Ir al contenido

Altaicos

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Altaicos
Алтай-кижи
Hombre altaico
Población total
100.000
Rechions con comunidaz importants
Republica d'Altai 68.814
Krai d'Altai 1.763
Prefectura d'Altai
Rusia 74.238
China
Mongolia
Idiomas
Altai
Relichión
Budismo, cristianismo, burkhanismo y islam
Pueblos relacionaus
Altros pueblos turquicos y mongols
Mapa

Republica d'Altai en Rusia

Os altaicos (en altai Алтай-кижи) son un conchunto de pueblos de luenga turquica poco numerosos que en un 85 % habitan en a Republica d'Altai, (en a muga sudoriental d'a Federación Rusa), especialment en os monts de Kuznetsk y Alatau, que fan part d'o Macizo de l'Altai. En 1989 hi heba 72.000 altaicos, estando o 30 % d'a población d'a suya provincia autonoma.

Se dividen en altaicos d'o norte (tubula, chelkan, cumandin) y altaicos d'o sud (telengit, telesi y teleut).

A suya relichión tradicional enantes de plegar os rusos yera o mesmo budismo lamaísta d'os mongols occidentals u oiratos, pero en tiempos de l'Imperio Ruso beluns se facioron cristianos y o grupo teleut se fació musulmán. En o sieglo XX s'a produciu l'aparición d'una relichión mesianica propia, o burkhanismo pa canalizar un sentimiento antirruso.

Orichinalment yeran tribus nomadas que fuoron sozmesas por os imperios rechionals, como por eixemplo o d'os mongols occidentals u oiratos (Khanato Dzhungaro). Como consecuencia d'a colonización rusa fuoron desplazatos d'as suyas antigas pasturas y tierras de caza enta rechions montanyosas en as que no podeban mantener a suya traza de vida tradicional y se convertioron en treballadors agricolas. En 1922 as autoridaz sovieticas formoron a Provincia Autonoma d'Altai-Oirot, que en 1948 fue rebaptizata como Gorno-Altai. Os altaicos incluyen a los chelcan, cumandin y tuba.

S'escribe en alfabeto cirilico.

Bibliografía

[editar | modificar o codigo]