Uella cartera
A uella cartera ye una raza de uella autoctona d'o Mayestrato valenciano y aragonés.
A raza cartera ye un eixemplo de nuclio ovino autoctono conservau en o suyo particular entorno ecolochico. Perteneixe a o conchunto de razas de lana entrefina, ye a clasica exprisión d'una raza cheografica u raza población que ye mantiene con bella superioridat sobre as atras en o meyo en que vive, sin mas directrices de cría que l'afición y preferencia d'os suyos criadors, pa os que, seguntes a suya experiencia, ye a de mayor rendabilidat. En ista definición s'habría d'adhibir que ye una raza estacional, que suporta os rigors d'a montanya y a bonanza d'a val u a plana d'a costa mediterrania.
Descripción
[editar | modificar o codigo]Ye una uella blanca, d'aspecto amerinau y con mayor corpulencia y compacidat que as explotadas en a zona. Con a edat va perdendo lana y ofreixe un aspecto mas amanau a la rasa aragonesa. En realidat, se tracta d'una raza obtenida a traviés de cruces, feitos a meyaus d'o sieglo XX, de mardanos merinos sobre uellas de raza rasa aragonesa, o cruce no arribó a l'absorción, sino que os mestizos se mezcloron entre si y dioron un animal blanco, de mayor producción carnica y de velón mas extenso y denso, de fibra mas fina y ondulada, que amás de suposar un mayor peso de lana, s'esfensa millor d'os rigors hibernals d'as sierras d'o Mayestrato.
Explotación
[editar | modificar o codigo]A raza cartera ye adscrita a o modelo d'explotación extensivo. Pasta siempre que no le priven as condicions atmosfericas y aproveita a o maximo os recursos naturals y os repuis agricolas.
A transhumancia ha estau siempre un buen recurso pa a raza cartera y encara que huei ye en franca regresión i hai, manimenos, rabanyos que la practican, baixando d'hibierno enta a huerta de Tarragona, Valencia y Castellón u aproveitando pastos baixos de tierras amanadas.
A raza cartera ye una raza de doble aptitud carne-lana, encara que nomás se le fa atención a la producción de carne porque a valura d'a lana actualment ye prou devaluada. A importancia d'a lana la mantiene o bestiar que d'hibierno permaneixe en a sierra, mas que mas por suportar millor os rigors de l'hibierno.