Zirí

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Dinastía Zirí
← 973 — 1152 → →
Situación de Zirí
Capital	Ashir (antis de 1057) Kairuán (dica 1057) Mahdia (dende 1057)
Idioma oficial	Arabe
Relichión	Islam sunnita
Gubierno	Monarquía
• Formación	973
• Desaparición	1152
Moneda	Dinar

A dinastía Zirí dominó Ifriqiya entre os sieglos X e XII. A lo principio estioron aliaus d'os fatimitas, dimpués s'alinioron con a ortodoxia sunní malequita.

L'orichen d'a dinastía zirí ye cuan o califa fatimita al-Muizz, antes de tresladar a suya capital ta Echipto, nombró a lo zenacha cabilenyo Yusuf Buluggin ben Zirí gobernador d'a zona occidental d'o califato y a posesión d'as futuras conquiestas.

Os zirís ocuporon cuasi tota a costa mediterrania d'a Berbería de fueras de Ceuta. Dimpués o reino se dividió en dos partitas con capitals en Qal'a, (una ciudat fortificata por Hammad en o macizo de Hodna), y Cairuan. O reino con capital en Qal'a s'independizó de feito en 1014, amaneixendo a dinastía Hammadí, que reinó en a part occidental de l'actual Alcheria.

Os ulemas de Cairuán feban creixer a oposición a os fatimitas con as suyas predicacions malequitas. O zirí al Muizz decidió deixar d'obedeixer a os fatimitas, refusó o chiismo ismailita, se fació adepto d'a ortodoxia sunní y aceptó l'autoridat d'os abasidas de Bagdad.

Os fatimitas lis ninvioron como castigo as tribus beduinas d'os Bani Hilal y Banu Sulaim (1052), que devastoron Ifriqiya, obligando a los zirís a refuchiar-sen en Mahdia. Os normandos aproveitoron as dificultaz d'os zirís pa conquerir Sicilia. A dinastía zirí continó existindo, en decadencia, dica a conquiesta d'os Almuades, pero una branca d'os zirís a lo mando de Zawi b Zirí s'establió en o sud d'Al-Andalus gobernando a Taifa de Granada.