Metodo cientifico

De Biquipedia
(Reendrezau dende Metodo scientifico)
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

O metodo cientifico ye o estudio sistematico, controlato, empirico y critico de proposicions hipoteticas sobre presuntas relacions entre diferents fenomenos naturals y ye o mecanismo emplegato en as ciencias experimentals ta convalidar u invalidar una teoría, por meyo d'a experimentación u d'a observación.

Son dos os pilars basicos d'o metodo cientifico. O primero d'ellos ye a reproducibilidat, ye dicir, a capacidat de repetir un determinato experimento en cualsiquier puesto y por cualsiquier persona. Ista pila emplega ta la suya practica, esencialment, a comunicación y a publicidat d'os resultatos obtenitos.

O segundo pilar ye a falsabilidat. Ye dicir, que toda proposición cientifica ha de tener a posibilidat de ser falsata. Isto implica que se pueden disenyar experimentos que en o caso de dar resultatos diferents a los previstos negareban a hipotesi que s'ha posato a prueba.

En l'actualidat os resultatos d'a investigación cientifica son publicatos en revistas cientificas especializatas dimpués de criticas u comentarios d'atros espertos, correccions por parti d'os autors y encara verificación d'os experimentos por atros equipos d'investigación. A lo mesmo tiempo, ye encomenzando a estar usual que se publiquen en o rete (Internet) a lo tiempo que en as revistas cientificas.

O metodo cientifico s'adapta de trazas diferents seguntes a ciencia. En cheolochía historica no pueden fer experimentos porque o proceso ye mes largo que a vida d'o investigador, l'obchecto puet estar mes gran que cualsiquier laboratorio, y os procesos pasatos irrepetibles en as mesmas condicions. En cuenta de fer-se-ie experimentos se fa experiencia en os prencipios basicos, que permiten comparanzas con feitos actuals y experimentables.