Carcinización

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Los cangrillos de porcelana se pareixen a los cangrillos, pero en son mes relacionatos con as langostas y los cangrillos armitanyos.

La carcinización ye un eixemplo de evolución converchent en a cual un crustacio evoluciona a una forma semellant a la d'un cangrillo. Lo termin estió introducito en a biolochía evolutiva per L. A. Borradaile, qui lo describió como "un d'os muitos intentos d'a naturaleza d'evolucionar un cangrillo".[1]

Eixemplos[editar | modificar o codigo]

Se creye que la carcinización se produció de forma independient en a lo menos cinco grupos de crustacios decapodos:[2]

Un eixemplo prehistorico ye l'orden extinto d'os crustacios Cyclida, que desenvolvioron la suya morfolochía semellant a un cangrillo antis d'a existencia d'os verdaders cangrillos.[8]

Litodidos[editar | modificar o codigo]

Un cangrillo royo chigant en a colección d'o Museu d'os Ninos d'Indianapolis.

L'eixemplo d'os litodidos (familia Lithodidae) que evolucionoron a partir d'os ancestros d'os cangrillos armitanyos ha estato particularment bien estudiato, y la evidencia en a suya biolochía empara esta teoría. Per eixemplo, la mayoría d'os cangrillos armitanyos son asimetricos, per lo que encaixan bien en as conchas de caragol en espiral; los abdomens d'os litodidos, encara que no usan conchas de caragol como cubillar, tamién son asimetricos.[9][10][11][12]

Hipercarcinización[editar | modificar o codigo]

En o cangrillo de porcelana Allopetrolisthes spinifrons se puet observar una forma excepcional d'a carcinización denominata "hipercarcinización".[13] Antimás d'a forma corporal alcorzata, A. spinifrons tamién amuestra un dimorfismo sexual semellant a l'observato en os verdaders cangrillos, an los masclos tienen un pleón mes curto que las fembras.

Referencias[editar | modificar o codigo]

  1. (en) "Carcinization in the anomura – fact or fiction? I. Evidence from adult morphology". Rafael Lemaitre, Patsy A. McLaughlin. Contributions to Zoology, vol. 67. Num. 2, pach. 79–123. DOI 10.1163/18759866-06702001, 1997
  2. (en) One hundred years of carcinization – the evolution of the crab-like habitus in Anomura (Arthropoda: Crustacea). Jonas Keiler, Christian S. Wirkner, Stefan Richter. Biological Journal of the Linnean Society, vol. 121, pach. 200–222. DOI 10.1093/biolinnean/blw031, 2017
  3. (en) "Evolutionary morphology of the hemolymph vascular system in hermit and king crabs (Crustacea: Decapoda: Anomala)". Jonas Keiler, Stefan Richter, Christian S. Wirkner. Journal of Morphology, vol. 274, num. 7, pach. 759–778. DOI 10.1002/jmor.20133. PMID 23508935, 2013
  4. (en) "The anatomy of the king crab Hapalogaster mertensii Brandt, 1850 (Anomura: Paguroidea: Hapalogastridae) – new insights into the evolutionary transformation of hermit crabs into king crabs". Jonas Keiler, Stefan Richter, Christian S. Wirkner. Contributions to Zoology. vol. 84, num. 2, pach. 149–165. DOI 10.1163/18759866-08402004, 2015
  5. (en) "Evolutionary morphology of the organ systems in squat lobsters and porcelain crabs (Crustacea: Decapoda: Anomala): an insight into carcinization". Jonas Keiler, Stefan Richter, Christian S. Wirkner. Journal of Morphology, vol. 276, num. 1, pach. 1–21. DOI 10.1002/jmor.20311, PMID 25156549, 2014
  6. (en) "Revealing their innermost secrets: an evolutionary perspective on the disparity of the organ systems in anomuran crabs (Crustacea: Decapoda: Anomura)". Jonas Keiler, Stefan Richter, Christian S. Wirkner. Contributions to Zoology, vol. 85, num. 4, pach. 361–386. DOI 10.1163/18759866-08504001, 2016
  7. (en) (en) Mitochondrial gene rearrangements confirm the parallel evolution of the crab-like form. C. L. Morrison, A. W. Harvey, S. Lavery, K. Tieu, Y. Huang, C. W. Cunningham. Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences, vol. 269, num. 1489, pach. 345–350. DOI 10.1098/rspb.2001.1886, PMC 1690904, PMID 11886621, 2001
  8. (en) Juracyclus posidoniae n. gen. and sp., the first cycloid arthropod from the Jurassic. Günter Schweigert. Journal of Paleontology, vol. 81, num. 1, pach. 213–215. DOI 10.1666/0022-3360(2007)81[213:JPNGAS]2.0.CO;2, 2007
  9. (en) "Evolution of king crabs from hermit crab ancestors". C. W. Cunningham, N. W. Blackstone, L. W. Buss. Nature, vol. 355, num. 6360, pach. 539–542. bibcode 1992Natur.355..539C, DOI 10.1038/355539a0, PMID 1741031, 1992
  10. (en) "Carcinization in the Anomura – fact or fiction? II. Evidence from larval, megalopal and early juvenile morphology". Patsy A. McLaughlin, Rafael Lemaitre, Christopher C. Tudge. Contributions to Zoology, vol. 73, num. 3, pach. 165–205. DOI 10.1163/18759866-07303001, 2004
  11. (en) "Hermit to king, or hermit to all: multiple transitions to crab-like forms from hermit crab ancestors". Ling Ming Tsang, Tin-Yam Chan, Shane T. Ahyong, Ka Hou Chu. Systematic Biology, vol. 60, num. 5, pach. 616–629. DOI 10.1093/sysbio/syr063 PMID 21835822, 2011
  12. (en) "Recent advances and conflicts in concepts of anomuran phylogeny (Crustacea: Malacostraca)". http://www.arthropod-systematics.de/ASP_67_2/ASP_67_2_LeMaitre%26McLaughlin_119-135.pdf. Retrieved 2011-11-19. 
  13. (en) "Hypercarcinisation: an evolutionary novelty in the commensal porcellanid Allopetrolisthes spinifrons (Crustacea: Decapoda: Porcellanidae)". http://www.crustacea.org.br/artigos/728_25_18(1)_95-102_-_Hiller,_Viviani,_Werding.pdf.