Diferencia entre revisiones de «Idioma mapudungun»

De Biquipedia
Contenido eliminado Contenido añadido
SieBot (descutir | contrebucions)
m robot Añadido: simple:Mapudungun
Escarbot (descutir | contrebucions)
m robot Añadido: ko:마푸둥군어
Linia 44: Linia 44:
[[it:Lingua mapudungun]]
[[it:Lingua mapudungun]]
[[ja:マプチェ語]]
[[ja:マプチェ語]]
[[ko:마푸둥군어]]
[[nl:Mapudungun]]
[[nl:Mapudungun]]
[[pt:Mapudungun]]
[[pt:Mapudungun]]

Versión d'o 08:49 10 chul 2008

Plantilla:Luenga amerindia

O mapudungun, mapudungu u mapuche ye una luenga aislata fablata por os mapuches, un pueblo amerindio que bibe n'o Sur d'America d'o Sur (en a parte zentral de Chile e zentro-ozidental d'Archentina). Tien arredol de 440.000 fablans con dibersos graus de competenzia lingüistica. Ha influyito lo lesico español n'a suya área de distribuzión y, debez, ha encorporato parabras n'o lesico español y quechua.

Denominazions

Os suyos fablans claman á o idioma mapuchedungun, mapudungun u chedungun, mientres que os cronistas colonials lo clamoron araucano y decumentoron a denominazión chilidungu, que se suposa que significa "luenga de Chile". O termino araucano estió acuñato mientres d'a conquiesta de Chile ta clamar á la chen y a suya luenga y s'usó abitualmén enta o sieglo XX; sin embargo, o refús que preboca entre os mapuches ha motibato un paulatino abandono d'o suyo uso n'os lugars que ers abitan y o crexién uso de luenga mapuche u mapudungun.

Filiazión lingüistica

A filiazión no ye pas clara, anque lingüistas como Englert u Tovar la sitúan n'o grupo andino d'as luengas amerindias d'America d'o Sur, emparentatas de lueñes con as luengas quechua e aymara; belaltras clasificazions encara més espezificas sitúan o mapudungun á una familia araucano-chon que pertenexerba á lo debandito grupo andino. Poderba, pues, no tratar-se d'una luenga aislata.

Aspeutos sozioculturals

Bariazión diatopica

Una bariedat meridional, o huiliche u veliche, ye considerata per Gordon (2005) un idioma deseparato. O huiliche, charrato á Chile n'a Región de Los Lagos, conta con bels milars de fabladors, a mayoría d'os cuals fabla o español como luenga primera.