Fusión nucleyar

En fisica y quimica, a fusión nucleyar ye o proceso por o que dos nuclios atomicos s'aunen ta fer parte d'uno nuevo con peso atomico mas gran. No s'ha de trafucar con a mena d'accident d'as centrals nucleyars denominada "fusión d'o nuclio", que fa referencia a cuan a parte mas "interna" (nuclio) d'o reactor nucleyar se funde, ye decir se regala, como resultau d'a perda d'o suyo control y refricheración.

O nuevo nuclio tien una masa menor que a suma d'as masas d'os dos nuclios fusionaus. Ixa diferencia de masa ye librada en forma d'enerchía. A enerchía que se libra ye diferent en función d'os nuclios que s'aunen y d'o producto d'a reacción. A cantidat d'enerchía librada ye dada por a fórmula E = mc², an m ye a diferencia de masa observada en o sistema (ye decir, a diferencia entre a masa dimpués d'a fusión y a masa antes d'as mesma) y "c" ye a velocidat de propagación d'a luz en o vuedo (300.000 km/s).

Os nuclios atomicos tienden a repeler-se porque son cargaus positivament, de traza que contra mas amanaus sigan mas fortal será a fuerza repulsiva. Pero tamién escayeix unatro proceso: bi ha fuerzas nucleyars d'atracción que son muit fortals en distancias muit chicotas. Isto fa que a fusión nomás se pueda dar en condicions de temperatura y presión muit grans que permitan compensar a fuerza de repulsión. A temperatura elevada fa que aumente l'achitación termica d'os nuclios, o que los puede levar a lo efecto túnel. Ta que isto escayeixca s'amenistan temperaturas d'a orden de millons de kelvins. O mesmo efecto se puet producir si a presión sobre os nuclios ye muit gran, aforzando-los a estar muit amanaus.

As necesidaz minimas ta producir a fusión se dicen Criterios de Lawson, y son criterios de densidat ionica y tiempo minimo de confinamiento necesario.

A reacción de fusión mas sencilla (ye decir, a que requiere menos enerchía) ye a d'o deuterio y o tritio que se fusionan fendo helio.

A fusión nucleyar ye tamién o proceso que se produz en as estrelas y que fa que brilen. Tamién ye uno d'os procesos d'a bomba d'hidrochén. Contrariament a la fisión nucleyar, no s'ha puesto fer servir a fusión nucleyar como meyo rentable d'obtener enerchía (ye dicir, que hue, a enerchía que amenista o proceso ye mas gran que no a obtenida por a fusión), encara que s'está investigando a-saber-lo en ixa endrecera.