Conquiesta de Zaragoza
A conquiesta de Zaragoza a los musulmans acayeció en l'anyo 1118, dentrando en a ciudat os exercitos d'o rei Alifonso I d'Aragón.
Por ixas envueltas, o zaguer gobernador almorabet, o emir Ibn Tifilwit teneba un rolde de poetas y filosofos que fuyiban d'o integrismo d'o sud pa dedicar-se a la vida cortesana. O zaguer d'os gobernadors sabios nombró a Avempace gran visir. Quan morió Ibn Tifilwit en 1117, la rechencia de Zaragoza la chestionó lo gobernador de Murcia mientres uns meses. En marzo de 1118 Alifonso I lo Batallero empecipió o setio de Zaragoza con tropas aragonesas, navarras, cruzatos occitans y tropas d'os ordens melitars.
Antes de conquerir-se Zaragoza Gastón de Biarn heba conquiesto Moriella pa tallar o camín ta Valencia, dende a on podeban plegar refuerzos musulmans. Zaragoza fue presa con l'aduya de cruzatos occitans y d'as maquinas de guerra que Gastón de Biarn conoixeba y heba feito servir en Tierra Santa quan las cruzatas. Zaragoza cayó en mans cristianas a fins d'o anyo 1118.
Con a conquista d'a ciudat por Alifonso I lo Batallero, esdevinió a ciudat més important d'o suyo estato cristián navarro-aragonés, pero no s'adhibió administrativament en Aragón, y estió por muito tiempo capital d'o Reino de Zaragoza. Zaragoza teneba un barrio mozarabe, pero lo Batallero deixó lo poder en mans d'os nobles que lo heban aduyato, nombró Tenient a lo suyo amigo Gastón de Biarn y i plegoron muitos repobladors occitans.
Dimpués d'a derrota en a batalla de Fraga os almorabetz abanzoron ta l'ueste pa recuperar Zaragoza. L'emperador de León y rei de Castiella Alfonso VII los aturó en Fuents d'Ebro, feito que se recordará pa cutio en o lión que bi ha en o escudo de Zaragoza.