Alcheria

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Republica Alcheriana Democratica y Popular الجمهورية الجزائرية الديمقراطية الشعبية ⵟⴰⴳⴷⵓⴷⴰ ⵜⴰⵎⴻⴳⴷⴰⵢⵜ ⵜⴰⵖⴻⵔⴼⴰⵏⵜ ⵜⴰⵣⵣⴰⵢⵔⵉⵜ
(En detalle)
Lema nacional:
Himno nacional: Kassaman
Situación d'Alcheria
Capital  • Población	Alcher 4.977.663 (2005)
Mayor ciudat	Alcher
Idiomas oficials	Arabe y berber
Forma de gubierno President Primer ministro	Republica democratica Abdelmadjid Tebboune Aymen Benabderrahmane
Independencia	de Francia 1962
Superficie  • Total  • % augua Mugas	Posición 11º 2.381.740 km² 0% 6.343 km
Población  • Total (2008)  • Densidat	Posición 34º 32.818.500 13,3 hab/km²
PIB (PPA)  • Total (2005)  • PIB per capita	Posición 38º US$ 232.692 millons US$ 7.095
Moneda	Dinar (DZD)
Chentilicio	Alcherián/a
Zona horaria	UTC+1
Dominio d'Internet	.dz
Codigo telefonico	++213
Prefixo radiofonico	7RA-7RZ, 7TA-7YZ
Codigo ISO	012 / DZA / DZ
Miembro de: ONU, UA, OPEP, Liga d'Estaus Arabes

Alcheria (en arabe y alfabeto arabe الجزائر, al-Jazàïr , berber ⴷⵣⴰⵢⴻⵔ) ye un país d'Africa, en o Maghreb, en o norte d'Africa. Muga a o norte con a mar Mediterrania; a l'este con Tunicia y Libia; a o sud con Nícher y Mali; a o sudueste con Mauritania y o Sahara Occidental; y a l'ueste con Marruecos.

A suya población ye de 32.818.500 habitants (2002) en una superficie de 2.381.740 km², con una densidat de población de 13,3 hab/km². Por a suya superficie ye o mas gran estau d'a mar Mediterrania, o segundo estau mas gran d'Africa y l'onceno de tot o mundo.

A capital y ciudat mas poblata d'o país ye Alcher. Atras ciudaz importants son Orán, Constantina y Annaba.

Politicament, dende a suya independencia en 1962 de Francia (dende 1830 estió una colonia d'ixe país) Alcheria ye una Republica democratica, estando o suyo actual President Abdelaziz Bouteflika. O país fa parte d'as Nacions Unidas, d'a Unión Africana, d'a OPEP, y d'a Liga d'Estaus Arabes. Ye un país que se define como de doble cultura y luengas, arabe y berber.

L'actual Alcheria recibe l'herencio de cuantas civilizacions que se han succedito en o país, y que li han adhibito influencias d'Europa a traviés d'a mar Mediterrania, d'Africa a traviés d'o disierto d'o Sahara, y d'Orient Meyo. Asinas, estió un territorio que fació parte de l'Imperio Romano y que, dica o sieglo VIII, estió amplament cristianizato, fendo parte dimpués d'o Califato d'os Omeyas y de l'Imperio Otomán (encara que mas que mas formalment), ta convertir-se en primerías d'o sieglo XIX en una colonia de Francia dica recuperar a suya independencia a prencipios d'os anyos 1960.

Historia

Ta más detalles, veyer l'articlo Historia d'Alcheriaveyer os articlos [[{{{2}}}]] y [[{{{3}}}]]veyer os articlos [[{{{4}}}]], [[{{{5}}}]] y [[{{{6}}}]]veyer os articlos [[{{{7}}}]], [[{{{8}}}]], [[{{{9}}}]] y [[{{{10}}}]].

L'actual Alcheria recibe l'herencio de cuantas civilizacions que se han succedito en o país, y que li han adhibito influencias d'Europa a traviés d'a mar Mediterrania, d'Africa a traviés d'o disierto d'o Sahara, y d'Orient Meyo.

Prehistoria

Pintura rupestre d'o Tassili, de fa alto u baixo 10.000 anyadas.

A primer presencia conoixita de l' Homo habilis en Alcheria se troba en o chacimiento arqueolochico d'Aïn El Ahnech, d'o Paleolitico, que antiparte ye o chacimiento mas antigo d'Africa d'o Norte, con 1,5/1,8 millons d'anyadas d'antigüidat. O chacimiento de Tighennif, de 800.000-400.000 anyadas, con presencia d'elementos d'industria litica, contién tamién repuis d'o Homo erectus, os primers repuis humans constatatos.

Arredol de 20.000 aC, o disierto d'o Sahara yera un puesto humido, con plevias, y a on existiba una abundant fauna, estando o chacimiento de Bir el-Ater representant d'ixa epoca. Os suyos habitants practicaban a cazata, encara que o chacimiento plega dica a dita Revolución neolitica, cuan apareixió l'agricultura.

Con a cultura capsiense, que dura dende a Revolución neolitica dica 2.000 aC, se produció a primera domesticación d'animals, mas que mas bovidos, capridos y ovidos. Tamién se considera que son os primers habitants d'o país en dixar-nos muestras d'o suyo arte, y seguntes os lingüistas, o suyo luengache ye l'antecesor d'as luengas berbers. En 3000 aC prencipió a escape un proceso de desertización que creyó l'actual disierto d'o Sahara, y tamién plegó a Edat de Fierro (sin que a comarca hese conoixito a Edat de Bronce, como s'escayece en Africa).

Edat Antiga

Mapa de l'Imperio Romano, a on se destaca a provincia d'a Mauritania Cesariense.

Os primers repuis arqueolochicos d'importancia en Alcheria corresponden a os pueblos berbers (numidas), como o mausoleu d'Imedghassen (Medracen en francés) y o mausoleu reyal de Mauritania; son os repuis arquitectonicos mas destacatos, encara que bi'n ha d'atros. Se conoix a existencia en l'actual Alcheria de reinos numidas, con dirichents como Massinissa, estando important a suya Caballería. Istos reinos fuoron aliaus u enemigos indistintament en primeras de Cartago, y dende a expansión d'a Republica de Roma por a mar Mediterrania tamién s'alioron con os romanos, combatindo-ie chuntos mientres a Segunda Guerra Punica, encara que istas buenas relacions rematoron con a conquiesta por Roma d'o territorio numida, mientres o sieglo II aC y o sieglo I aC. O proceso remató con a redota en a batalla de Thapsus (46 aC) de Chuba I, que s'heba aliato con Gneu Pompeyo Magno en a suya guerra civil con Chulio César. Encara que se manteneba a ficción d'un reino independient, Numidia no yera en realidat mas que un estau satelite de l'Imperio Romano, dica que en 40 dC Caligula fació asasinar a Ptolomeu de Mauritania, o zaguer rei numida, y creyó a provincia romana de Mauritania Cesariense.

O Mausoleu de Massinissa.

Mientres o sieglo I prencipió un intenso proceso de romanización, incluyindo-ie a fundación de nuevas ciudaz (u a re-fundación d'antigas ciudaz numidas) y o desembolique de l'agricultura ta suministrar alimentos a Roma, a capital imperial. Os territorios de l'interior continoron estando semi-independients, encara que vinclatos a o territorio romano por o comercio, y os romanos construyoron un sistema de fortificacions t'a protección d'o territorio que controlaban.

Mientres o sieglo II y tamién en o sieglo III continó o desembolique economico d'a provincia d'a Mauritania Cesariense, que se convertió en una d'as prencipals subministradoras de trigo y cerials a la capital. Tamién se diversificó en una segunda etapa o conchunto d'as exportacions, con cueros, olivas, aceite d'oliva u vin. A meyatos d'o sieglo III plegó a o territorio a nueva relichión d'o Cristianismo, encara que en os anyos 310 se desembolicó una herechía autoctona, o donatismo, que se convertió en una sinyal d'identidat en a revuelta de 313, prencipiando una serie de luitas dica que l'Exercito romano albandonó o territorio en 321 por as crisis d'as invasions chermanicas. Continó sindembargo a represión d'o donatismo, y en 409 os donatistas fuoron formalment y legal declaratos como hereches, encara que Sant Agostín d'Hipona prebó de mitigar as condicions d'a represión.

Territorios baixo control d'o Reino vandalo a meyatos d'o sieglo V.

Antiparte, en 429 os vandalos, que s'heban asentato en Hispania (mas que mas en Andalucía), presionatos por os visigodos, trescruzoron o estreito de Chibraltar y plegoron enta o norte d'Africa, tresladando-se dimpués enta l'actual Tunicia, a on establioron un estau independient, o dito Reino vandalo, conducito por Chenserico. En a expansión d'o reino, incorporó a mayor parte d'os territorios que heban feito parte de l'antiga Mauritania Cesariense, dica o suyo esboldregamiento poco dimpués d'a muerte de Chenserico, presionato militarment por os bizantins. Belisario, o mesmo cheneral bizantín que redotó a os ostrogodos en a peninsula italica, conquirió en os anyos 530 a ciudat de Cartago, a capital d'os vandalos, rematando de raso con o suyo reino. Os bizantins establioron en o territorio magrebín una d'as suyas divisions administrativas, pero tenioron que luitar contra as sublevacions d'os berbers, destacando entre as filas d'istos zaguers a figura d'Antalas. Yabdas, sublevato poco dimpués, se proclamó rei d'os Aurés, una comarca montanyosa en a muga entre Alcheria y Tunicia, y estioron cuantos os chicoz estaus d'a redolada que proclamoron a suya independencia, estando alternativament aliaus u enemigos d'os bizantins que controlaban Tunicia seguntes as circunstancias, dica a conquiesta islamica.

Edat Meya

En 647 plegan a o Maghreb as tropas islamicas d'os Omeyas, prencipiando asinas a conquiesta d'Alcheria y a suya islamización. Sindembargo, iste proceso tenió a oposición activa de cuantos berbers, que s'aliaron en un primer momento con os bizantins, resistindo a suya incorporación a o mundo islamico, plegando mesmo a haber-ie una important emigración u fuchita de bebers enta l'amanata isla de Sicilia. En as succesivas batallas, dica prencipios d'o sieglo VIII, destacoron reis bebers como o rei Koceila u a reina Kahena, que redotoron cuantas vegatas a los exercitos islamicos conquistadors. Sindembargo, dende a muerte d'ista zaguera, se produció un fenomeno de conversión masiva de berbers a l'Islam, adoptando mesmo a luenga arabe. Por ixo en 711, cuan os musulmans atacoron a o Reino visigodo de Toledo en a peninsula iberica, una part important d'os suyos exercitos yeran formatos por berbers, incluyindo-ie o suyo chefe, Tariq ibn Ziyad (qui dió o suyo nombre a Chibraltar, Djebel Tarik). Tamién se produció una chicota inmigración d'arabes, encara que mas que mas en a comarca de Kairouan (y tamién en Táncher, en Marruecos).

Administración

Mapa d'as provincias d'Alcheria numeratas seguntes l'orden oficial

Alcheria se divide en 48 provincias (wilayas), 553 districtos (daïras) y 1,541 municipios (baladiyahs). Cada provincia, districto, y municipio tien o nombre d'a suya capital, que ye por un regular a ciudat mas gran.

D'alcuerdo con a constitución d'Alcheria, una provincia ye una colectividat territorial que tien bellas libertaz economicas.

L'Asamblea popular provincial ye a entidat politica que gubierna a provincia y tien un "president", qui ye trigato por os miembros de l'asamblea. Istos s'esliyen por sufrachio universal cada cinco anyos. O "Wāli" (Prefecto u gubernador) diriche cada provincia. Ista persona ye esleyita por o president d'Archelia.

As divisions administrativas han cambeato cuantas vegatas dende a independencia. Cuan s'introducen nuevas provincias, os numeros d'as antigas provincias se mantienen, encara que no sían en orden alfabetico. As provincias con a numeración oficial son actualment (dende 1983):

1 Adrar 2 Chlef 3 Laghouat 4 Oum el-Bouaghi 5 Batna 6 Béjaïa 7 Biskra 8 Béchar 9 Blida 10 Bouira 11 Tamanghasset 12 Tébessa

13 Termicén 14 Tiaret 15 Tizi Ouzou 16 Alcher 17 Djelfa 18 Jijel 19 Sétif 20 Saïda 21 Skikda 22 Sidi Bel Abbes 23 Annaba 24 Guelma

25 Constantina 26 Médéa 27 Mostaganem 28 M'Sila 29 Mascara 30 Ouargla 31 Orán 32 El Bayadh 33 Illizi 34 Bordj Bou Arréridj 35 Boumerdès 36 El Tarf

37 Tindouf 38 Tissemsilt 39 El Oued 40 Khenchela 41 Souk Ahras 42 Tipasa 43 Mila 44 Aïn Defla 45 Naama 46 Aïn Témouchent 47 Ghardaïa 48 Relizane

Cheografía

Ta más detalles, veyer l'articlo Cheografía d'Alcheriaveyer os articlos [[{{{2}}}]] y [[{{{3}}}]]veyer os articlos [[{{{4}}}]], [[{{{5}}}]] y [[{{{6}}}]]veyer os articlos [[{{{7}}}]], [[{{{8}}}]], [[{{{9}}}]] y [[{{{10}}}]].

Alcheria se troba prencipalment situata entre as latituz 19° y 37°N (una chicota aria ye a o norte d'o 37°), y lonchituz 11°U y 12°E. A mayoria d'a suya costa ye montayosa y bi ha bels puertos natuarals. L'aria situata entre a mar y l'Atlas Telliano ye fértil. A o sud de l'Atlas Telliano se troba un paisache d'estepa, que remata en l'Atlas Sahariano; mas enta o sud se troba o disierto d'o Sahara.

O macizo d'Ahaggar (en arabe جبال هقار), tamién conoixito como Hoggar, ye una rechión montanyosa en o centro d'o Sahara, a o sud d'Alcheria. Se troba a bels 1500 km a o sud d'a capital, Alcher y chusto a l'ueste de Tamanrasset.

Alchers, Orán, Constantina, Tizi Ouzou y Annaba son as prencipals ciudaz d'Alcheria.

Clima

Mapa topografico d'Alcheria

En ista rechión, mesmo d'hibierno, as temperaturas diarias d'o disierto gosan estar calidas. Manimenos, dimpués d'a boca de nueit, l'aire xuto permite una rapeda perduga d'a calor, lo que fa que as nueiz sía fredas. S'han rechistrato grans diferencias entre as temperaturas diurnas y nocturnas.

A mayor temperatura rechistrata oficialment estió de 50.6 °C en In Salah.

As precipitacions son prou abundants en a zona costera de l'Atlas Telliano, con rechistros d'entre 400 y 670 mm anyals, incrementandose a cantidat de precipitacions d'ueste ta este. As precipitacionss son mayore en parti nortoriental de Alcheria, a on s'han replegato bels anyos dica 1000 mm.

En l'interior as plevias son muito mas escasas. Os vientos dominants que bufan dende l'este y o nord-este en verano cambean d'hibierno, bufando de l'ueste y d'o norte y portiando con éls por un regular un incremento d'as precipitacions dende septiembre dica aviento, un decremento en os zaguers meses d'hibierno y primers de primavera, y una cuasi ausencia de plevias en os meses estivals. Alcheria tien tamién ergs, u dunas d'arena entre as montanyas, a on que en verano cuan os vientos son cerenyos, as temperaturas pueden plegar a os 43.3 °C.

Economía

Ministerio de Finanzas d'Alcheria

O sector d'os combustibles fósils ye a columna vertebral d'a economía d'Alcheria, representando alto u baixo un 60% d'os suyos ingresos, un 30% d'o PIB y mas d'un 95% d'os suyos beneficios en exportacions. O estau se troba en o puesto trece seguntes as suyas reservas de petrolio, tenendo una reserva de 11.800 millons de barrils (1.88×10^9 m³), encara que s'estima que a cifra actual ye incluso mayor. L'Administración d'Información sobre Enerchía d'os Estaus Unius dio en 2005 o dato de que a reserva de gas natural d'Alcheria yera de 160 billons de piez cubicos (4.5×10^12 m³), a ueitena mayor d'o mundo. A meya anyal d'o PIB no asociato a hidrocarburos creixió en un 6 por cient entre 2003 y 2007, con un creiximiento total d'o PIB meyo d'o 4.5 por cient en o mesmo periodo debito a la menor producción de petrolio en 2006-07. A deuda externa ha estau virtualment eliminata, y o gubierno ha acumulato grans reservas de diners gracias a o petrolio. A inflacción, a mas baixa d'a rechión, s'ha mantenito estable en un 4 por cient de meya en o periodo 2003-07.

Os indicadors financiers y economicos d'Alcheria han amillorato prou dende a metat d'os anyos 1990, en parti gracias a las reformas politicas refirmatas por o Fundo Monetario Internacional (FMI) y a reestructuración d'a deuda por o Club de París. As finanzas d'Alcheria en 2000 y 2001 se beneficioron d'un incremento d'o precio d'o petrolio y politica fiscal d'o gubierno, aduyó a augmentar prou o superávit comercial, obtener nivels récord en as reservas de divisas foranas y reducir a deuda externa.

Os continos esfuerzos d'o gubierno ta diversificar a economia atrayendo capital nacional y internacional han feito que o sector d'a enerchía haiga tenito exito reducindo una mica as altas tasas de desempleo y amillorando as condicions de vida. En 2001, o gubierno sinyó un tractau d'asociación con a Unión Europea por o que o estau se beneficia en temas d'importacions y exportacions con a Unión. En marzo de 2006, Rusia condonó a deuda de 4.74 mil millons de dólars que Alcheria manteneba dende a era sovietica en una vesita d'o president Vladimir Putin a o país, a primera d'un líder ruso en o zaguer meyo sieglo. Por a suya parti, o president Bouteflika alcordó mercar avions de combate, sistemas d'esfensa anti-aerios y atras armas por un valor de 7.500 millons a o prencipal exportador d'armamento de Rusia, Rosoboronexport.

Alcheria tamién decidió en 2006 pagar a totalidat d'a suya deuda, 8.000 millons de dólars (£4.300 millons), a o Club de París. Isto fació que a deuda externa d'Alcheria fuese de menos de 5.000 millons de dólars en zaguerías de 2006. O Club de París afirmo que iste acto reflecta a recuperación economica d'Alcheria en os zaguers anyos.

Agricultura

Alcheria siempre ha estau conoixita por a fertilidat d'o suyo suelo. Un 25% d'os alcherianos treballan en o sector agricola.

En a epoca d'a Guerra Civil Estausunidense se cautivó una gran cantidat de cotón, pero dende alavez ista industria fue retaculando. En primerías d'o sieglo XX se facioron esfuerzos por fomentar o cautivo d'ista planta. Una chicota cantidat de cotón creixe tamién en os oasis d'o sud d'o país. Bi ha bels cautivos de palmeras chicotas que s'emplegar ta prener-ne as suyas fuellas, ya que tienen fibras prou pareixitas a o pelo d'os caballos. As oliveras (tanto por as olivas como por l'aceite) y o tabaco son atros cautivos importants en a zona.

Mas de 30.000 km² (7.000.000 d'acres) de tierras s'adedican a o cautivo de cerials. L'Atlas Telliano ye a tierra a o mas se fan iste tipo de cautivos. Mientres o periodo de colonización francesa a productividat s'incremento prou debito a la construcción de pozos artesians en muitos districtos que nomas requeriban augua ta fer-los fértils. Entre os cerials os prencipals son o trigo, l'hordio y a cevada. S'exporta una gran variedat de verduras y fruitas, mas que mas productos citricos. Alcheria tamién exporta figos, dátils, esparto, y zuro. Ye o prencipal mercato de cevada d'Africa.

Demografía

Población por etnias y nacionalidaz

Zinedine Zidane, futbolista francés d'orichen cabilenyo

A mes gran part d'a población son arabes (por o suyo orichen berbers arabizatos), talment o 80 % u cuasi. En Tinduf y a suya comarca os arabes presentan una cultura d'o disierto común con os sahrauis y os habitants d'o Sahara Occidental y sud de Marruecos y fuoron denominatos como "moros" dende o periodo colonial.

Os berbers son arredol d'un 20 % y se dividen en diferents grupos etnicos, os mes importants son os kabilenyos, os tuaregs d'o Sahara), y os xagüiya de l'Aurés.

Os andalusís (musulmans orichinarios de l'Al-Andalus medieval) son pocos mils en vicos de ciudaz como Shersell. En as ciudaz costeras tamién bi ha pocos mils arabes con orichens turcos, herencio de tiempos de l'Imperio Otomán. Os chodigos fuyoron d'Alcheria cuan declaró a suya independencia, muitos d'ellos yeran sefarditas y actualment viven en Francia (por eixemplo os propietarios de FNAC) u en Israel. Encara quedan uns pocos mils de Piez Negros, colonos europeus de diferents orichens pero afrancesatos toz que vinioron cuan a ocupación francesa d'Alcheria.

Luengas

Sinyal trilingüe en Cabilia: arabe, cabilenyo y francés

A luenga oficial d'Alcheria, seguntes a suya constitución de 1963, ye l'arabe. Amás, se reconoixe como luenga nacional o berber en una enmienda d'a constitución d'o 8 de mayo de 2002. O 99% d'os alcherinos tienen como luenga materna a una d'istas dos, estando l'arabe parlato como luenga materna por un 83% d'a población y o berber por un 15%. O francés, encara que no tien un estatus oficial, ye amplament emplegato por o gubierno, o mundo d'a cultura, os medios de comunicación (periodicos) y l'amostranza (s'amuestra en a escuela primaria), debito mas que mas a o pasato d'Alcheria como colonia francesa, por lo que puet considerar-se como idioma oficial de facto en Alcheria. L'idioma cabilenyo, a mas parlata d'as luengas berbers en o país, s'amuestra en a escuela y ye parcialment co-oficial (con bellas restriccions) en partis de Cabilia.

Arabe

L'arabe coloquial ye a luenga nativa de mas d'o 83% d'a población; d'os que, mas d'un 78% parlan arabe alcherino y alto u baixo un 5% hassaniya L'arabe alcherino ye a luenga segundaria de muitos berbers. Manimenos, en os medios de comunicación y en os actos oficials ye fa servir por un regular l'arabe estándard.

Berber

Porcentache de población que parla luengas berbers en cada departamento

As luengas berbers son parlatas por alto u baixo un 20% d'a población d'Alcheria, mas que mas en a rechión de Cabilia, en os Aurés y en o Sahara (por os tuaregs), y tamién en os arredols d'Alcher, a capital d'o estau. Muito antis de l'arribata d'os fenicios, o berber se parlaba en tot o territorio de l'actual Alchería, como s'ha puesto documentar en inscripcions tifinagh d'ixa epoca. A tamas d'o creiximiento d'o punico, o latín y dimpués, de l'arabe, o berber continó estando a luenga prencipal d'Alcheria en o sieglo XI dimpués d'as invasions d'os Banu Hilal y os Banu Sulaym.

Entre un 28% y un 45% d'os alcherinos parlan un d'os cuantos dialectos d'a luenga berber (nombre nativo: tamazight). L'arabe contina estando a unica luenga oficial d'Alcheria, encara que o berber ha estau reconoixito recientment como luenga nacional.

Francés

O francés ye luenga forana que mas s'estudia en o país, y a mayoría d'alcherinos pueden entender-lo y parlar-lo, encara que por un regular no lo fan servir en a vida diaria. Dende a independencia, o gubierno ha promocionato una politica d'arabización lingüistica de l'amostranza y a burocracia, feito que ha tenito como resultato a limitación d'o berber y l'arabización de muitos parlants d'ista zaguera luenga. A posición d'o francés en Alcheria por estar una luenga prou important no ha estau tan afectata por a politica d'arabización. De feito muitos cursos, mas que mas os relacionatos con temas cientificos y economicos, d'as universidatz se fan encara en francés. Recientment, as escuelas han prencipiato a meter o francés en o suyo temario ta que ninos l'aprendan dende l'inte en que prencipian a aprender a escribir en arabe clasico. O francés tamién ye prou emplegato en medios de comunicación y negocios. Dimpués d'un debate politico en Alcheria en os anyos 1990, en que se planteyó a substitución d'o francés por l'anglés en o sistema educativo, o gubierno decidió mantener o francés. L'anglés s'amuestra tamién en o primer anyo d'educación secundaria.

L'idioma punico, una luenga fenicia, se creye que s'habió de parlar en cuantas arias de l'actual estau d'Alcheria. Iste idioma morió en o sieglo VI. Muitas ciudaz d'Alcheria tienen nombres derivatos d'o punico u d'o latín.

Relichión

A relichión predominant en Archelia ye o islam, con un porcentache d'o 99% de población musulmana.

A mayoría d'os alcherinos practican o sunnismo, fueras de bels 200.000 ibadis en a val de M'zab en a rechión de Ghardaïa.

Bi ha tamién uns 250.000 cristianos en o país, incluyindo bels 10.000 catolicos y entre 150.000 y 200.000 protestants evanchelicos (mas que mas pentecostals), seguntes o líder d'a Ilesia Protestant d'Alcheria Mustapha Krim. Bellas fuents afirman que bi ha mas d'un millón de cristianos en Alcheria, a mayoría d'éls vivindo en l'aria d'a Cabilia.

Alcheria tenió una important comunidat chodiga dica a decada de 1960. Cuasi toz os chodigos emigroron dimpués d'a independencia d'o país, encara que un chicot numero de chodigos continan vivindo en Alcher.

Esporte

• Alcheria en os Chuegos Olimpicos.

Beluns d'os esportes son tradicionals y praticatos dende l'antigüidat como desafíos, como as cursas de caballos. Actualmente os esportes mes practicatos son o fútbol, l'atletismo, o boxeyo y o ciclismo con bels exitos esportivos continentals. Alcheria bi ha partecipato en os Chuegos Olimpicos dende o anyo 1964, con a excepción d'o boicot de Mont-reyal 1976 y bi ha ganato 17 medallas estando cuatre d'istas d'oro. L'atletacon mas medalllas ye Taufik Majlufi con tres medallas en atletismo (una d'oro y tres d'archent).

• O fútbol ye o esporte mes popular, l'organismo rector ye a Federación Alcherina de Fútbol (Fédération Algérienne de Football ) y a suya competición mes important ye a División Une. L'equipo nacional, a selección d'Alcheria de fútbol, conoixitos com "as rabosas d'o disierto", bi ha partecipato en tres mundials de fútbol, os d'as anyadas 1982, 1986 y 2010.
• En atletismo bi ha que destacar a El Ouafi Boughera campión olimpico de maratón en os Chuegos Olimpicos d'Amsterdam anque partecipando en l'equipo de Francia. Tamién a Hassiba Boulmerka, primera africana campiona d'o mundo, campiona olimpica y 4 vegatas campiona d'Africa amás de Premio Prencipe d'Asturias d'os esportes, a Noureddine Morceli dominador d'a preba de 1.500 metros lisos en a primera mitat d'a decada d'os 1990 con os records d'o mundo de 1.500 m lisos, a milla y os 3.000 metros lisos, campion olimpico y 3 vegatas campión d'o mundo de 1.500 metros lisos y a Nouria Mérah-Benida campiona olimpica de 1.500 en os Chuegos Olimpicos de Sydney y dos vegatas campiona d'Africa.

Competicions esportivas

Alcheria organiza dos competicions de maratón importants: La Marathon des dunes (o suyo recorrido ye integro por o disierto d'o Sahara) y a Marathon d'Alger.

Vinclos externos

• Se veigan as imáchens de Commons sobre Alcheria.
• (ar)(fr) El Mouradia, pachina web oficial d'a Presidencia d'Alcheria.

• Datos: Q262
• Multimedia: Algeria / Q262