Declaración d'Independencia d'os Estaus Unius

A Declaración d'Independencia d'os Estaus Unius, leita solemnement en Filadelfia, constituye encara hue un d'os textos mas importants d'a historia contemporania. En ell quedoron proclamatos dos prencipios basicos que replegoron posteriorment os grans textos sobre dreitos fundamentals: «libertat y igualdat».

D'alcuerdo con a declaración, os nuevos estatos formoron una republica, dirichida por un president y una asambleya u Congreso, esleius totz dos por totz os habitants mayors d'edat d'o nuevo país d'Estaus Unius. S'heba instituito, asinas, un rechimen democratico, fixando-se os dreitos y debers de gubernants y gubernaus en una lei fundamental u Constitución.

O destín d'a nueva nación se libró en una guerra con o Reino Uniu (a dita Guerra d'Independencia d'Estaus Unius) que estió dificil t'os estausunidenses mientres as tres primera anyadas. Dimpués, con l'aduya de franceses y espanyols y conducius por George Washington, aconsiguioron redotar a la suya antiga metropoli en as batallas de Saratoga (1777) y Yorktown (1781). Dos anyos dimpués se sinyaba o Tractau de París por o qua o Reino Uniu reconoixeba a independencia d'os Estaus Unius.

Nusatros os representants d'os Estaus Unius d'América, reunitos en Congreso cheneral, acudimos a o chuez supremo d'o mundo ta fer-le testimonio d'a rectitut d'as nuestras intencions. En o nombre y con o poder pleno d'o buen lugar d'istas colonias damos a conoixer solemnement y declaramos que istas colonias unidas son y por dreito han d'estar Estatos libres y independients; que son exentas de tot deber de subditos enta la Corona britanica y que queda completament crebata qualsiquier conexión politica entre ellas y o Estato d'a Gran Bretanya, y que, como Estatos libres y independients, poseyen pleno poder ta fer a guerra, concertar a paz, anyudar relacions comercials y totz os de atros actos y feitos que os Estatos independients pueden fer por dreito. Y ta enfortimiento d'ista declaración, confiatos a la protección d'a Providencia divina, comprometemos uns a atros a nuestra vida, a nuestra fortuna y a nuestra sagrada honor.

Thomas Jefferson, Benjamin Franklin, John Adams