Tractau de Granada (1500)

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Iste articlo ye sobre un tractau internacional de 1500 entre o reino d'Aragón y o reino de Francia; ta atros usos, se veiga Tractau de Granada.

División d'o reino de Nápols y d'o reino de Sicilia en provincias u Giustizieratos en 1454.

O Tractau de Granada ye un tractau internacional sinyau entre o Reino d'Aragón y o Reino de Francia seguntes o cual istos dos reinos alcordaban repartir-sen o reino de Nápols. O tractau se sinyó o 10 d'octubre de 1500 en o castiello de Chambord y se ratificó l'11 de noviembre d'ixa mesma anyada en Granada por o rei Ferrando II d'Aragón, sinyando-lo tamién a suya muller, Isabel I de Castiella.

Antecedents

En 1499, o rei Loís XII de Francia, alegando os suyos dreitos a o ducau de Milán estando nieto de Valentina Visconti y tamién a o reino de Nápols en estar descendient d'a Casa d'Anchú, invadió a peninsula italica con as suyas tropas. En abril de 1500 l'Exercito francés ocupó a ciudat de Milán, capital d'o ducau de Milán, y deponió a lo duque Loís Sforza. Sindembargo, no contaba con a capacidat ta conquerir en solitario o reino de Nápols, asinas que buscó a cooperación de l'atra potencia militar en ixas envueltas en a redolada, a Corona d'Aragón, proponendo-li dividir-sen o reino entre as dos potencias, en continidat con a propuesta que ya heba feito en ixe mesmo sentiu en 1497 o rei Carlos VIII de Francia a Ferrando II d'Aragón mientres a Guerra d'Italia.

En veyendo a situación, Frederico III de Nápols, con un país devastau por l'anterior guerra y con un exercito prou reduciu por ixas mesmas ragons, miró de chugar con unos y atros ta mantener o reino. D'una man, lis ufrió a los franceses de pagar-lis un tributo anyal y de dixar-lis o paso libre a las suyas tropas ta invadir o reino de Sicilia, controlau por os aragoneses como parte d'a Corona d'Aragón. D'atra man, li demanó a Ferrando II d'Aragón aduya ta poder resistir-se a la prochectada invasión francesa. Ferrando, conscient d'ixa doble actitud d'o rei de Nápols y d'os periglos d'una gerra, prefirió plegar a un alcuerdo con os franceses, con o cual guanyaba una parte d'o reino de Nápols sin necesidat de luitar.

Os pactos

O tractau se sinyó en o castiello de Chambord, en Francia, o 10 d'octubre de 1500, estando ratificau l'11 de noviembre d'ixa mesma anyada en Granada por o rei Ferrando II d'Aragón, sinyando-lo tamién a suya muller, Isabel I de Castiella, encara que yera un tractau nomás que d'o reino d'Aragón, en o marco d'a cooperación entre os Reis Catolicos en a chestión d'os suyos respectivos reinos independients y deseparaus.

Seguntes as clausulas d'o tractau, i amaneixeban os siguients alcuerdos:

• O Reino de Francia renunciaba a las suyas reclamacions sobre bellos territorios d'a Corona d'Aragón: a Cerdanya y o Rosellón. Antiparte, Ferrando II d'Aragón renunciaba a los suyos dreitos sobre a sinyoría de Montpeller en favor de Loís XII de Francia.
• L'exercito aragonés y l'exercito francés colaborarían en a conquiesta d'o reino de Nápols, encara que a conducción d'as operacions militars sería independient.
• En rematar a conquiesta d'o reino de Nápols se dividiría o suyo territorio entre aragoneses y franceses: a Corona d'Aragón incorporaría a Pulla y Calabria, que se convertirían en dos ducaus independients, y o reino de Francia adhibiría a las suyas posesions a zona central d'o reino de Nápols, mantenendo o títol de rei de Nápols y recuperando o títol de rei de Cherusalén.
• Caleba mantener en secreto as condicions d'o tractau dica que as tropas francesas plegasen a Roma en o suyo camín enta o sud a traviés d'a peninsula italica.

As suyas consecuencias

En haber demandau aduya Frederico III de Nápols a lo rei d'Aragón, tropas aragonesas, mandadas por Gonzalo Fernández de Córdova, militar castellano a o servicio d'o rei d'Aragón, dentroron en o reino de Nápols, teoricament ta prestar ixa aduya demandada, pero en realidat ta prener posicions en l'interior d'o reino y asegurar-ne el control, a lo menos en as partes que o tractau secreto concediba a Aragón. En chunio de 1500 o Tractau de Granada se fació publico, y as suyas clausulas fuoron aprobadas por o Papa Aleixandre VI, promulgando-se a deposición de Frederico III, emplegando-se como pretexto a suya colaboración con os turcos. Tropas francesas mandadas por Bérault Stuart d'Aubigny dentroron en o reino de Nápols ta ocupar-ne a suya parte, y Frederico fue semi-engarcholau en Francia, concedendo-se-li o ducau d'Anchú y una renta anyal de 50.000 libras encompensación por a suya perduga d'a cadiera reyal napolitana.

Incumplimientos

En estar poco claras as clausulas d'o tractau, que charraba nomás que de cuatre d'as doce provincias (u Giustizieratos) d'o reino de Nápols, luego prencipioron as discrepancias entre franceses y aragoneses cuan o mariscal francés Jacques de La Palice ocupó ixos atros territorios en nombre de Francia, que luego se convertioron en una autentica guerra, en a cual as tropas aragonesas mandadas por o castellano Gonzalo Fernández de Córdova redotoron a los franceses en as batallas de Ruvo, Seminara, Cerinyola y Garellano en os anyos 1502 y 1503. Dimpués d'istas redotas, Loís II cedió en chinero de 1504 a totalidat d'o reino de Nápols a Ferrando II, seguntes o tractau de León d'o Roine.