Diferencia entre revisiones de «Califa»
interwiki |
|||
Linia 18: | Linia 18: | ||
[[Categoría:Califas]] |
[[Categoría:Califas]] |
||
[[ar: |
[[ar:خليفة]] |
||
[[az:Xəlifə]] |
[[az:Xəlifə]] |
||
[[be:Халіф]] |
[[be:Халіф]] |
||
[[be-x-old:Халіф]] |
|||
[[bg:Халиф]] |
|||
[[bs:Halifa]] |
[[bs:Halifa]] |
||
[[ca:Califa]] |
[[ca:Califa]] |
||
[[cs:Chalífa]] |
[[cs:Chalífa]] |
||
[[cy:Califf]] |
|||
[[da:Kalif]] |
[[da:Kalif]] |
||
[[de:Kalif]] |
[[de:Kalif]] |
||
[[el:Χαλίφης]] |
[[el:Χαλίφης]] |
||
[[ |
[[simple:Caliph]] |
||
[[eo:Kalifo]] |
[[eo:Kalifo]] |
||
[[es:Califa]] |
[[es:Califa]] |
||
[[et:Kaliif]] |
[[et:Kaliif]] |
||
[[eu:Kalifa]] |
|||
[[fa:خلیفه]] |
|||
[[fi:Kalifi]] |
[[fi:Kalifi]] |
||
[[fr:Calife]] |
[[fr:Calife]] |
||
[[gl:Califa]] |
[[gl:Califa]] |
||
[[hi:खलीफ़ा]] |
|||
[[hr:Kalif]] |
[[hr:Kalif]] |
||
[[hu:Kalifa]] |
|||
[[hy:Խալիֆա]] |
|||
[[id:Khalifah]] |
[[id:Khalifah]] |
||
[[io:Kalifo]] |
|||
[[it:Califfo]] |
[[it:Califfo]] |
||
[[ja:カリフ]] |
[[ja:カリフ]] |
||
[[ko:칼리파]] |
|||
[[ku:Xelîfetî]] |
|||
[[la:Calipha]] |
[[la:Calipha]] |
||
[[lt:Kalifas]] |
|||
[[lv:Kalifs]] |
[[lv:Kalifs]] |
||
[[mk:Калиф]] |
[[mk:Калиф]] |
||
[[ms:Khalifah]] |
[[ms:Khalifah]] |
||
[[nl:Kalief]] |
[[nl:Kalief]] |
||
[[nn:Kalif]] |
|||
[[no:Kalif]] |
[[no:Kalif]] |
||
[[pl:Kalif]] |
[[pl:Kalif]] |
||
[[pnb:خلیفہ]] |
|||
[[pt:Califa]] |
[[pt:Califa]] |
||
[[ru:Халиф]] |
[[ru:Халиф]] |
||
[[sh:Kalif]] |
|||
[[sk:Chalífa]] |
|||
[[sl:Kalif]] |
[[sl:Kalif]] |
||
[[sr:Калиф]] |
[[sr:Калиф]] |
||
[[sv:Kalif]] |
[[sv:Kalif]] |
||
[[sw:Khalifa]] |
|||
[[ta:கலிபா]] |
|||
[[te:ఖలీఫా]] |
|||
[[th:กาหลิป]] |
[[th:กาหลิป]] |
||
[[uk:Халіф]] |
|||
[[ur:خلیفہ]] |
[[ur:خلیفہ]] |
||
[[vi:Khalip]] |
[[vi:Khalip]] |
Versión d'o 14:12 14 feb 2011
Un califa (de l'arabe خليف , Khalif, "succesor") ye o nombre emplegato en o Islam ta referir-se a las presonas que estioron succesors d'o profeta Mahoma en os primers sieglos y que exercioron o liderato relichioso y politico en as sociedatz islamicas (a umma). Ta referir-se a o cargo, s'emplega la parabra califato (de l'arabe خِلافة). O nombre completo ye khalifat Rasul Allah (خليفة رسول الله) o "succesor d'o Nimbiato de Dios".
En l'anyo 632, a la muerte de Mahoma, no i habió denguna norma ta rechir a suya succesión, y fue esleito o suyo suegro Abu Bakr al-Siddiq (dimpués d'as barallas entre os habitants de Medina y A Meca), qui estió o solo en fer servir o nombre completo). Dimpués, s'emplegó o nombre abreviato de califa.
En aragonés meyeval podemos leyer Califa en o "Libro d'as Maraviellas d'o Mundo" o Gallifa en "La Flor de las Ystorias d'Orient".
Califatos
Dica a suya abolición en 1924 i habió os siguients califatos:
- Quatre Califas Ortodoxos. Esleitos por a comunidat. Son os solos califas reconoixitos por sunnitas y xiitas.
- Califato Omeya (661-756). Ye o primer califato hereditario, d'orientación sunnita. A suya capital estió Domás.
- Califato Abbasí (756-1258). D'orientación sunní, a suya capital estió Kufa (756-762), dimpués Bagdad (762-1258) y finalment El Caire (1258-1517).
- Califato Fatimí (909-1171). D'orientación xiita, as suyas capitals estioron Cairuán (909-973) y El Caire (973-1171).
- Califato Omeya de Cordoba u Califato de Cordoba (929-1031). D'orientación sunnita.
- Califato Otomán (1517-1924). D'orientación sunnita. A suya capital estió Edirne y Estambul (1453-1924). Turquía abolió o califato en a reforma constitucional de 1926, ya pa cutio.
Tamién os almuades emplegoron o títol de Califa (u millor, de comandador d'os creyents) en os sieglos XII y XIII (1145-1269), títol que heredó dimpués o soldán de Marruecos.