Diferencia entre revisiones de «Medicago sativa»
Sin resumen de edición |
ref |
||
| Linia 14: | Linia 14: | ||
{{Taxobox_end}} |
{{Taxobox_end}} |
||
L''''alfalz''' (''Medicago sativa'' [[Linnaeus|L.]] [[1753]]) ye una [[planta]] [[Ierba|herbacia]] d'a familia d'as [[Fabaceae|fabacias]] (también ditas papileonacias u leguminosas) a sobén emplegada xuta u verda como a [[forrache|chenta]] ta o [[ganadería|bestiar]]. O suyo circlo vital pende d'o clima y d'a variedat, pero s'estendilla d'entre as 5 y las 12 anyadas. Cheneralment s'apresenta con trazas de [[hierba]] baixa pero pued plegar ta fer 1 m. d'altaria. Fa [[flor]]s de color [[morau|morada]]. |
L''''alfalz'''<ref> {{es}} [[Mariano Peralta Horte]]: ''Ensayo de un diccionario aragonés-castellano'', [[1853]], ISBN 978-1168692238, p.24 </ref> (''Medicago sativa'' [[Linnaeus|L.]] [[1753]]) ye una [[planta]] [[Ierba|herbacia]] d'a familia d'as [[Fabaceae|fabacias]] (también ditas papileonacias u leguminosas) a sobén emplegada xuta u verda como a [[forrache|chenta]] ta o [[ganadería|bestiar]]. O suyo circlo vital pende d'o clima y d'a variedat, pero s'estendilla d'entre as 5 y las 12 anyadas. Cheneralment s'apresenta con trazas de [[hierba]] baixa pero pued plegar ta fer 1 m. d'altaria. Fa [[flor]]s de color [[morau|morada]]. |
||
[[Imachen:Lucerne flowers.jpg|thumb|150px|left|Flors d''''alfalz'''.]] |
[[Imachen:Lucerne flowers.jpg|thumb|150px|left|Flors d''''alfalz'''.]] |
||
| Linia 25: | Linia 25: | ||
== Fitonimia == |
== Fitonimia == |
||
O [[fitonimia aragonesa|fitonimo]] ''alfalz'' ye un [[arabismos en aragonés|arabismo]] que substituyó a la denominación romanica ''[[mielca]]'' u ''[[mielga]]'' derivada d'o latín ''MĒDICA'', nombre que feba referencia a [[Media]], a tierra d'os [[medos]]. A denominación ''mielca'' u ''mielga'' encara existe en aragonés, pero a sobén s'aplica a atras especies d'o chenero ''Medicago'' diferents de l'alfalz. [[Plinio o Viello]] transmite a hipotesi d'una introducción d'esta planta en [[Grecia]] dende [[Imperio Aquemenida|Persia]] arredol de l'anyo [[490 aC]] quan a [[primera Guerra Medica]]. |
O [[fitonimia aragonesa|fitonimo]] ''alfalz'' ye un [[arabismos en aragonés|arabismo]] que substituyó a la denominación romanica ''[[mielca]]'' u ''[[mielga]]'' derivada d'o latín ''MĒDICA'', nombre que feba referencia a [[Media]], a tierra d'os [[medos]]. A denominación ''mielca'' u ''mielga'' encara existe en aragonés, pero a sobén s'aplica a atras especies d'o chenero ''Medicago'' diferents de l'alfalz. [[Plinio o Viello]] transmite a hipotesi d'una introducción d'esta planta en [[Grecia]] dende [[Imperio Aquemenida|Persia]] arredol de l'anyo [[490 aC]] quan a [[primera Guerra Medica]]. |
||
== Referencias == |
|||
{{Listaref}} |
|||
== Vinclos externos == |
== Vinclos externos == |
||
Versión d'o 12:58 1 avi 2020
| Alfalz | ||||||||||||||||
 Alfalz (Medicago sativa spp). | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
| Medicago sativa | ||||||||||||||||
| Linnaeus, 1753 | ||||||||||||||||
L'alfalz[1] (Medicago sativa L. 1753) ye una planta herbacia d'a familia d'as fabacias (también ditas papileonacias u leguminosas) a sobén emplegada xuta u verda como a chenta ta o bestiar. O suyo circlo vital pende d'o clima y d'a variedat, pero s'estendilla d'entre as 5 y las 12 anyadas. Cheneralment s'apresenta con trazas de hierba baixa pero pued plegar ta fer 1 m. d'altaria. Fa flors de color morada.
As suyas venas gosan a estar muit fundas, a sobén de diversos metros de lonchitut, y forman noduletz que contienen bacterias metabolizadoras de nitrocheno que lis son simbiontas (chenero Rhyzobium). A lonchitut d'as venas garancia que la planta pueda sobrevivir en tierra xuta, mientres que ixa simbiosi con as bacterias permit un aproveitamiento d'o nitrocheno que altras plantas no pueden fer. Ista zaguera caracteristica li'n'ha aganato l'uso en es sistemas de cautivo alternantz.
Una caracteristica chenetica prou destacable d'ista planta ye que tien un chenoma tetraploide, con 4 copias de cada cromosoma, per cuentas d'as 2 que son habituals en a mayoría d'es sers vivos pluricelulars.
Ye un cautivo important en Aragón, a on d'alto u baixo ye produita a mitat d'a producción espanyola, prencipalment en a Val d'Ebro, a on ye cautivata o 80 % d'a producción aragonesa. Un 80 % de l'alfaz produita en Aragón ye destinata ta a exportación como ferraina a países como China, Irán y atros paises arabes d'o Golfo Persico dende o Puerto Seco de Zaragoza dica o Puerto de Barcelona, a on ye o producto aragonés con mas exportacions.
Fitonimia
O fitonimo alfalz ye un arabismo que substituyó a la denominación romanica mielca u mielga derivada d'o latín MĒDICA, nombre que feba referencia a Media, a tierra d'os medos. A denominación mielca u mielga encara existe en aragonés, pero a sobén s'aplica a atras especies d'o chenero Medicago diferents de l'alfalz. Plinio o Viello transmite a hipotesi d'una introducción d'esta planta en Grecia dende Persia arredol de l'anyo 490 aC quan a primera Guerra Medica.
Referencias
- ↑ (es) Mariano Peralta Horte: Ensayo de un diccionario aragonés-castellano, 1853, ISBN 978-1168692238, p.24
Vinclos externos
- Wikispecies tien altras informacions sobre Alfalz.
- Fotos d'abellas treballando en l'alfalz.
- Modificación chenetica de l'alfalz (en anglés).
- Problematica de l'alfalz cheneticament modificato (en anglés).
- GREEN FEED: Alfalfa supplier