Verdat

De Biquipedia
(Reendrezau dende Berdat)
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Articlo d'os 1000
Walter Seymour Allward, Veritas, 1920
A Verdat, alegoría en una pintura de Jules Joseph Lefebvre.

A verdat (d'o latín verĭtas)[1] ye un concepto propio d'a filosofía que sirve ta avaluar feitos u chuicios en termins de verdadero u falso. S'aplica sobretot a las ideyas y proposicions y no a atras expresions lingüisticas u comportamientos. La Verdat s'oposa a la mentira.

Conceptos de verdat[editar | modificar o codigo]

O concepto de verdat varía seguntes a epoca u escuela teorica. Se pueden distinguir sobre tot os siguients:

  • Verdat como correspondencia: ye verdat o que decimos u pensamos cuan se corresponde con o que pasa u se puet percibir en a realidat. Cal tener como prueba de refutación un mundo exterior, partindo d'a hipotesi de que iste mundo se puet conoixer, feito que muitos negan (como los que predican o escepticismo).
  • Verdat como coderencia: ye verdat aquella afirmación que ye coderent con atras aceptatas por una comunidat determinata. Ye un concepto que proviene de l'utilitarismo y s'emplega muito en lochica y en a Ciencia en cheneral, a on que se fa servir en o sentito siguient: aceptamos que cualsiquier cosa ye verdat si se puet contrimostrar empiricament u si no se puet refutar de momento (falsación).
  • Verdat subchectiva: ye verdat o que bellún considera como verdadero, ye relacionato con as creyencias personals, con a experencia d'o mundo. Replega diferents graus de relativismo.
  • A relichión usa la expresión "verdat absoluta" como sinonimo de Dios u de revelación.
  • Verdat pragmatica: ya que ye imposible lograr una verdat sin de dandalos, s'acepta como cierto lo que ye útil ta la vida cutiana u ta fer abanzar a cuestión d'estudio particular.

Referencias[editar | modificar o codigo]

Vinclos externos[editar | modificar o codigo]