Navardún

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Navardún
Municipio d'Aragón
Bandera Escudo d'armas
Entidat
 • País
 • Provincia
 • Comarca
Municipio
 Aragón
 Zaragoza
Cinco Villas
Partiu chudicial Exeya d'os Caballers
Superficie 25 km²
Población
 • Total

38 hab. (2013)
Altaria
 • Meyana

526 m.
Distancia
 • 136 km

enta Zaragoza
Alcalde Carlos María Gabas Murillo
Codigo postal 50686
Patrons Virchen de l'Asumpción
Parroquial
 • Diocesi
 • Arcipestrau
 • Parroquia

Chaca
Erla-Uncastiello
Ntra. Sra. de l'Asumpción
Coordenadas
Navardún ubicada en Aragón
Navardún
Navardún
Navardún en Aragón

Navardún ye un municipio aragonés d'a provincia de Zaragoza, situato en a comarca de Cinco Villas. A población ye de 55 habitants, en una superficie de 25 km² y una densidat de población de 2,2 hab/km².

Cheografía[editar | modificar o codigo]

Ye situato en a Val d'Onsella, en a marguin dreita d'a Onsella. Comprende os lugars de Gordués y Gordún.

Historia[editar | modificar o codigo]

Ya existiba en o sieglo X. Asinas, en 991 o rei Sancho Garcés II de Navarra y a suya muller Urraca Fernández cedioron a o monesterio de Leyre as villas de Navardún y Apardués.[1] Antiparte, en o sieglo XII Navardún estió a seu d'un arcipestrau que dirichiba o monesterio de Leyre.[2] D'a suya importancia en ixas envueltas, da fe o feito que Navardún esdeveniese mientres o sieglo XIII a residencia favorita d'os arcebispes de Pamplona cuan por as suyas barallas con os reis de Navarra habeban d'exiliar-se.[3] A meyatos d'o sieglo XII o monesterio, por barallas internas d'os suyos monches, cedió os suyos dreitos sobre a villa, o castiello y a ilesia de Navardún a l'arcebispato de Pamplona; sindembargo, en 1299 tornoron a reclamar-los.[4]

Toponimia[editar | modificar o codigo]

S'ha quiesto relacionar-lo con a radiz gala -DUNUM, pero no ye seguro, porque en aragonés existen casos de disimilación de -RR- ta -RD- (gabardera, mardano, bardo). En a etimolochía d'este toponimo puet estar tamién a radiz prerromana nava, en trobar-se o lugar situato chustament en una nava.

O toponimo Gordués Gerhard Rohlfs lo relaciona con l'antroponimo Gordus cuaternato en una inscripción de Lugdunum y con a terminación toponimica -ués present en l'Alto Aragón Occidental y Navarra Meya, probable evolución d'o sufixo aquitano -osse que ha evolucionato en basco ta -otze.

Parla[editar | modificar o codigo]

En a primera mitat d'o sieglo XX se i emplegaban encara articlos en o, a, os, as:

  • As pialetas, a truca, o barraco, o bación.

A particla pronominoadverbial en os verbos reflexivos de movimiento:

  • me'n voi

O diminutivo , -eta coexistindo con -ico, -ica.

Y tamién palabras como farina, fierro, jambre, mesache.

Demografía[editar | modificar o codigo]

Evolución demografica
2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 -
- 35 - - - - - - -

1990- : población de dreito.
Fuent: Intercensal en l'INE, Series de población en l'INE y Relación d'unidatz poblacionals en l'INE.

Administración[editar | modificar o codigo]

Reparto de concellers[editar | modificar o codigo]

Eleccions municipals[5]
Partiu 1979 1983 1987 1991 1995 1999 2003 2007 2011 2015 2019
Partido Popular - - - 0 0 0 0 0 1 1 1
Partido de los Socialistas de Aragón 4 4 1 1 1 1 1 1 0 0 0
Partido Aragonés - 1 - 0 0 0 0 0 0 - -
Unión de Centro Democrático 1 - - - - - - - - - -
Total 5 5 1 1 1 1 1 1 1 1 1

Alcaldes[editar | modificar o codigo]

Lista d'alcaldes
Lechislatura Nombre Partiu politico
19791983 Matías Landa Muriel [6] UCD
19831987
19871991
19911995
19951999
19992003
20032007
20072011 Antonio Iralde Samitier Partido de los Socialistas de Aragón
20112015 Carlos María Gabás Partido Popular
20152019
20192023
20232027 Leire Mendive Gil [7] CHA

Molimentos[editar | modificar o codigo]

A Ilesia de Nuestra Sinyora de l'Asumpción de Navardún, una ilesia en estilo romanico d'os sieglos XII-XIII, adedicada a l'Asumpción de Nuestra Sinyora, que ye la ilesia parroquial d'o lugar.[8]

Fiestas[editar | modificar o codigo]

Veyer tamién[editar | modificar o codigo]

Referencias[editar | modificar o codigo]

  1. (es) Luis Javier Fortún Pérez de Ciriza: Leire, un señorío monástico en Navarra (siglos IX-XIX), Gubierno de Navarra, Pamplona, 1993 ISBN 84-235-1189-8 pachina 87.
  2. (es) Luis Javier Fortún Pérez de Ciriza: Leire, un señorío monástico en Navarra (siglos IX-XIX), Gubierno de Navarra, Pamplona, 1993 ISBN 84-235-1189-8 pachina 147.
  3. (es) Luis Javier Fortún Pérez de Ciriza: Leire, un señorío monástico en Navarra (siglos IX-XIX), Gubierno de Navarra, Pamplona, 1993 ISBN 84-235-1189-8 pachina 161.
  4. (es) Luis Javier Fortún Pérez de Ciriza: Leire, un señorío monástico en Navarra (siglos IX-XIX), Gubierno de Navarra, Pamplona, 1993 ISBN 84-235-1189-8 pachina 175.
  5. Archivo electoral
  6. (es) Treinta aniversario de las primeras elecciones municipales de la democracia.
  7. (es) Consulta el listado de alcaldes que han sido proclamados en Aragón en Heraldo de Aragón
  8. (es) Parroquias del Arciprestazgo Erla-Uncastillo en o sitio web d'a Diocesi de Chaca.


Lugars d'o municipio de Navardún
Poblaus: Gordún | Navardún
Despoblaus: Gordués