Honor regalis

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

A honor regalis yera en o Reino d'Aragón o conchunto de tierras d'os regnum que o rei cedeba temporalment a os barons ta que las administrasen en o suyo nombre. A la muerte d'o barón as tierras heban de tornar a o suyo lechitimo propietario, o rei.

A honor regalis y o sistema de tinenzas

Iste sistema se desembolicó en o Reino d'Aragón en o sieglo XI y perduró dica o sieglo XII, entrando en crisi en primerías d'o sieglo XIII. En o Reino d'Aragón o rei recompensaba l'auxilio militar y a fidelidat d'os suyos barons con a cesión de tierras ta que las administrasen en nombre suyo. Os barons se quedaban as rentas d'as tierras cedidas y n'entregaban una parti a o rei. Por meyo d'iste sistema o rei guaranciaba a fidelidat y subsistencia d'os suyos barons. O conchunto de tierras cedidas en tinenza formaba a honor regalis.

Ista tierras por un regular comprendeban un castiello u posición fortificada con os suyos campos de cautivo, pero tamién podeban encluyir menas, salinas, molins y tierras diversas. As tierras yeran cedidas cheneralment a os barons, encara que tamién las podeban recibir monesterios y atros prohombres. Os tenents actuaban en a tinenza como funcionarios delegaus d'o rei, y i exerceban funcions administrativas, fiscals y chudicials. Istas tierras que o rei cedeba temporalment a os barons heban de retornar a o patrimonio reyal a la muerte d'o barón, encara que si iste cometeba bel delito u traición se le podeban retirar todas as tinenzas.

A o largo d'o sieglo XII os barons prebaron d'enfeudar-se d'as tinenzas cedidas por o rei ta dar-les-ne en herencio a os suyos propios fillos en cuentas de retornar-las a o rei. Si bien o sistema miraba de guaranciar a fidelidat d'os barons, o intento d'istos por apoderar-se-ne desembocó en revueltas baronals cada vegada mas acusadas. Mientres os primers anyos d'o reinau de Chaime I d'Aragón se producioron as revueltas mas grieus que rematoron con a imposición d'a monarquía sobre a nobleza. O sistema de tinenzas fue substituyiu por os feudos de caballería (tamién ditos caballerías d'honor u caballerías de conquiesta).

Se veiga tamién

• Reino d'Aragón
• Tinenza

Bibliografía

• (es) Gran Enciclopedia Aragonesa: Tenente