres o sieglo XVI una dualidat "pesca-comercio" y mantién a mayor y millor flota pesquera d'a peninsula, a lo tiempo que os suyos vaixiellos mercants continan a viella rivalidat secular con o puerto de Bilbau.
O sieglo XVII ye ta Bermeu una etapa de creiximiento, debito alazetalment a lo desembolique gradual de l'actividat pesquera, que dica allora compartiba importancia con o comercio. Retorna a la suya dedicación a la pesca y con ella s'escomencipia tamién un periodo d'important actividat constructiva en muelles, carreras, edificios, escolleras, etc., o que prevoca un apreciable desembolique urbano y un considerable aumento d'a suya población, asinas como una masiva establida de "tallers u oficinas de salinar pescau" y industrias auxiliars d'a pesca, como a construcción naval con os suyos fusteros de ribera y calafateyador.
Tres nuevas convulsions provocatas por a Guerra d'o Francés y por as guerras carlistas secutioron Bermeu. Enta l'anyo 1872 experimenta Bermeu un extraordinario auche, con una florecient situación economica motivata por as importants capturas de pesca. Isto permitió encetar importants obras d'infraestructura y de construcción d'edificios y servicios publicos, muitos d'os quales han plegado dica hue. A reconstrucción d'a Casa d'a Villa, l'antigo matadero, a ilesia de Santa María de Bermeu son d'ixas envueltas. Esdevién asinas, dimpués de Bilbau, en a localidat bizcaína mas poblata y en millor estato economico.
En o sieglo XX Bermeu uella decididament enta la mar; prenendo totz os adevantos tecnolochicos, que a fican en a vanguardia d'as flotas de pesca de baixura. Poseye tamién una important flota d'altaria y una estructuracion sobrebuena t'a industria pesquera.
Población[editar | modificar o codigo]
Demografía y población[editar | modificar o codigo]
Anyo |
1704 |
1784 |
1850 |
1900 |
1925 |
1960 |
1965 |
1970 |
1975 |
1981 |
1986 |
1991 |
1996 |
Habitants |
1.408 |
3.711 |
5.377 |
9.636 |
11.525 |
13.556 |
15.846 |
17.384 |
17.485 |
18.312 |
18.333 |
17.923 |
17.176 |
Anyo |
2001 |
2004 |
2007 |
2008 |
2010 |
2012 |
Habitants |
16.938 |
16.901 |
17.429 |
17.069 |
17.026 |
17.144 |
Administración[editar | modificar o codigo]
Alcaldes[editar | modificar o codigo]
Lechislatura | Nombre | Partito politico |
---|---|---|
1979–1983 | Luis Bilbao Madariaga | Euzko Alderdi Jeltzalea |
1983–1987 | Jabier Zabala Alboniga Ramon Bilbao Uriarte |
|
1987–1991 | Jose Maria Ormaetxea Larandagoitia | |
1991–1995 | Juan Karlos Goienetxea Beitia | Eusko Alkartasuna |
1995–1996 | Juan Karlos Goienetxea Beitia | Eusko Alkartasuna |
1996–1999 | Juan Karlos Goienetxea Beitia | Eusko Alkartasuna |
1999–2003 | Juan Karlos Goienetxea Beitia | Eusko Alkartasuna |
2003–2007 | Juan Karlos Goienetxea Beitia | Eusko Alkartasuna |
2007–2011 | Xabier Lagarreta Gabilondo | Euzko Alderdi Jeltzalea |
2011–2015 | Idurre Bideguren Gabantxo | Bildu |
Imáchens[editar | modificar o codigo]
Vinclos externos[editar | modificar o codigo]
Se veigan as imáchens de Commons sobre Bermeu.
- Pachina web oficial municipal de Bermeu.
- (es) Bermeu en a Enciclopedia Auñamendi.
- Museu d'o pescataire.
Municipios de Busturialdea | |
---|---|
Ajangiz | Arratzu | Bermeu | Busturia | Ea | Elantxobe | Ereño | Errigoiti | Forua | Gautegiz-Arteaga | Gernika-Lumo | Ibarrangelu | Kortezubi | Mendata | Morga | Mundaka | Murueta | Muxika | Nabarniz | Sukarrieta |