Idioma kumiai

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Kumiai
Kamia, Tipai
Atras denominacions: {{{atrasdenominacions}}}
Parlau en: Mexico
Estaus Unius
Rechión: Baixa California y California.
Etnia: {{{pueblo}}}
Parladors: 185 en Mexico (1995)
50 en Estaus Unius
Posición: [1] (Ethnologue 1996)
Filiación chenetica: Indoeuropea

 Chermanica
  Yumano-cochimíes  Luengas yumanas d'o Delta y California
   Kumiai

Estatus oficial
Oficial en: En Mexico ye reconoixida como luenga nacional[1]
Luenga propia de: {{{propia}}}
Reconoixiu en: {{{reconoixiu}}}
Regulau por: Secretaría de Educación Pública, en Mexico
Codigos
ISO 639-1 No'n tien
ISO 639-2
ISO 639-3 {{{iso3}}}
SIL
Extensión d'o Kumiai

L'idioma kumiai —conoixiu tamién como dieguenyo d'o Sud, campo u kumeeyaay— ye una luenga indichena perteneixient a la familia lingüistica yumano-cochimí. Ye parlada por menos de cincocientas personas en os estaus de California (Estaus Unius) y Baixa California (Mexico). O nombre nativo d'ista luenga ye kamia.

O kumiai fa parti d'o grupo de luengas yumanas d'o Delta y California. En muitas vegadas, as luengas d'os pueblos vecinos a os kumiai, como lo dieguenyo d’o norte y l'idioma cochimí mti'pa son presos como una mesma luenga, d'a que os idiomas nombraus son simplament dialectos.[2]

Referencias[editar | modificar o codigo]

  1. Pachina d'a Secretaría de Educación Pública de Mexico sobre o Kumiai
  2. Langdon, Margaret. 1990. "Diegueño: how many languages?" In Proceedings of the 1990 Hokan-Penutian Languages Workshop, edited by James E. Redden, pp. 184-190. University of Southern Illinois, Carbondale.

Bibliografía[editar | modificar o codigo]

  • Leanne Hinton. 1994. Flutes of Fire: Essays on California Indian Languages. Heyday Books, Berkeley, California.
  • Mithun, Marianne. 1999. The Languages of Native North America. Cambridge University Press.
  • Erlandson, Jon M., Torben C. Rick, Terry L. Jones, and Judith F. Porcasi. "One If by Land, Two If by Sea: Who Were the First Californians?" California Prehistory: Colonization, Culture, and Complexity. Eds. Terry L. Jones and Kathryn A. Klar. Lanham, Maryland: AltaMira Press, 2010. 53-62. ISBN 978-0759119604.
  • Kroeber, A. L. Handbook of the Indians of California. Bureau of American Ethnology Bulletin No. 78. Washington, DC, 1925.
  • Luomala, Katharine. "Tipai-Ipai." Handbook of North American Indians. Volume ed. Robert F. Heizer. Washington, DC: Smithsonian Institution, 1978. 592-609. ISBN 0-87474-187-4.
  • Pritzker, Barry M. A Native American Encyclopedia: History, Culture, and Peoples. Oxford: Oxford University Press, 2000. ISBN 978-0195138771.
  • Shipek, Florence C. "History of Southern California Mission Indians." Handbook of North American Indians. Volume ed, Heizer, Robert F. Washington, DC: Smithsonian Institution, 1978. 610-618. ISBN 0-87474-187-4.
  • Shipek, Florence C. "The Impact of Europeans upon Kumeyaay Culture." The Impact of European Exploration and Settlement on Location Native Americans. Ed. Raymond Starr. San Diego: Cabrillo Historical Association, 1986: 13-25.
  • Smith, Kalim H. 2005. "Language Ideology and Hegemony in the Kumeyaay Nation: Returning the Linguistic Gaze". Master's Thesis, University of California, San Diego.