Pedagochía

Pintando con tiza en una pizarra.

A pedagochía ye l'arte u a zenzia de l'amostranza, u d'a educazión.

Etimolochía d'o termín

Pedagochía biene d'o griego, paidagogos (παιδαγωγία), que yera l'esclabo que acompañaba os niños enta la escuela. A parola paida u paidos se refiere á os ninos, este ye lo motibo por o cualo beluns destinguen d'entre "Pedagochía" (amostrar á os ninos) e andragochía (amostrar á os adultos). A parola latina ta referir-se á la pedagochía, educazión, ye muito más emplegata e, á sobent, as dos s'emplegan de forma indestinta.

Istoria d'a pedagochía

A pedagochía esiste dende que la educazión pasó á estar considerata una custión sozial e no sólo que familiar. Por esto os primeros escritos teyoricos apareixen en Grezia, en as polis democraticas on que l'amostranza fazilitaba l'acceso á la politica. Roma erebó esta preocupazión.

En a Edat Meya, a educazión yera muito ligata con a Ilesia, perque a unica educazión que se consideraba de probeito yera la relichiosa que permetiba adubir a salbazión. Antimás, a cultura yera en os monesterios e dimpués en as unibersidaz, dominatas por os teologos. O Renaximiento, con o suyo afán de recuperazión d'os clasicos e l'ansia de saber e de tener cultura, dio un nuebo impulso á la pedagochía. Con a Ilustrazión se ligó definitibamén con a ideya de progreso, dato que sin d'educazión un pueblo no puet adebantar (por ixo se fayón as campañas d'alfabetizazión).

A pedagochía en l'autualidat

Autualment, a pedagochía ha eboluzionato muito dende la suya orichen etimolochico. Enguán, a pedagochía no ye a zenzia que s'ocupa d'as tecnicas de l'amostranza, esto ye fayena d'una altra zenzia pedagochica denominata Didautica. A pedagochía ye un conchunto de sabers que s'ocupan d'a educazión como un fenomén tepicament sozial e espezificament umano. Ye, por ixo mesmo, una zenzia de carauter psicosozial que tien por obcheto lo estudio d'a educazión con a fin de conoixer-la e perfezionar-la. Tamién ye una zenzia de carauter normatibo porque no se dedica á describir o fenomén educazional si que á establezer as pautas u normas que s'han de seguir ta lebar á buen termín ixe fenomén.

Pedagochía tamién se refiere á lo correuto uso d'estratechias d'amostranza (se beiga teyoría instruzional). Por eixemplo, o brasileño Paulo Freire, un d'os educadors más senificatibos d'o sieglo XX, se refiere á lo suyo metodo d'amostranza t'adultos como "pedagochía cretica".

A Escuela Catalana de Pedagochía tenió o suyo masimo en os años 30 d'o sieglo XX, en os tiempos d'a Republica.

Pedagogos famosos

• Paulo Freire
• Erasme
• Célestin Freinet
• Comenius
• Joan Bardina i Castarà
• Maria Montessori
• Jean Piaget
• John Dewey
• Rosa Sensat
• Francesc Ferrer i Guàrdia
• Adolphe Ferrière
• Victorino de Feltre
• Pierre Bovet
• Giuseppe Lombardo-Radice
• Alexander Neill
• John Haden Badley
• Johann Bernhard Basedow
• Johann Friedrich Herbart
• Joan Puig i Elias
• Cecil Reddie
• Pere Roselló i Blanch
• Ramon Ruiz Amado
• Edward Lee Thorndike
• Carleton Wolsey Washburne
• Juan Pablo Bonet
• Roger Cousinet
• Jean-Joseph Jacotot
• Nadezda Konstantinovna Krupskaja
• Joseph Lancaster
• Georg Kerschensteiner
• Lourenço Filho
• Lorenzo Luzuriaga Medina
• Anton Makarenko
• Andrés Manjón
• Paul Oestreich
• Helen Parkhurst
• Peter Petersen
• Wolfgang Ratke
• Eduard Spranger
• Francesco Tonucci
• Stanisław Konarski