Aparato respiratorio

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Articlo d'os 1000
Esquema d'o sistema respiratorio humán.

L'aparato respiratorio ye l'aparato biolochico de cualsiquier organismo que ye embrecato en o intercambio de gases. A ormino s'empelga ta cullir oxicheno de l'aire y chitar o dioxido de carbonio acumulato en l'organismo. En os peixes se realiza o mesmo proceso pero baixo l'augua. En as plantas s'absorbe dioxido de carbonio y chita oxicheno mientres o proceso d'a fotosintesi.

O sistema respiratorio ye responsable de fer posible o mecanismo d'a respiración y, por un regular, se pueden considerar cuatre fases:

  • A inspiración u inhalación que ye a entrata d'aire y oxicheno a los alveolos pulmonars.
  • O proceso de intercambio d'oxicheno y dioxido de carbonio entre os alveolos pulmonars y a sangre.
  • A espiración u exhalación consistent en a salita de l'aire dende os alveolos pulmonars enta l'exterior, con a eliminación de dioxido de carbonio.
  • Intercambio d' O2 y CO2 entre as celulas y a sangre.

Seguntes o tipo d'organismo varía o espacio en que se realiza o intercambio, a sobén entre os alveolos y os capilars; varía l'anatomía u estructura d'o sistema d'intercambio, y a utilización fisiolochica d'os gases que fan parti d'o intercambio. En bel tipo d'animal, como los insectos, tienen sistemas respiratorios con caracteristicas anatomicas muit simplas. En os amfibios, incluso a piel tien un papel fundamental en o intercambio de gases. En os sers humans y en atros mamiferos, por eixemplo, as caracteristicas anatomicas d'o sistema respiratorio son as vías respiratorias, os pulmons y os musclos respiratorios. As moleculas d'oxicheno y dioxido de carbonio s'intercambian pasivament, por difusión, entre os gases externo d'o entorno y a sangre. Iste proceso d'intercambio se produce en a rechión alveolar d'os pulmons.[1]

As plantas tamién tienen un sistema respiratorio, pero a dirección d'intercambio de gases puet estar oposata a la d'os animals. O sistema respiratorio d'as plantas tamién incluye determinatas caracteristicas anatomicas, como los foratos d'a parti inferior d'as fuellas conoixitos com estomas.

Referencias[editar | modificar o codigo]

  1. "Human Biology and Health". Anthea Maton, Jean, Hopkins Susan, Johnson Charles William, McLaughlin Maryanna Quon Warner David, LaHart Wright, Jill D. Prentice Hall. Englewood Cliffs, ISBN 0-12-981176-1