Cultura nurachica

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
O Nuraghe Losa de Abbasanta.
Interior d'o Nuraghe Arrubiu.

A cultura nurachica ye una cultura naixida alto u baixo en o 1700 aC en a isla de Cerdenya (edat de Bronce media). A civilización nurachica abraca un período que va dende a edat de bronce dica o sieglo II.

O suyo nombre ye derivau de os nuragas, (nuraghe) que yeran torrazas feita a piedra ixeca y cerrando as suyas cupulas por o sistema d'acercamiento. Los nuragas son os repuis mas grans y millors conservaus en Europa d'una cultura megalitica. Mas de 7.000 d'estas construccions son ixemenadas per toda Cerdenya, muitas en un estau de conservación sorprendent.

A suya funcionalidat en primerías se pensaba yera relichiosa, cuan en o sieglo XIX i heba poca información d'esta cultura, pero hue os estudios[1] son d'acuerdo en atorgar-lis una funcionalidat civil a las torres y una funcionalidat funeraria a las clamadas "fuesas de chigants", corredors funerarios de cualques metros con grans losangas devantadas y decoradas.

Se divide esta cultura en dos periodos en función de a tipolochía de construccions y o tiempo cronolochico:

  • Protonuragos.
  • Nuragos.

O periodo protonurago se caracteriza por construccions mas chicotas y sin as amplas cambras interiors pero con largos corredors.

O periodo nurago, ye o mas prolifico en construccions, altizas torres de grans bases, tamién clamadas tholos. Os nurague d'este periodo son torrazas troncoconicas feitas con zaborros y cantals de diferent tamanyo que se van ficando de forma progresiva, en construcción a piedra ixeca, fendo dentro bovidas por aproximación de fileras. Dentro bi ha una u mas cambras y tienen una dentrada a ran de suelo. Por un estreito sistema d'escalerons en piedra, se puya por dentro enta o terrau. S'ha podiu trobar nuragos con restanyos ta liquidos, foradiecos ta alzar materials u ferramienta y alborins. Tot ixo fa pensar en emplegos civils y no pas relichiosos d'os nuragos.

Dica zaguerías de o sieglo XIX os molimentos de a cultura nurachica estioron intactos, pero o Gubierno italiano autorizó a demolición de muitas d'istas torres ta fer barraballa ta o rete viario y a construcción d'ilesias y güegas de campos con a clamada lei "chudende".

Veyer tamién[editar | modificar o codigo]

Referencias[editar | modificar o codigo]

  1. Paolo Melis: Civilización Nurágica, CD Editore, Sasser.

Vinclos externos[editar | modificar o codigo]