Microprocesador

Un d'os actuals microprozesadors de 64 bits e doble nuclio, un AMD Athlon 64 X2 3600.

Un microprozesador ye un zercuito integrato que contién bels u toz os elementos nezesarios ta formar una (u más) "unidat zentral de prozesamiento" UCP, más á sobén conoxita como CPU (por as suyas sieglas en anglés: Central Process Unit). En l'actualidat iste component eletronico ye composato por millons de transistors, integratos en una mesma placa de silizio.

Cal distinguir entre o conzeuto de prozesador, que ye un dispositibo de hardware, e a CPU, que ye un conzeuto lochico. Una CPU puet estar formata por un u cuantos microprozesadors, e un microprozesador puet fer parti d'una u cuantas CPU.

Mientres muito tiempo os microprocesadors yeran construyitos con un orden d'integrazión de bels poquez zentenars de transistors. A integrazión d'una CPU entera en un unico zercuito VLSI consiguió reduzir muito lo coste d'o prozesamiento. O contino aumento d'a capazidat de prozeso d'os microprozesadors ha ito fendo posible l'aparizión de nuebas formas d'ordinadors, con un u más microprocesadors como elemento de prozeso dende os chicoz sistemas empotratos e os ordinadors de pocha dica os mainframes e os supercomputadors.

Dende prenzipios d'a decada de 1970 l'aumento d'a capazidat de prozeso d'os microprozesadors ha seguito a Lai de Moore, que deziba que a capazidat d'integrazión d'os microprozesadors, o numero equibalent de transistors, se duplicarba cada 18 meses. Á finals d'a decada de 1990 prenzipioron á aparixer fautors limitadors como a capazidat de disipazión d'a calor produzita u a rotura d'o paralelismo entre a capazidat d'integrazión e a capazidat de prozeso.