Diferencia entre revisiones de «Pantasma»
m Bot: Adding {{Grafía_87}} |
replaced: sobent → sobén |
||
Linia 3: | Linia 3: | ||
Os '''pantasmas''' (d'o [[idioma griego|griego]] φαντασμα, "aparizión", á trabiés d'o [[latín]] ''phantasma'') son, en a mitolochía popular de muitas culturas, [[esprito]]s u [[alma]]s [[encarnazión|desencarnatas]] que se manifiestan entre os bibos de manera perzeptible (por exemplo, prenendo una aparienzia bisible, produzindo sonitos u olors u desplazando ochetos). A creyenzia en pantasmas, testimoniata dende os primers testos escritos [[Sumeria|sumerios]] y [[Echipto|echipzians]], se troba estendillata en cuantas bersions. Estudeyos rezients endican que muitos ozidentals creyen en pantasmas y en a bida dimpués d'a [[muerte]]. |
Os '''pantasmas''' (d'o [[idioma griego|griego]] φαντασμα, "aparizión", á trabiés d'o [[latín]] ''phantasma'') son, en a mitolochía popular de muitas culturas, [[esprito]]s u [[alma]]s [[encarnazión|desencarnatas]] que se manifiestan entre os bibos de manera perzeptible (por exemplo, prenendo una aparienzia bisible, produzindo sonitos u olors u desplazando ochetos). A creyenzia en pantasmas, testimoniata dende os primers testos escritos [[Sumeria|sumerios]] y [[Echipto|echipzians]], se troba estendillata en cuantas bersions. Estudeyos rezients endican que muitos ozidentals creyen en pantasmas y en a bida dimpués d'a [[muerte]]. |
||
En ozident, os pantasmas se prexinan á |
En ozident, os pantasmas se prexinan á sobén como [[alma]]s en pena que no pueden trobar descanso dimpués d'a muerte y quedan ligatos entre o mundo d'os bibos y d'os muertos. A imposibilidat de trobar descanso responde á una faina que o difunto ha dixato pendient u inconclusa: asinas, puet tratar-se d'una bitima que reclama benganza u d'un criminal que por bella razón (por exemplo haber estato apedecato con simbolos sagratos) tien retrasato lo suyo ingreso en o [[purgatorio]] u [[infierno]]. Seguntes bellas confesions [[cristianismo|cristianas]], os pantasmas abitan en o [[limbo]], un puesto entre o [[zielo]] y o [[infierno]], á on que i ban as almas d'os ninos sin de [[batizo|batizar]]. |
||
En as zebilizazions orientals (como a [[China|zebilizazión chinesa]]) muita chent creye en a [[reencarnazión]]. Os pantasmas son aquellas almas que no pueden estar 'reziclatas' porque han dexato bel quefer por rematar. Os [[ecsorcista |
En as zebilizazions orientals (como a [[China|zebilizazión chinesa]]) muita chent creye en a [[reencarnazión]]. Os pantasmas son aquellas almas que no pueden estar 'reziclatas' porque han dexato bel quefer por rematar. Os [[ecsorcista]]s pueden aduyar á lo pantasma y reencarnar-lo u fer-lo desaparexer d'a esistenzia. En a creyenzia chinesa, á més de reencarnar, un pantasma puet tamién optar á la immortalidat, transformando-se en [[semidios]], u puet ir á lo infierno y sufrir eternament. Puet, en zagueras, morir de nuebo y combertir-se en "pantasma d'un pantasma". |
||
En a mayor parti d'as culturas, as aparizions de pantasmas son asoziatas á una sensazión de miedo. Bels teoricos d'a [[Nueba Era]] razionalizan a creyenzia tradizional afirmando que os pantasmas son ''cumulos d'enerchía negatiba''. |
En a mayor parti d'as culturas, as aparizions de pantasmas son asoziatas á una sensazión de miedo. Bels teoricos d'a [[Nueba Era]] razionalizan a creyenzia tradizional afirmando que os pantasmas son ''cumulos d'enerchía negatiba''. |
||
Linia 36: | Linia 36: | ||
==Bibliografía== |
==Bibliografía== |
||
*''Breve inventario de seres mitológicos fantásticos y misterioros de Aragón. Chema G. Lera. Prames. ISBN 978-84-8321-268-4'' |
*''Breve inventario de seres mitológicos fantásticos y misterioros de Aragón. Chema G. Lera. Prames. ISBN 978-84-8321-268-4'' |
||
[[Categoría:Pantasmas]] |
[[Categoría:Pantasmas]] |
Versión d'o 20:13 28 feb 2010
Os pantasmas (d'o griego φαντασμα, "aparizión", á trabiés d'o latín phantasma) son, en a mitolochía popular de muitas culturas, espritos u almas desencarnatas que se manifiestan entre os bibos de manera perzeptible (por exemplo, prenendo una aparienzia bisible, produzindo sonitos u olors u desplazando ochetos). A creyenzia en pantasmas, testimoniata dende os primers testos escritos sumerios y echipzians, se troba estendillata en cuantas bersions. Estudeyos rezients endican que muitos ozidentals creyen en pantasmas y en a bida dimpués d'a muerte.
En ozident, os pantasmas se prexinan á sobén como almas en pena que no pueden trobar descanso dimpués d'a muerte y quedan ligatos entre o mundo d'os bibos y d'os muertos. A imposibilidat de trobar descanso responde á una faina que o difunto ha dixato pendient u inconclusa: asinas, puet tratar-se d'una bitima que reclama benganza u d'un criminal que por bella razón (por exemplo haber estato apedecato con simbolos sagratos) tien retrasato lo suyo ingreso en o purgatorio u infierno. Seguntes bellas confesions cristianas, os pantasmas abitan en o limbo, un puesto entre o zielo y o infierno, á on que i ban as almas d'os ninos sin de batizar.
En as zebilizazions orientals (como a zebilizazión chinesa) muita chent creye en a reencarnazión. Os pantasmas son aquellas almas que no pueden estar 'reziclatas' porque han dexato bel quefer por rematar. Os ecsorcistas pueden aduyar á lo pantasma y reencarnar-lo u fer-lo desaparexer d'a esistenzia. En a creyenzia chinesa, á més de reencarnar, un pantasma puet tamién optar á la immortalidat, transformando-se en semidios, u puet ir á lo infierno y sufrir eternament. Puet, en zagueras, morir de nuebo y combertir-se en "pantasma d'un pantasma".
En a mayor parti d'as culturas, as aparizions de pantasmas son asoziatas á una sensazión de miedo. Bels teoricos d'a Nueba Era razionalizan a creyenzia tradizional afirmando que os pantasmas son cumulos d'enerchía negatiba.
Pantasmas en Aragón
En tot Aragón son muit comuns as istorias sobre pantasmas y castiellos u casas encantatas á on que biben pantasmas. Asinas por exemplo se diz que en o castiello de Lobarre bibe o pantasma de Doña Biolant y en o castiello de Mont Aragón biben os pantasmas d'unos monches en l'antiga ilesia. Tamién en o castiello de Marcuello aparixen bisions de guerreros pantasmas luitando.
Ta calmar á los muertos, más que más si han tenito una muerte biolenta, ye tradizión chitar pedretas en o mesmo puesto á on que morioron. Tamién, en atros puestos como Castanesa, se feban d'antis más ofrendas de comida en as sepolturas como se decumenta en o sieglo IX. Asinas esistiba o "pan de muerto" u "pan d'almas" que se lebaba ta la ilesia ta ofrexer-lo á los muertos.
T'alexar á los pantasmas en Aragón se feban sonar as campanas en bellas calendatas espezials y as chents saliban á los camins fendo sonar esquillas.
Pantasmas aragoneses famosos
- Almetas de Roldán
- Pantasma d'Agüero
- Pantasma d'Asba
- Pantasma de l'abad d'Alquezra
- Pantasma d'a billa de Sos
- Pantasma d'o cura de Benás
- Pantasma de la lungara
- Pantasma d'o prior d'Urmella
- Pantasma de San Chuan d'a Peña
- Pantasma de Sariñena
- Pantasmas de Sopeira
- Pantasma de Zelina
Se beiga tamién
Bibliografía
- Breve inventario de seres mitológicos fantásticos y misterioros de Aragón. Chema G. Lera. Prames. ISBN 978-84-8321-268-4