Francisco Bayeu

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Francisco Bayeu
Retrato de Francisco Bayeu, cuadro de Francisco de Goya y Lucientes.
Información personal
Calendata de naixencia	9 de marzo de 1734
Puesto de naixencia	Zaragoza (Aragón)
Calendata de muerte	4 d'agosto de 1795
Puesto de muerte	Madrit (Castiella)
Ocupación	Pintor

Francisco Bayeu y Subías, naixito de Zaragoza o 9 de marzo de 1734 y muerto en Madrit o 4 d'agosto de 1795, estió un pintor aragonés, miembro d'una conoixita familia d'artistas, con sus chermans Ramón y Manuel.

A suya vida

Naixito de Zaragoza, Francisco Bayeu estudeó con l'aragonés José Luzán y con o madrilenyo Antonio González Velázquez, y en 1758 recibió un premio d'a Real Academia de Bellas Artes de San Fernando, y pintó ta ilesias y conventos en a ciudat de Zaragoza, como en a Cartuixa d'Aula Dei.

En 1763, fue clamato por Anton Raphael Mengs enta Madrit ta colaborar en a decoración d'o Palacio Reyal de Madrit. Como protechito de Mengs, estió l'artista mas influyent de Madrit en ixas envueltas. En 1767 ye nombrato pintor d'a corte d'o rei Carlos III d'Espanya.

Chunto a o suyo chermano Ramón y baixo a dirección de Mengs, fació cartons ta la Reyal Fabrica de Tapices de Santa Barbara. Muitos d'istos tapices se feban con destín enta os palacios reyals, y hue bi n'ha beluns feitos con debuixos de Bayeu en o Salón de Consejos d'o Palacio d'El Pardo de Madrit, entre atros.

Bayeu estió tamién o protector d'o suyo paisán Goya, y estió qui lo metió en a Corte d'o reino. Goya casó dimpués con la chermana de Francisco, Josefa Bayeu, en 1773.

Francisco Bayeu pintó decoracions ta bellos palacios reyals, a sobén con alegorías: Palacio Real de Madrit, Palacio d'Aranjuez, Palacio d'El Pardo, Palacio de La Granja de San Ildefonso. Tamién pintó ta cuantas ilesias: Colechiata de Sant Ildefonso, Convento d'a Encarnación (Madrit), basilica d'o Pilar (Zaragoza), claustro d'a Seu de Toledo.

En 1783 fue nombrato Director de pinturas ta la Reyal Fabrica de Tapices de Santa Barbara y, en 1788, Director de l'Academia d'Artes Polidas. Adedicó as suyas zagueras anyadas a o retrato y morió en Madrit en 1795.

A suya obra

A suya obra estió a sobén de tematica relichiosa u historica, con influencias d'o barroco italiano; sindembargo, dende o suyo contacto con Mengs, derivó enta o neoclasicismo.

Pintura relichiosa

1769: Cuadros ta o Convento de Sant Pascual d'Aranjuez.
1788: Cuadro de l'Asumpción, ta a ilesia de Pedrola (Ribera Alta de l'Ebro).
1790: Cuadro de l'Asumpción, ta a ilesia de Valdemoro (Madrit).
Cuadro d'a Sagrada Familia, hue en o Museu d'o Prado.

Frescos murals

Frescos d'o Palacio Reyal de Madrit sobre A rendición de Granada, A cayita d'os Chigants (763) y Hercules en l'Olimpo (1769).
1765-1766: Vueltas d'o Convento d'a Encarnación de Madrit sobre A Virchen y Cristo s'apareixen a Sant Agostín.
1772: Cupula d'a Colechiata de San Ildefonso.
1772-1880: Vueltas en a Basilica d'o Pilar de Zaragoza.
Palacio d'El Pardo: Alegoría d'a Monarquía espanyola en o teito d'o Salón d'Ambaixadors (1774), vuelta d'a sala de minchar en a Casita del Principe.
1776: Frescos d'a Seu de Toledo.
Palacio Reyal d'Aranjuez: Capiella (1778) y Oratorio d'o rei (1791).

Retratos

Retrato de Feliciana Bayeu, a muller de l'artista (Museu d'o Prado).
Retrato de doña Paula Melzi (Museu de Uesca).
Dos autorretratos.
Retrato de Sebastiana Bayeu (Museu de Zaragoza).

Vinclos externos

Se veigan as imáchens de Commons sobre Francisco Bayeu.
(es) Bozeto: Olimpo: la caída de los gigantes (1764), Museu d'o Prado, Madrit.
(es) Bozeto: Cautivo maniatado a la espalda.
(es) Articlo sobre Francisco Bayeu en a Gran Enciclopedia Aragonesa On-line.
(es) Articlo sobre Francisco Bayeu en a Enciclopedia Católica.
(es) Articlo sobre Lorenzo Tiépolo con obras de Bayeu.