Cultura maya

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Articlo d'os 1000
Mapa d'os puestos mayas.
Yaxchilan, una ciudat maya.

Os mayas[1] yeran un pueblo ubicato cheograficament en o sud de Mexico y o norte d'America Central, establindo una d'as culturas mesoamericanas mas importants antis d'a plegada d'os espanyols. Hue en día, encara bi ha millons de descendients d'os mayas que viven en ista comarca y charran diferents dialectos d'a luenga maya.

Musica maya[editar | modificar o codigo]

A musica maya se basa en dos tipos de instrumentos: d'aire (chufletz, chuflainas y caragols) y de percusión (xilofono, coscaranas de tortugas y tochos de fusta). Os tochos de fusta son vueitos, rectos y en tienen estreitos pasaches interiors que fan sonar as simients en o suyo interior. No se conoixió musica feita con instruments de cuerda. No conoixemos hue muitos d'os instruments feitos en fusta ya que desapareixioron a o paso d'o tiempo y a humidat.

Pintura[editar | modificar o codigo]

Practicoron a tecnica a o fresco y a vegatas plasmaron a perspectiva, pues a mayor parte d'as vegatas pintaron personaches de canto. Os personaches chicoz son representacions de personas aleixadas, de menor rango social o esclavos. Bi heba cuantas capas de estuco con murals que no necesariament repiten a decoración. Tamién apareixen mans en positivo u negativo sobre os edificios de significato desconoixito. Os tonos preferitos son o royo y l'azul.

Matematicas[editar | modificar o codigo]

Igual que atras civilizacions mesoamericanas, os mayas emplegaban un sistema de numeración de base 20 y de base 5. Tamién os mayas pre-clasicos (u os suyos predecesors, os olmecas), desarolloron independientement o concepto de zero arredol de l'anyo 36 aC (iste ye o primer uso documentato de un zero como lo conoixemos huei en día, ya que os babilonians muito antis heban desarrollato una substitución a o mesmo).

Referencias[editar | modificar o codigo]

Vinclos externos[editar | modificar o codigo]